Pionierskie, ogólnopolskie badanie przeprowadziła grupa badawcza Paleogenomiki i Genetyki Ewolucyjnej Instytutu Biologii Molekularnej i Biotechnologii (IMBB) Fundacji Badań i Technologii – Hellas (FORTH). Wykorzystując starożytne techniki analizy DNA i genomu, zidentyfikowano 18 cywilów z wioski Adele (Rethymnon), na których stracono 2 czerwca 1941 roku.

Wyniki tych odkryć opublikowano niedawno w czasopiśmie Forensic Science International: Genetykazatytułowana „Identyfikacja 18 obywateli Adele, Rethymnon, Kreta, na których wykonano egzekucję podczas II wojny światowej, przy użyciu podejścia starożytnego DNA i genomów o niewielkim zasięgu”.

Pracownia Paleogenomiki i Genetyki Ewolucyjnej ma na celu prowadzenie badań podstawowych i stosowanych w zakresie analizy genomu starożytnego. Starożytne DNA (aDNA) odnosi się do zachowanego, ale często wysoce zdegradowanego materiału genetycznego, odzyskanego ze szczątków znalezionych na stanowiskach paleontologicznych i archeologicznych. Źródła materiału genetycznego można wyizolować z okazów w wieku od 100 do tysięcy lat.

Laboratorium specjalizuje się w opracowywaniu, stosowaniu i analizie technik związanych ze słabo zachowanym materiałem kostnym, tworząc w ten sposób ważne podejście eksperymentalne do molekularnej identyfikacji szczątków ludzkich, a tym samym potężne narzędzie metodologiczne do badań kryminalistycznych.

W tym kontekście i na prośbę społeczności Adele laboratorium podjęło, skoordynowało i zrealizowało humanitarne zadanie polegające na identyfikacji 18 cywilów – ofiar nazizmu, którzy zostali zmuszeni do wykopania własnego masowego grobu.

Dostrzegając historyczny, drażliwy i międzynarodowy charakter zagadnienia, wykraczający poza wąskie granice lokalne, laboratorium w ścisłej współpracy ze społeczeństwem przystąpiło do systematycznych, metodologicznych i interdyscyplinarnych badań szczątków ofiar. Wyniki badań zostaną ogłoszone podczas oficjalnej uroczystości upamiętniającej, która odbędzie się 2 czerwca 2024 r.

W badaniu wykorzystano połączenie analiz archeogenomicznych i ukierunkowanych badań antropologicznych wszystkich szczątków czaszki, aby zidentyfikować wszystkie ofiary. W tym samym czasie fragmentaryczne czaszki odtworzono metodami antropologicznymi.

Identyfikację molekularną zmarłego przeprowadzono za pomocą technologii sekwencjonowania całego genomu o niskim zasięgu i porównania z sekwencjonowaniem krewnych ofiar, a także za pomocą starożytnych metod analizy DNA w celu oceny stopnia pokrewieństwa genetycznego, zawsze zgodnie z zasadami etyki i ochrony danych osobowych.

Niniejsze opracowanie jest pierwszą opublikowaną pracą na szczeblu krajowym, rzucającą światło na lukę humanitarną i historyczną, przyczyniającą się do zamknięcia otwartego rozdziału dla społeczności, ale także do uzdrowienia ran ofiar rodziny Adele.

Zaangażowanie laboratorium w badania było wielopoziomowym, złożonym i wymagającym wyzwaniem, które jednak udało się zaspokoić wieloletnie i nieustanne pragnienie bliskich moralnej windykacji pamięci o przodkach. Teraz, 83 lata później, ich strata nadal porusza i oświetla naszą drogę.

Prof. Nektarios N. Tavernarakis, prezes zarządu Fundacji Badań i Technologii, stwierdził: „Rozległe doświadczenie, wiedza specjalistyczna i zaangażowanie firmy FORTH w pionierskie badania w dziedzinie archeogenetyki… zaowocowały utworzeniem pierwszego i jedynego starożytne laboratorium analizy DNA w Grecji i jedno z nielicznych w Europie.

„Laboratorium działa zgodnie z międzynarodowymi standardami, łącząc nowoczesne badania naukowe z naszą kulturą i historią, tworząc jednocześnie nowe perspektywy badania przeszłości i promocji greckiego dziedzictwa kulturowego.

„Zakład Archeogenetyki umożliwia archeologom i badaczom nauk przyrodniczych dostęp do technologii analitycznych, które do niedawna były dostępne jedynie za granicą. Jednostka stwarza unikalne możliwości podejścia interdyscyplinarnego i współpracy pomiędzy tradycyjnie odległymi dyscyplinami naukowymi.

„To powiązanie humanistyki klasycznej z naukami przyrodniczymi, w szczególności biologią, stanowi odskocznię dla innowacyjnej działalności badawczej, tworząc jednocześnie możliwości zatrudnienia dla wyspecjalizowanej kadry naukowej.

„Niedawne badanie obejmujące identyfikację 18 cywilów straconych przez nazistów w Adele jest doskonałym przykładem tego, jak współczesne badania biomedyczne można bezpośrednio powiązać z naszą kulturą i historią. Otwiera nowe okno na naszą przeszłość, pozwalając nam zyskać decydujące wgląd w kluczowe wydarzenia historyczne o poważnym wpływie społecznym”.