NATO po raz pierwszy otwarcie przyznało możliwość oddzielnego przystąpienia Finlandii i Szwecji do sojuszu wojskowego, przełamując tabu związane z ich wcześniejszym naleganiem na przystąpienie jako para, ponieważ ich oferty są wstrzymywane głównie przez Turcję.

Perspektywa rozdzielenia dwóch nordyckich sąsiadów oznacza przyznanie się, że wysiłki dyplomatyczne zmierzające do zniesienia blokady Ankary w Sztokholmie jak dotąd nie powiodły się, oraz gotowość urzędników NATO do zezwolenia Helsinkom na ominięcie tego sporu.

„Więc głównym pytaniem nie jest to, czy Finlandia i Szwecja zostaną razem ratyfikowane”, powiedział we wtorek dziennikarzom sekretarz generalny Jens Stoltenberg. „Głównym pytaniem jest, aby obaj zostali jak najszybciej ratyfikowani jako pełnoprawni członkowie. I jestem przekonany, że obaj będą pełnoprawnymi członkami i ciężko pracują, aby obaj zostali ratyfikowani tak szybko, jak to możliwe”.

Dodał, że obaj byli w lepszej pozycji pod względem bezpieczeństwa niż przed pełną inwazją Rosji na Ukrainę prawie rok temu.

Oświadczenie Stoltenberga po raz pierwszy odchodzi od oficjalnej linii NATO, Helsinek i Sztokholmu, że wnioski sąsiadów należy traktować jako jedną wspólną ofertę. Inni przedstawiciele sojuszu powiedzieli Financial Times, że jego komentarz odzwierciedla zmianę nastawienia.

Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan dał do zrozumienia, że ​​jest gotów ratyfikować członkostwo Finlandii w NATO, ale nie Szwecji, oskarżając Sztokholm o ukrywanie kurdyjskich aktywistów i pozwolenie na spalenie Koranu przed ambasadą Turcji w stolicy Szwecji.

Zapytany o możliwość zatwierdzenia Finlandii przed Szwecją, szwedzki premier Ulf Kristersson powiedział, że „zawsze będziemy szanować decyzje innych”. Podkreślił, że pierwsze miejsce Finlandii nie będzie „porażką” i podkreślił, że oba kraje chcą działać razem, ale ich wnioski są „formalnie” odrębne.

Oprócz Turcji z ratyfikacją wniosków obu krajów ociągają się również Węgry, ale ich sprzeciw jest postrzegany jako mniej nie do pokonania. Podczas gdy rząd bronił stanowiska Erdoğana wobec Szwecji, węgierski premier Viktor Orbán powiedział, że nie będzie stawał na przeszkodzie rozszerzeniu NATO. Za opóźnienia obwinił domniemane przeciążenie pracą w parlamencie wynikające z jego sporu z Brukselą o fundusze unijne i powiedział, że Budapeszt zatwierdzi obie oferty na sesji parlamentarnej rozpoczynającej się pod koniec lutego.

Fińscy urzędnicy publicznie zobowiązali się do przyłączenia się do Szwecji. W ubiegłym roku fiński prezydent i centrolewicowy rząd spędzili dużo czasu, przekonując swojego bardziej niechętnego sąsiada, że ​​przystąpienie do NATO będzie właściwą odpowiedzią na obecne warunki bezpieczeństwa.

Jednak wysocy urzędnicy fińscy twierdzą, że gdyby Turcja miała tylko ratyfikować wniosek z Helsinek, byłoby nie do pomyślenia, aby Finlandia – ze swoją 1300-kilometrową granicą z Rosją, najdłuższą ze wszystkich krajów UE – odmówiła jego przyjęcia.

Dyplomaci NATO powiedzieli FT, że granica Finlandii z Rosją sprawia, że ​​przyjęcie tego kraju staje się coraz bardziej krytyczne, nawet jeśli oznaczałoby to pozostawienie Szwecji w tyle.

Fińscy urzędnicy ponownie w ostatnich tygodniach podróżowali do Sztokholmu, kwatery głównej NATO w Brukseli i innych stolic europejskich, aby usłyszeć, jak zareagowaliby sojusznicy, gdyby Finlandia została zaakceptowana przed Szwecją, powiedziały osoby zaznajomione z dyskusjami.

„Ważne jest, aby Finlandia znalazła się w NATO tak szybko, jak to możliwe. Oczywiście chcemy tam również Szwecji, ale jeśli będziemy musieli na to czekać miesiąc lub dwa dłużej, nie uważam tego za problem” – powiedział jeden z wyższych rangą europejskich dyplomatów.

Pewien zachodni dyplomata powiedział, że zmiana nastawienia NATO była spowodowana „rzeczywistością, z którą możemy się zmierzyć, a nie pożądaną czy akceptowalną”. Ostatecznie może to być akceptowalne lub nie tylko dla tych krajów”. Dyplomata dodał, że konsekwencje niszczycielskiego trzęsienia ziemi w Turcji z zeszłego tygodnia mogą również odegrać rolę w rozwoju dyskusji.

Urzędnicy amerykańscy powiedzieli, że mają nadzieję, że zarówno Finlandia, jak i Szwecja przystąpią do sojuszu do czasu spotkania przywódców NATO w Wilnie przed latem, jeśli nie wcześniej. Ale powiedzieli, że są mniej zainteresowani dokładnym sekwencjonowaniem.

„Nie skupiamy się tak bardzo na tym, kto jedzie, kiedy i jak, to naprawdę zależy od tych krajów. Ale jesteśmy bardzo skupieni na tym, aby stało się to jak najszybciej” – powiedział wysoki urzędnik administracji.

Dodatkowe raporty Marton Dunai w Budapeszcie