[SPOILERS GALORE]

Choć uwielbiam swoją pracę jako specjalista ds. komunikacji w Centrum Kontroli Zbrojeń i Nieproliferacji, nie ma nic bardziej odświeżającego niż wycofanie się o krok od problemów i pojawienie się w filmie lub programie telewizyjnym. Jednak sztuka odzwierciedla niepokoje otaczającego nas świata i dlatego wciąż śledzę broń nuklearną, niezależnie od tego, czy jest to jednorazowy komentarz, czy główny wątek fabularny.

Po Oppenheimerze postanowiłem krytycznie spojrzeć na filmy z całego świata, które odniosły sukces kasowy i zawierały broń nuklearną jako środek fabularny. Chociaż publikacja Oppenheimera przypomniała nam, jak filmy mogą zwrócić więcej uwagi na dziedzinę nuklearną, powinniśmy być zaniepokojeni tym, w jaki sposób hity kinowe od Hollywood po Bollywood podświadomie zachęcają widzów do wycofania się z rozmów na temat polityki nuklearnej.

Deus ex Machina

Wydaje się, że Tom Cruise ma skłonność do powstrzymywania katastrof nuklearnych. W kulminacyjnym momencie „Mission: Impossible – Fallout” trzy bomby atomowe są przygotowane do zniszczenia dostaw wody w Indiach, Chinach i Pakistanie. Superszpieg Ethan Hunt ratuje sytuację, wyrywając detonator nieprawdopodobnie przystojnemu Henry’emu Cavillowi, zapobiegając w ten sposób planowi zatrucia nuklearnego. Niedawno „Top Gun: Maverick” miał także wymiar nuklearny, nieco przesłonięty przez oślepiający blask odrzutowców naddźwiękowych. Tykającym zegarem napędzającym fabułę Mavericka jest niezatwierdzona fabryka wzbogacania uranu, którą należy zlikwidować, zanim zacznie działać. Elektrownia zostaje zniszczona, a Maverick dokonuje brawurowej ucieczki, pozostawiając pytania dotyczące bezpieczeństwa nuklearnego bez odpowiedzi i zachwytem publiczności.

Broń nuklearna od dawna ma swoje miejsce w Hollywood, czy to jako Macguffin, czy deus ex machina, i nietrudno zrozumieć, dlaczego. W szczytowym okresie zimnej wojny filmy takie jak „Dr. Dziwna miłość” i „Na plaży” pozwolił widzom krytycznie zmierzyć się z ich najgorszymi obawami. Kiedy wydawało się, że broń nuklearna opuściła kulturowego ducha czasu, nadal znalazła miejsce w Hollywood jako rozrywka. Czy jest lepszy sposób na podniesienie stawki dla bohaterów niż grożenie katastrofą nuklearną? Lub jeśli autorzy wpakowali się w kąt absurdalną fabułą, wyjściem jest broń nuklearna. Chcesz pozbyć się kosmitów z Ziemi? Weź przykład Willa Smitha z „Dnia Niepodległości” i zmiażdż ich bombą atomową! Brak przejrzystości w odniesieniu do broni nuklearnej pomógł zachować jej aktualność: ponieważ możliwości broni nuklearnej są dla większości widzów niejasne, twórcy filmowi mogą kształtować swój potencjał w oparciu o wymagania fabuły.

Hollywood nie jest jedyną branżą filmową czerpiącą korzyści z uroku broni nuklearnej. Liczba hitów szpiegowskich z Bollywood gwałtownie wzrosła w ciągu ostatnich kilku lat, do czego przyczynił się sukces YRF Spy Universe, bollywoodzkiej serii „filmów akcji o tematyce szpiegowskiej”, przypominających Marvel Cinematic Universe. Dwóch głównych bohaterów serii, Tygrys i Pathaan, rozpoczęli swoją przygodę ze sławą kina od zagadki nuklearnej. W „Ek Tha Tiger” Tiger próbuje powstrzymać pakistański wywiad przed zdobyciem wyników badań fizyka nad bronią nuklearną. „Pathaan” ma dwie bronie masowego rażenia w cenie jednej: Pathaan musi nie tylko powstrzymać antagonistę przed zdetonowaniem rakiety Sabre zdolnej do przenoszenia broni nuklearnej, ale musi także powstrzymać zagrożenie ze strony zmutowanego wirusa ospy.

Jeśli dominujący obraz osób walczących z bronią nuklearną przedstawia ludzi przekraczających normalne ludzkie ograniczenia psychiczne i fizyczne, jaką rolę odgrywa to przeciętnemu człowiekowi?

Broń nuklearna w Bollywood może być nowym zjawiskiem, ale jej włączenie odzwierciedla długotrwały, ale kontrowersyjny temat w indyjskiej kinematografii. Stosunki między Indiami a Pakistanem od czasu podziału były tłem dla wielu bollywoodzkich filmów, od melodramatów takich jak „Veer Zaara” po dramaty z epoki, takie jak „Ziemia”..” Włączenie broni nuklearnej można postrzegać jako przedłużenie wyświechtanego narzędzia narracyjnego: sposób na odświeżenie starych tematów z hukiem. Poza znaczeniem narracyjnym arsenały nuklearne Indii i Pakistanu oraz coraz bardziej kontrowersyjne stosunki między Indiami, Pakistanem i Chinami często budzą niepokój na arenie międzynarodowej. Większe włączenie broni nuklearnej do Bollywood zapewnia punkt dostępu do tego niepokoju, a wykorzystanie jej w celach rozrywkowych bagatelizuje w oczach widzów strach przed konfliktem nuklearnym.

Wyjątkowość nuklearna

Choć wątki tych filmów nuklearnych są różnorodne, wszystkie potwierdzają podobne przekonanie: wyjątkowość. Ethan Hunt z serialu „Mission: Impossible” może i ma swoje wpadki, ale plasuje się wysoko na liście największych szpiegów kina. Maverick nieustannie przesuwa granice swoich ludzkich możliwości i za każdym razem wychodzi bez szwanku. Tygrysa i Pathaana grają nie tylko dwie czołowe gwiazdy Bollywoodu, ale obaj dokonują wyczynów przekraczających ludzkie pojęcie. Oppenheimer też nie jest garbaty: choć torturowany swoimi czynami, jego kreacja w filmie biograficznym ugruntowuje go jako wielkiego spośród wielkich, umęczonego instytucjonalnym strachem.

Filmy nie są rzeczywistością i denerwuje mnie myśl, że muszą nią być. Na przykład liczba katastrof nuklearnych w filmie może prowadzić do tego, że można się ich spodziewać częściej, niż faktycznie mają miejsce. Jeśli jednak dominujący obraz osób walczących z bronią nuklearną przedstawia ludzi przekraczających normalne ludzkie ograniczenia psychiczne i fizyczne, jaką rolę odgrywa to przeciętnemu człowiekowi? Dane potwierdzają, że wiele osób czuje się pozbawionych mocy w związku ze swoją zdolnością do wprowadzenia zmian w kwestiach nuklearnych. W niedawnym badaniu przeprowadzonym przez Carnegie Corporation z Nowego Jorku i Chicago Council on Global Affairs tylko dwóch na dziesięciu stwierdziło, że chciałoby bardziej zaangażować się w politykę nuklearną. W przypadku pozostałych, którzy nie chcą się bardziej angażować, 25% stwierdziło, że powstrzymuje ich „poczucie, że nie mają wystarczającego wpływu, aby coś zmienić”. Powszechność narracji wspierających pogląd, że tylko wyjątkowi i potężni mogą mieć wpływ na kwestie nuklearne, tylko potwierdza te obawy.

Spotkałem się z tym pytaniem od przyjaciół, rodziny i nie tylko: Jaki wpływ mogę mieć na kwestię taką jak broń nuklearna? Moja odpowiedź, jak większość moich odpowiedzi, to opowieść. Moi bohaterowie nie są supergeniuszami ani supernaukowcami, ale „fizykami zajmującymi się zdrowiem nuklearnym, chemicznym i przemysłowym, ekspertami w dziedzinie opakowań, inżynierami bezpieczeństwa, technikami konserwacji, lekarzem i trzema rosyjskojęzycznymi tłumaczami”. Ich cel? Przepakowywanie wysoko wzbogaconego uranu z Kazachstanu i transport go do Stanów Zjednoczonych bez przechwycenia. Projekt Sapphire był niezwykle udaną tajną operacją przeprowadzoną w 1994 roku, nawet bez Ethana Hunta i Pathaana w swoim zespole.

Wskazuję na Projekt Szafir, aby podkreślić to, co dobrze wiedzą ci z nas, którzy kontrolują zbrojenia. Aby powstrzymać rozprzestrzenianie broni nuklearnej, nie trzeba pracy geniusza naukowego ani zarozumiałego szpiega. Wymaga to pracy niezwykle normalnych ludzi (łącznie ze mną!), którzy skupiają swój czas, kreatywność i wyjątkowe umiejętności na pojedynczym zagadnieniu. Umożliwiając społeczeństwu zrozumienie znaczenia kwestii nuklearnych, musimy umożliwić im postrzeganie broni nuklearnej nie tylko jako domenę szpiegów i naukowców, ale jako przestrzeń, w której każdy może wnieść swój wkład.

Należy również zauważyć, że prawdziwe przypadki kreskówkowych złoczyńców grożących detonacją broni nuklearnej nie zdarzają się tak często, jak mogłoby się wydawać fanom filmów akcji. Rzeczywistość nie jest aż tak ekscytująca.

Zaangażowanie społeczeństwa w kwestię broni nuklearnej jest trudnym zadaniem. Kiedy opowiadamy historie na temat broni nuklearnej, musimy mieć świadomość, w jaki sposób możemy zachęcić społeczeństwo i przyszłych specjalistów w dziedzinie energii jądrowej do wniesienia czegoś do dyskusji. Podkreślanie zwykłych czynów w naszej sztuce i zasięgu jest niezwykle istotne. Zagrożenie bronią nuklearną może wydawać się niezwykłe, ale nie musimy być nadzwyczajni, aby dokonać wymiernych zmian.