Władimir Putin ma wezwać swoją Radę Bezpieczeństwa na cotygodniowe posiedzenie w ciągu najbliższych kilku dni, ponieważ Kreml próbuje twierdzić, że inwazja na Ukrainę będzie kontynuowana zgodnie z planem. Wysiłki te będą zależeć od tego, co rosyjski prezydent zdecyduje zrobić z parą swoich generałów, którzy byli celem nieudanego buntu.

Minister obrony Siergiej Szojgu i dowódca rosyjskich sił inwazyjnych Walerij Gierasimow nie byli widziani publicznie od czasu, gdy Jewgienij Prigożyn dokonał nadzwyczajnego zamachu stanu, by ich obalić.

Chociaż Prigożyn i jego oddziały paramilitarne Wagnera ostatecznie wstrzymały marsz na Moskwę, a watażka zgodziła się opuścić Rosję, pozostawił obu mężczyzn w coraz większym stopniu bezbronnych.

Analitycy twierdzą, że nieudana rewolta postawiła Putina przed poważnym wyborem – czy zwolnić generałów, czy pozwolić im pozostać dowódcą jego słabnącej inwazji, przy czym obie opcje niosą ze sobą znaczne ryzyko dalszego uderzenia zarówno dla wojny, jak i dla jego reżimu.

„Shoigu i Gierasimow tak źle wykonują swoją pracę, że pozostawienie ich na miejscu jest dla Putina niebezpieczne” – powiedziała Dara Massicot, starszy politolog z Rand Corporation z siedzibą w USA. „Ale lojalność i stabilność są dla Putina numerem jeden. Po prostu nie rozumiem, jak on ma dyktować mu te warunki w ten sposób.

Od miesięcy Prigożyn celował w Gierasimowa i Szojgu, obwiniając ich za militarne niedociągnięcia Rosji na Ukrainie i przedstawiając ich jako nieudolnych przywódców, którzy siedzieli wygodnie w Moskwie, gdy rosyjscy żołnierze ginęli na polu bitwy.

W niedzielę niektórzy rosyjscy analitycy wojskowi spekulowali, że Szojgu i Gierasimow mogą być dwiema dodatkowymi ofiarami nieudanego puczu, po tym jak Prigożyn i jego bojownicy przebyli połowę odległości od ukraińskiej granicy do Moskwy, zajęli bazę wojskową i zestrzelili kilka wojskowych helikopterów — wszystko w ciągu kilku godzin.

„Szojgu i Gierasimow są teraz oczywistymi kulawymi kaczkami i myślę, że zostaną usunięci” – powiedział Rusłan Puchow, dyrektor Centrum Analiz Strategii i Technologii, moskiewskiego think-tanku obronnego. Nie wykluczył możliwości, że odejście obu mężczyzn mogło być częścią wynegocjowanej umowy, która doprowadziła do tego, że Prigożyn wycofał swoich ludzi. Kreml temu zaprzecza.

Uszkodzenie prestiżu Rosji było tak duże, że nawet prowojenni komentatorzy w państwowej telewizji i mediach społecznościowych przyznają, że zamach stanu podważył całą wojnę.

„To poważny cios dla autorytetu kraju i prezydenta” – powiedziała Karen Shakhnazarov, związana z Kremlem reżyserka filmowa w popularnym internetowym programie na żywo. „Było wrażenie, że wszystko jest niewzruszone, a okazało się, że tak nie jest”.

Jeśli Szojgu i Gierasimow ostatecznie zostaliby wyrzuceni, oznaczałoby to dramatyczny upadek obu mężczyzn — jednego gracza w śliskiej rosyjskiej hierarchii politycznej, drugiego wieloletniego urzędnika wojskowego, który został dowódcą rosyjskiej inwazji na Ukrainę na pełną skalę.

Pierwszy — Szojgu — jest najdłużej urzędującym ministrem w Rosji, który przejął dowództwo obrony w 2012 r., po tym, jak przez dziesięciolecia służył jako minister rosyjskich służb ratunkowych. Ta praca zapewniła mu publiczny profil, który mógł rywalizować z Putinem, z występami telewizyjnymi przybywającymi drogą lądową lub helikopterem na każdą katastrofę spowodowaną przez człowieka lub naturalną w Rosji.

Przez lata towarzyszył Putinowi w wakacyjnych wyprawach na Syberię, obaj mężczyźni pozowali razem w poszukiwaniu grzybów; sportowe kożuchy podczas posiłku na świeżym powietrzu w śnieżnej scenerii; i łowiectwo podwodne bez koszuli latem.

W ostatnich latach wzrosła kontrola nad sławą i interesami członków rodziny Shoigu, którzy stali się celem twardego gniewu za ich uprzywilejowany styl życia i pozorną izolację od konsekwencji wojny.

W międzyczasie Gierasimow toczył waśnie z dowódcami, którzy nie zgadzali się z jego brutalną taktyką na Ukrainie, która zdaniem generałów i członków milicji wymagała poświęcenia zbyt wielu ludzi za zbyt małe zyski.

Krytyka Prigożyna pod adresem Szojgu i Gierasimowa – i ogólnie rosyjskiego wojska – zaostrza się od miesięcy. W jednej wiadomości wideo na początku tej wiosny Prigożyn pomstował na tle rosyjskiego cmentarza. „Siedzisz w swoich drogich klubach nocnych, a Twoje dzieci cieszą się życiem, kręcąc filmy na YouTube. . . Ci faceci umierają, żebyś ty mógł przytyć w swoich wyłożonych boazerią biurach”.

Przyjęcie ludzi Wagnera w Rostowie świadczy o popularności tyrad Prigożyna skierowanych przeciwko kierownictwu armii. W sobotę rano, kiedy Prigożyn zażądał pojedynku z Szojgu i Gierasimowem, zastępca szefa rosyjskiego wywiadu wojskowego Władimir Aleksiejew zaśmiał się: „Weź ich!”.

Kiedy Wagner opuścił południowe miasto, które było platformą startową zamachu stanu, tłumy machały, wiwatowały i robiły sobie selfie z Prigożynem – ale wygwizdały siły bezpieczeństwa, które przybyły ich zastąpić.

Wydaje się, że głównym bodźcem do puczu Prigożyna było poparcie Putina dla posunięcia Szojgu, by skłonić Wagnera do podpisania kontraktów z ministerstwem obrony na początku tego miesiąca.

„Problem z Wagnerem narastał, osiągał punkt krytyczny po [declaration]. Putin prawdopodobnie został ostrzeżony i nic nie zrobił” – napisał na Twitterze Michael Kofman, dyrektor ds. badań nad Rosją w CNA, amerykańskim think tanku ds.

Chociaż Putin publicznie poparł wysiłki Szojgu, Prigożyn stanowczo odmówił – świadomy szkód, jakie taki układ wyrządziłby jego pozycji jako potężnego wodza, który odpowiada tylko przed Putinem, według osoby, która zna go od lat 90.

„W pełni rozumie, że jeśli zmieni się w zero, Shoigu w pewnym momencie by się z nim rozprawił. Więc poszedł na całość i postanowił pokazać Putinowi, że jest jedynym prawdziwym i musi zostać sam ze swoimi pieniędzmi” – powiedział mężczyzna. „Trochę się pomylił i wszystko poszło do dupy, jak to zwykle bywa [in Russia]”.

Massicot powiedział, że największym błędem Putina było udzielenie Shoigu poparcia bez znalezienia akceptowalnego sposobu na zachowanie twarzy przez Prigożyna.

„Kiedy udzielił poparcia ministerstwu obrony, w zasadzie postawiło to cel na plecach Prigożyna” – powiedziała. „Kompetentny mąż stanu wyciągnąłby rękę, aby zaoferować Prigożynowi zachętę lub coś, co go przekupi. Najwyraźniej tego nie zrobiono”.

Teraz, gdy Prigożyn przebywa na wygnaniu, pozycja Szojgu może nawet zostać wzmocniona, zdaniem osoby, która zna watażkę – ponieważ Putin nie widzi powodu, by zwolnić lojalistę.

„Shoigu jest jedynym zwycięzcą” – powiedziała osoba. „Będzie ministrem obrony na zawsze”