Cel jest ambitny: zgodnie z najnowszą niemiecką ustawą o energii odnawialnej (Erneuerbare-Energien-Gesetz, EEG), energia elektryczna ze źródeł odnawialnych ma stanowić co najmniej 80 proc. niemieckiego miksu elektroenergetycznego w 2030 roku.

Sam wiatr i energia słoneczna nie będą w stanie osiągnąć tego celu – źródła te są zbyt niestabilne w kraju, który cierpi z powodu okresów zimowych z małą ilością wiatru i słońca, tak zwanych „Dunkelflauten”. Dlatego niemiecki rząd liczy na wodór jako długoterminowe medium magazynujące, które wygładzi szczyty i spadki dostaw energii wiatrowej i słonecznej.

W ramach tej strategii najnowsze aktualizacje EEG przewidują systemy finansowania wytwarzania i magazynowania wodoru ze źródeł odnawialnych, a także regeneracji energii elektrycznej z odnawialnego wodoru. Programy te mogą być szczególnie atrakcyjne dla firm mających doświadczenie w magazynowaniu gazu lub energii elektrycznej oraz operatorów elektrowni wiatrowych i fotowoltaicznych, którzy bezpośrednio sprzedają swoją energię elektryczną. Finansowanie ma być zapewnione w drodze dwóch rodzajów przetargów, tj, procedury przetargów publicznych.

Innowacyjne magazynowanie energii elektrycznej na bazie wodoru

Przedmiotem pierwszej kategorii przetargów są tzw. innowacyjne koncepcje magazynowania energii elektrycznej w oparciu o wodór (art. 28d, 39o EEG). Przetargi te, które będą realizowane przez Federalną Agencję ds. Sieci (BNetzA), są otwarte dla obiektów łączących lądowe turbiny wiatrowe lub elektrownie słoneczne z chemicznym magazynowaniem energii elektrycznej wykorzystującym wodór jako gaz magazynujący.

Aby kwalifikować się do przetargu, magazynowany wodór w obiekcie musi być produkowany wyłącznie przy użyciu energii elektrycznej wytwarzanej przez lokalną elektrownię wiatrową/słoneczną. Wodór nie może być również wprowadzany do sieci przed magazynowaniem. Ponadto zmagazynowany wodór może być wykorzystany wyłącznie do wytwarzania energii elektrycznej. Wreszcie wytwarzanie energii elektrycznej musi opierać się wyłącznie na wodorze wytwarzanym i magazynowanym na miejscu; żaden inny wodór nie może być do tego użyty.

Zgodnie z uzasadnieniem reformy celem jest wspieranie rozwoju obiektów, w których magazynowanie i pobór wodoru odbywa się na miejscu, bez korzystania z sieci, a elektroliza, magazynowanie i rekonwersja wodoru odbywają się oddzielnie. W ten sposób rząd federalny ma nadzieję pomóc w opracowaniu odpowiednich technologii pomimo obecnego braku działającej sieci wodorowej oraz w sposób, który umożliwi ich oddzielne wykorzystanie w różnych lokalizacjach, gdy sieć będzie dostępna.

Pierwszy przetarg odbędzie się 15 grudnia 2023 r., a ostatni w 2028 r. Wolumen przetargu, z zastrzeżeniem modyfikacji zarządzenia, będzie stopniowo wzrastał z 400 MW do 1000 MW w latach 2023-2028. Te wolumeny aukcji można już prawdopodobnie uznać za zbyt małe w stosunku do w kontekście wydarzeń geopolitycznych z Rosją i pilnej potrzeby zastąpienia dużych ilości kopalnego gazu ziemnego innymi gazowymi źródłami energii.

EEG pozostawia rządowi federalnemu przedstawienie dalszych szczegółów nowych przetargów, w szczególności dotyczących procedury, wielkości, szczegółów dotacji, które mają zostać udzielone, oraz szczegółowych wymagań dla zakładów. Na razie rozporządzenie nie weszło jeszcze w życie, chociaż pierwotny harmonogram legislacyjny zakładał, że zostanie uchwalony przed końcem 2022 roku.

mielektryczność z „zielonego” wodoru

Przedmiotem drugiej kategorii przetargów są instalacje (od)generujące energię elektryczną z „zielonego” wodoru (art. 28e, 39p EEG). Zasady EEG odraczają definicję tego, co należy uznać za „zielony wodór”, do innego rozporządzenia rządu federalnego, które nie jest jeszcze dostępne.

Samo EEG określa jednak pewne wytyczne: wodór musi być wytwarzany z energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych i musi być zgodny z celem „zrównoważonego rozwoju dostaw energii w Niemczech”. Energia elektryczna wykorzystywana do produkcji wodoru musi być wytwarzana bez żadnego wsparcia finansowego w ramach EEG. Aby uzyskać bardziej szczegółową definicję zielonego wodoru w rozporządzeniu, przewiduje się, że rząd federalny pozostanie zgodnie z planowanym rozporządzeniem delegowanym Komisji Europejskiej w sprawie odnawialnego wodoru.

Jeśli chodzi o dotacje dla elektrowni wytwarzających energię elektryczną z zielonego wodoru, nowe przepisy stanowią, że mogą one być przyznawane wyłącznie na roczną ilość energii elektrycznej odpowiadającą mocy znamionowej do 10 proc. mocy zainstalowanej/znamionowej elektrowni. Pierwszy przetarg na te dotacje również ma się odbyć 15 grudnia 2023 r., a ostatni w 2026 r.

Wolumen przetargu, z zastrzeżeniem ewentualnych zmian w rozporządzeniu, również będzie stopniowo wzrastał z 800 MW do 1400 MW w latach 2023-2026. Ponownie, te wolumeny aukcji mogą wymagać zwiększenia, aby zaspokoić rosnący popyt. Wszystkie dalsze szczegóły przetargu są ponownie odroczone do rozporządzenia rządowego, w tym określenie mocy znamionowej, która ma być wykorzystana do obliczenia maksymalnej ilości energii elektrycznej, która ma być dotowana.

W swojej pierwotnej formie, ostatnie reformy EEG dawałyby rządowi federalnemu swobodę modyfikowania modelu subsydiowania „premii rynkowej” stosowanego przez EEG w drodze rozporządzenia i pozwalałyby na koncepcję kontraktów różnic kursowych dla wszystkich elektrowni z wyjątkiem morskich turbin wiatrowych.

Chociaż ta część wniosku nie znalazła się w EEG, pomysł przetrwał w ograniczonym zakresie, a mianowicie w przetargach na innowacyjne magazynowanie energii elektrycznej opartej na wodorze i elektrownie wytwarzające energię elektryczną z ekologicznego wodoru. Zgodnie z nowymi przepisami EEG, rozporządzenia rządu określające warunki przetargów dla każdego z nich mogą dopuszczać roszczenia wobec operatora elektrowni w przypadku wzrostu cen rynkowych (spot) powyżej przychodów gwarantowanych z wytworzonej energii elektrycznej w przetargu.

Nowe sposoby na zwiększenie technologii magazynowania i rekonwersji wodoru?

Najnowsze zmiany EEG zapewniają nowe sposoby przewidywanego rozwoju rynku technologii magazynowania i regeneracji wodoru. Jednak ustawodawcy zadowolili się przekazaniem dużej części swojej władzy rządzącej rządowi federalnemu.

Wiele rozporządzeń przewidzianych w prawodawstwie będzie musiało utrwalić wszystkie najważniejsze szczegóły, w tym definicję zielonego wodoru i szczególne wymagania dotyczące instalacji, które należy wziąć pod uwagę. Na uchwalenie rozporządzeń pozostało niewiele czasu, ponieważ pierwsze przetargi mają się odbyć 15 grudnia 2023 r., a operatorzy elektrowni będą potrzebować odpowiednio dużo czasu, aby upewnić się, że ich projekty są zgodne z ustawowymi zasadami.