Radosław Sikorski ma śmiałe ambicje wobec Polski i jej roli w Europie. Minister spraw zagranicznych Polski powiedział Sejmowi że Warszawa powinna „ułatwiać i przyczyniać się” do transformacji Unii Europejskiej jako „jednostki geopolitycznej” zdolnej do obrony jej interesów.

Wyrażany przez Sikorskiego pogląd, że jego kraj znajduje się w centrum procesu decyzyjnego UE, jeszcze kilka lat temu mógł wydawać się nierealny. Polski rząd PiS (2015–2023) otwarcie starł się z instytucjami UE w sprawie praworządności i zepsucia stosunków dyplomatycznych z Niemcami.

Ale wynik wyborów do Parlamentu Europejskiego stawia Polskę jako głównego podmiotu kształtującego strategiczny kierunek UE po roku 2024. Dobre wyniki partii skrajnie prawicowych we Francji i Niemczech wyraźnie kontrastują z sposobem głosowania w państwie środkowoeuropejskim. Obecny proeuropejski rząd w Polsce po raz pierwszy od dekady pokonał swoją nacjonalistyczno-konserwatywną opozycję. Sukces wyborczy centrum w Polsce oznacza, że ​​Warszawa może liczyć na znaczne wpływy w nowej Komisji.

Premier Donald Tusk określił głosowanie jako „walkę o to, aby wojna nie przyszła do Polski i UE”

Perspektywę tę wyraziła także Europejska Partia Ludowa (PPE), która utrzymała pozycję największego ugrupowania w Parlamencie Europejskim. Ursula von der Leyen, główna kandydatka EPP, obiecała utworzenie „bastionu przeciw skrajnościom” wkrótce po opublikowaniu przewidywanych wyników.

Europejska obrona i bezpieczeństwo to obszar polityki UE, w którym Polska mogłaby odgrywać wiodącą rolę w nadchodzących miesiącach i latach. Od objęcia urzędu w grudniu ubiegłego roku Tusk zresetował stosunki Polski z najważniejszymi partnerami w UE, Francją i Niemcami, w ramach tzw Trójkąt Weimarski. Był to istotny krok w kierunku zwiększenia zdolności UE do działania jako jeden głos w odpowiedzi na odradzającą się Rosję.

Inwazja Rosji na pełną skalę na Ukrainę stawia pod znakiem zapytania tradycyjny francusko-niemiecki motor integracji europejskiej.

Paryż i Berlin stanęły na przeszkodzie

System półprezydencki we Francji i federalny system parlamentarny w Niemczech utrudniają dwustronną współpracę w zakresie bezpieczeństwa między dwoma głównymi mocarstwami UE w czasie ogromnego kryzysu. Odmowa Emmanuela Macrona wykluczenia wysłania sił zachodnich na Ukrainę spotkała się z szybką naganą ze strony Olafa Scholza wynikającą z obawy Niemiec przed eskalacją.

Jednak pozytywna interwencja Polski w odrodzenie Trójkąta Weimarskiego oznacza, że ​​jest ona dobrze przygotowana, aby pomóc w przezwyciężeniu różnic francuskich i niemieckich w sprawie Ukrainy oraz w budowaniu zaufania.

Ministrowie spraw zagranicznych Polski, Francji i Niemiec podpisali porozumienie Deklaracja polityczna na początku tego roku, które zobowiązały ich kraje do zintensyfikowania koordynacji i wzmocnienia więzi na wszystkich poziomach. Sikorski w swoim przemówieniu przed polskim parlamentem podkreślił znaczenie wykorzystania formatu trójstronnego „w znacznie większym stopniu niż kiedykolwiek”.

Polska podejmuje także inicjatywę na rzecz ułatwienia instytucjonalnej adaptacji UE do geopolitycznej rzeczywistości wojny międzypaństwowej. Doświadczenia tego kraju pod okupacją sowiecką oznaczają, że jest jednym z niewielu państw członkowskich UE, które naprawdę rozumie znaczenie utrzymania wiarygodnego środka odstraszającego wobec Rosji. Polska wydaje na obronność więcej niż jakikolwiek inny jej europejski odpowiednik (cztery procent PKB).

Mocny przykład, jaki Polska daje w zakresie wydatków na obronę, zaczął już zyskiwać na popularności na poziomie UE. W marcu von der Leyen nakreśliła Europejska strategia przemysłu obronnegoktórego celem jest zachęcanie do produkcji broni i konsolidacja odpornego sektora obronnego.

Jednak perspektywa reelekcji przewodniczącego Komisji Europejskiej toruje UE drogę do pójścia jeszcze dalej i ustanowić komisarza UE ds. obrony. Sikorski z zadowoleniem przyjął nowe stanowisko, stwierdzając, że będzie ono nadzorować jednolite dowództwo bloku i zarządzać jego budżetem obronnym.

Często mówi się, że od czasu, gdy Putin rozpoczął inwazję na Ukrainę na pełną skalę w lutym 2022 r., w Europie następuje przesunięcie na wschód. Wschodnie państwa członkowskie UE, które zostały odrzucone jako panikarstki w stosunku do Rosji, potwierdziły swoje wieloletnie ostrzeżenia co do prawdziwych intencji Kremla. Jednak wpływy Polski w UE zostały poważnie osłabione pod rządami populistycznego Prawa i Sprawiedliwości.

Wybory do Parlamentu Europejskiego cementują jednak fundamentalną zmianę w układzie sił w UE. Zwycięstwo Platformy Obywatelskiej Tuska wzmocniło polityczną wagę jednoznacznego podejścia Polski do Rosji i poparcia dla Ukrainy.

Jean Monnet, jeden z ojców założycieli projektu europejskiego, powiedział, że Europa „będzie kształtowana w kryzysie”. W dzisiejszej nowej erze konfrontacji wielkich mocarstw to Polska jest przygotowana, aby pomóc we wzmocnieniu spójności i integracji kontynentu.