WYJAŚNIENIE

Jak zwykłe przedmioty, takie jak pasta do zębów i torebki herbaty, mogą w rzeczywistości szkodzić naszemu środowisku.

W tym tygodniu w Ottawie w Kanadzie zakończyła się czwarta runda rozmów traktatowych prowadzonych przez Międzyrządowy Komitet Negocjacyjny ds. Zanieczyszczenia Tworzywami Sztucznymi. Główną kością niezgody między negocjatorami ze 175 krajów jest to, czy ograniczyć produkcję tworzyw sztucznych, które w większości powstają z paliw kopalnych i chemikaliów i powodują zanieczyszczenie po użyciu, ponieważ nie ulegają całkowitej lub łatwej biodegradacji.

Pomimo kilku rund rozmów wszechobecny problem tworzyw sztucznych pozostaje nierozwiązany. Ostatnia runda rozmów ma się odbyć w Korei Południowej pod koniec tego roku.

W obliczu ogólnoświatowych wysiłków na rzecz ograniczenia zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi Wielka Brytania oznajmiła w zeszłym miesiącu, że wprowadzi przepisy zakazujące chusteczek nawilżanych zawierających plastik. Wykazano, że chusteczki nawilżane wykonane z tworzywa sztucznego po wyrzuceniu uwalniają szkodliwe mikroplastiki do środowiska.

Wszyscy wiedzą, że plastikowe torby są plagą dla środowiska, ale jakie inne przedmioty codziennego użytku – zwane także „niewidzialnymi tworzywami sztucznymi” – niespodziewanie zawierają plastik lub szkodliwe „mikroplastiki” i czy istnieje rozwiązanie?

Czym są niewidzialne tworzywa sztuczne i „mikroplastiki”?

Są to przedmioty, które pozornie nie są wykonane z plastiku – np. chusteczki nawilżane – ale które po wyrzuceniu uwalniają plastik do środowiska.

„Niewidzialne tworzywa sztuczne są wszędzie” – powiedział Tony Walker, profesor w Szkole Studiów nad Zasobami i Środowiskiem na Uniwersytecie Dalhousie w Kanadzie, który należy również do Koalicji Naukowców na rzecz Traktatu o Skutecznych Tworzywach Sztucznych.

„Jeśli chodzi o globalną produkcję tworzyw sztucznych, obejmującą takie elementy jak stół, przy którym siedzę, krzesło, na którym siedzę, mój komputer – jakkolwiek to nazwać, prawdopodobnie zawiera on jakiś rodzaj plastiku”.

Stwierdził, że nie należy wyeliminować całego plastiku, zwłaszcza jeśli jest używany do produkcji mebli, które mogą służyć przez kilka dziesięcioleci.

Dodał, że w centrum uwagi powinny znaleźć się przedmioty jednorazowego użytku zawierające plastik. Zwiększają one liczbę „ton plastiku zalegających na naszych wysypiskach” – stwierdził, często wypłukując szkodliwe mikroplastiki do środowiska.

Mikroplastiki to maleńkie cząstki plastiku, które mogą nawet przedostać się do naszej żywności – na przykład najpierw ulegają rozkładowi i połknięciu przez ryby, które dostaną się do morza. Walker dodał, że nawet tak zwany „biodegradowalny plastik”, który reklamuje się jako ulegający naturalnemu rozkładowi po wyrzuceniu, może zawierać mikroplastik.

Które nieoczekiwane przedmioty mogą zawierać plastik?

Inne przedmioty codziennego użytku, które zaskakująco zawierają plastik, to:

• Guma do żucia: Kluczowy składnik używany do produkcji gumy do żucia – „baza gumy” – w rzeczywistości zawiera polioctan winylu, tworzywo sztuczne, które nie ulega biodegradacji po wyrzuceniu gumy.
• Torebki herbaty: Aby zachować swój kształt w gorącej wodzie, większość torebek z herbatą jest wyłożona tworzywem sztucznym zwanym polipropylenem. To samo dotyczy wielu filtrów do kawy.
• Krem do opalania: Kilka marek filtrów przeciwsłonecznych wykorzystuje mikroplastiki jako składnik swoich formuł.
• Aluminiowe puszki: Wiele puszek aluminiowych zawierających napoje gazowane ma wyściółkę z tworzywa sztucznego, która zapobiega reakcji kwasu z napoju gazowanego z metalem puszki.
• Wpływy kasowe: Wiele paragonów drukuje się na papierze termicznym, który jest pokryty warstwą plastiku, aby nadać mu błyszczące wykończenie, przez co większość paragonów papierowych nie nadaje się do recyklingu.
• Artykuły toaletowe i do prania: Niektóre marki past do zębów zawierają maleńkie koraliki lub mikrokulki z tworzywa sztucznego, które działają jak środki złuszczające. Nie ulegają one degradacji ani nie rozpuszczają się w wodzie. Mikroperełki można znaleźć także w peelingach do twarzy, produktach do makijażu i proszkach do prania.

Co kraje robią w związku z tym problemem?

Podczas sesji Zgromadzenia Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska w marcu 2022 r. przyjęto przełomową uchwałę w sprawie opracowania międzynarodowego prawnie wiążącego traktatu w sprawie zanieczyszczeń tworzywami sztucznymi.

Na mocy uchwały międzyrządowy komitet negocjacyjny (INC), w skład którego wchodzą przedstawiciele 175 krajów, prowadzi rozmowy, których celem jest opracowanie traktatu do końca tego roku. Poprzednie sesje odbywały się w Urugwaju, Francji i Kenii. Czwarta sesja zakończyła się w tym tygodniu w Kanadzie, a ostatnia odbędzie się w okresie od listopada do grudnia w Korei Południowej.

Tym razem doszło do poważnych nieporozumień w sprawie ograniczenia ilości plastiku produkowanego na całym świecie.

Eksperci ds. ochrony środowiska twierdzą, że osiągnięcie porozumienia w tej kwestii jest niezwykle istotne. Produkcja tworzyw sztucznych na całym świecie stale rośnie, a Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) przewiduje, że roczna produkcja tworzyw sztucznych wytwarzanych na bazie paliw kopalnych potroi się do 2060 r., jeśli nic się nie zmieni.

Szef Greenpeace w Ottawie, Graham Forbes, powiedział, że nie będzie możliwe położenie kresu zanieczyszczeniu tworzywami sztucznymi bez masowego ograniczenia produkcji tworzyw sztucznych.

„Aktualna produkcja światowa [of plastic] wynosi ponad 400 milionów ton metrycznych [tonnes] rocznie” – powiedział Walker. „Jednak jako planeta poddajemy recyklingowi średnio tylko w 9 procentach. Oznacza to, że 91 procent z 400 milionów ton metrycznych to odpady”.

Dlaczego niektóre kraje nie chcą ograniczyć produkcji tworzyw sztucznych?

Zdaniem ekspertów, wynika to głównie z czynników ekonomicznych.

Niektórzy „mają interes w produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych lub produktów naftowych” – wyjaśnił Walker. Kraje te uważają, że zaprzestanie produkcji plastiku zaszkodzi ich gospodarkom – dodał.

Czy rządy znajdą rozwiązanie?

Eksperci wzywają kraje reprezentowane w INC do znacznie cięższych prac, aby osiągnąć konsensus w sprawie produkcji tworzyw sztucznych przed końcem tego roku.

Walker zwrócił uwagę, że tworzywa sztuczne są substancją zanieczyszczającą o charakterze transgranicznym, przenikającym przez rzeki i granice, co oznacza, że ​​kraje powinny mieć żywotny interes w rozwiązaniu tego problemu. „Tworzywa sztuczne znajdują się obecnie w atmosferze, w powietrzu, którym oddychamy, więc w rzeczywistości przemieszczają się między kontynentami dzięki prądom powietrznym” – powiedział Walker.