Wspinam się po stromej, pagórkowatej ścieżce, zatrzymując się tylko po to, by podziwiać panoramiczne widoki, po czym wychodzę na szczyt Leusë, górskiej wioski w okręgu Gjirokastër w południowej Albanii. Znajduję tu niegdyś tajny, ortodoksyjny kościół Mariacki z freskami religijnymi z XIX wieku. Jedynymi dźwiękami są pianie koguta i stukot kopyt kóz na górzystym terenie.

Myślę o obywatelach, którzy żyli tutaj pod rządami ateistycznego reżimu komunistycznego dyktatora Envera Hodży.

„Praktykowanie religii było surowo zabronione” – mówi mi 49-letni Arjan Dimo, przewodnik Exodus Adventure Travels, organizatora wycieczek, z którym podróżuję. „Moja matka potajemnie zapalała świecę na Boże Narodzenie i Wielkanoc, ale było to niebezpieczne – gdyby ją odkryto, groziłyby jej dwa lata więzienia”. Dimo zna innych, którzy zostali uwięzieni po zakradnięciu się do opuszczonego, nieużywanego kościoła, aby się pomodlić.

Albania była odizolowana od świata zewnętrznego podczas 40-letniego panowania Hodży, aż do jego śmierci w 1985 roku.

Reżim wyspiarski, po którym w 1997 r. wybuchła wojna domowa, zablokowała Albanię przed boomem turystycznym, jakim cieszyła się jej sąsiadka, Grecja.

Jednak w ostatnich latach do kraju przybywają zagraniczni goście, zwłaszcza na plaże Riwiery. Albania odnotowała 5,1 mln przyjazdów turystów w pierwszych siedmiu miesiącach 2023 r. w porównaniu z 3,9 mln w całym 2022 r. Albańska Izba Turystyczna spodziewa się, że do końca tego roku przyciągnie 10 mln turystów. easyJet, Ryanair i Wizz Air uruchomiły niedawno loty z Wielkiej Brytanii do stolicy, Tirany.

Oprócz pięknych plaż Albania ma góry dorównujące Włochom, skarby archeologiczne równie imponujące jak w Grecji, sztukę kościołów w jaskiniach dorównującą tej w tureckiej Kapadocji i architekturę islamską, w tym meczet przypominający Błękitny Meczet w Stambule. Potem jest gościnność.

W idyllicznym górskim domu 54-letniej Landi Koci w Dhoksat, w regionie Lunxhëri, delektuję się domowym jedzeniem i winem. Jest sałatka śródziemnomorska z dużą porcją buraków i byrek – tradycyjna przekąska z chrupiącego ciasta filo nadziewanego szpinakiem i serem.

W ofercie znajduje się również raki, albańska wersja absyntu. Uczcie towarzyszą widoki na dolinę. Wśród mojej grupy wycieczkowej panuje szmer, że gdyby to było w Prowansji, z łatwością stałoby się pięciogwiazdkowym miejscem na wino.

Powiązany artykuł

Jednak według naszego gospodarza wiosce grozi wyludnienie, ponieważ mieszkańcy wyjeżdżają w poszukiwaniu możliwości gdzie indziej. Landi dodaje, że za 30 lat wioskę „można by porzucić – chyba że będzie turystyka”. Jednak wraz z rosnącym miastem Gjirokastër oddalonym o zaledwie 25 minut jazdy samochodem, boom turystyczny jest coraz bardziej prawdopodobny.

Exodus Adventure Travel odnotował 45-procentowy wzrost rezerwacji na rok 2024 w porównaniu z rokiem 2023 – bilety na czerwcowy wyjazd „Highlights of Albania” zostały już wyprzedane. Negatywne postawy związane z poprzednim reżimem czy inne stereotypy na temat kraju również zaczynają zanikać.

Wśród mojej 16-osobowej grupy koncertowej, której wiek waha się od połowy lat trzydziestych do połowy siedemdziesiątych, jest 72-letni Andrew Hingston. „Albania to kraj, który przez całe moje życie budził negatywne konotacje, ale wiedziałem, że przez ostatnie 20 lat zaszły w nim duże zmiany i chciałem to zobaczyć na własne oczy” – mówi mi.

Tymczasem 68-letnia Anna Skyba zauważyła budowy, nowe hotele i poprawę dróg. „Widać, że szybko się rozwija” – mówi.

Podczas 10-dniowej wycieczki prowadzonej przez Dimo, który jest archeologiem, poznajemy złożoną kulturę kraju. Wśród naszych przystanków znajduje się Park Archeologiczny Butrint w okręgu Wlora w południowej Albanii. Tutaj, w muzeum, Dimo ​​wskazuje przedmioty, które wydobył. Starożytna grecka kolonia wpisana na listę UNESCO była niegdyś miejscem pielgrzymek poświęconych Asklepiosowi, bogu medycyny.

Leśna wędrówka po Parku Narodowym Llogora prowadzi nas do miejsca, w którym Juliusz Cezar wygrał bitwę z Pompejuszem, podczas gdy w pobliskiej Apollonii znajdują się ruiny, odkrywające rzymskie miasto datowane na III wiek p.n.e. Istnieje również dobrze zachowana sztuka religijna: wskazówki, że dzieła pochodzą z kultury osmańskiej, obejmują ilustrację Ostatnia Wieczerzabez noży i widelców na stole, wyjaśnia nasz przewodnik.

Tymczasem w Beracie, mieście w środkowej Albanii, i Kruje, mieście położonym 20 km na północ od stolicy, z meczetów regularnie rozbrzmiewają wezwania do modlitwy (w najnowszym badaniu kraju aż 60 procent Albańczyków określiło się jako muzułmanie) spis ludności). Z naszego hotelu w Kruje roztacza się widok na panoramę zamku i minaretów.

Tirana, w której rozpoczęłam moją wizytę w kraju, ma budynki w neonowych kolorach pomarańczowym, zielonym i żółtym, niektóre z geometrycznymi wzorami. Kolor został wprowadzony przez obecnego burmistrza jako antidotum na szarą, komunistyczną spuściznę architektoniczną Tirany. Jednak ogromna piramida zaprojektowana przez córkę architekta Hodży nadal się wyróżnia.

Później spaceruję po wiosce artystycznej Voskopoje, zatrzymując się przy jej kościołach. Podczas wojny z religią skradziono i zniszczono tu skarby, ale w muzeum ikonografii zachowały się dzieła sztuki i dekoracje ołtarzy ukryte w tym okresie.

Uważam, że poza białymi plażami Riwiery Albańskiej jest wiele do odkrycia.
Moją atrakcją jest Benja, nieco ponad godzinę jazdy od południowego miasta Permet. Kąpiąc się w gorących źródłach wypływających ze szczelin tektonicznych, otoczonych górami i wodospadami, myślę o swoim szczęściu – doświadczyłem tego wszystkiego, zanim przybędą masy.

Jak się tam dostać
Ceny 10-dniowej wycieczki Exodus Highlights of Albania zaczynają się od 1579 funtów za osobę. Obejmuje loty, transfery, zakwaterowanie, wyżywienie zgodnie z opisem i wycieczki w towarzystwie lokalnego przewodnika.

Więcej informacji
albania.al