Przed warszawskim sądem ruszył proces cywilny przeciwko prezydentowi Polski Andrzejowi Dudzie, w którym obywatel zarzuca mu naruszenie praworządności.

Gerard Weychert, mieszkaniec Śląska w południowej Polsce, żąda od prezydenta publicznych przeprosin „za bezprawną ingerencję w jego prawo, jako obywatela RP, do życia w demokratycznym państwie prawa” .

Weychert chce też, aby sąd zakazał Dudzie „jakiegokolwiek dalszego zachowania naruszającego zasady demokratycznego państwa prawnego, z jednoczesnym obowiązkiem podjęcia działań mających na celu ochronę porządku konstytucyjnego w republice”.

Weychert chce powołać w procesie wszystkich żyjących byłych prezesów Trybunału Konstytucyjnego – podaje Gazety Wyborczej codziennie.

Weychert złożył pozew w 2020 r., wskazując, że prezydent ma obowiązek stać na straży praworządności i konstytucji, a także dochować najwyższej staranności w podejmowaniu lub zapobieganiu działaniom, które mogłyby prowadzić do naruszenia zasad demokratycznego państwa państwo.

Weychert twierdził jednak, że w rzeczywistości „poprzez działania i zaniechania Prezydenta Andrzeja Dudy zostały naruszone zasady praworządności wynikające z konstytucji, co z kolei naruszyło prawo powoda do życia w państwie… władze szanują praworządność”.

Jako przykłady Weychert podał zmiany, które dotychczasowy rządzący rząd Prawa i Sprawiedliwości (PiS), z którym Duda był sojusznikiem, wprowadził do Trybunału Konstytucyjnego (TK), Sądu Najwyższego i Krajowej Rady Sądownictwa (KRS).

Szerokie grono gremiów eksperckich i organizacji międzynarodowych – a także większość polskiego społeczeństwa – postrzega reformy sądownictwa PiS jako naruszenie praworządności i próbę poddania sądownictwa większej kontroli politycznej.

Weychert argumentuje, że działania prezydenta wspierające te reformy doprowadziły do ​​naruszenia jego dóbr osobistych.

„Zachowanie Prezydenta… wielokrotnie naruszało porządek konstytucyjny w kraju, co skutecznie uniemożliwiało powodowi korzystanie z jego praw obywatelskich” – czytamy w pozwie, cytowanym przez Gazety Wyborczej.

„Zachowanie podjęte w procesie legislacyjnym, wyrażające się w podpisywaniu ustaw wprowadzających niekonstytucyjne regulacje… doprowadziło do sytuacji, w której powodowi nie zapewniono przysługujących mu praw podstawowych, w tym prawa do poszanowania i postępowania organów państwowych zgodnie z zasadą legalizm”.

Sprawa Weycherta została pierwotnie oddalona przez sąd, który uznał, że prezydent został wyłączony spod jurysdykcji sądów powszechnych. Jednak sąd apelacyjny nie zgodził się z tym i nakazał dalsze rozpatrywanie sprawy.

W 2021 r. sprawa trafiła do Sądu Okręgowego w Warszawie, jednak ze względu na nadmierne obciążenie sprawami nie udało mu się rozpocząć rozpraw dopiero w tym tygodniu.

Wskazując na te opóźnienia, Weychert powiedział Gazety Wyborczeja, że ​​pokazują, jak przebiegała „ośmioletnia reforma wymiaru sprawiedliwości Zbigniewa Ziobro [justice minister in the PiS government] nie powiodło się”. Oficjalne dane pokazują, że sądy funkcjonują obecnie wolniej niż przed rozpoczęciem reform przez PiS.

Rzeczniczka sądu powiedziała „Notes from Poland”, że piątkowa pierwsza rozprawa odbyła się przy drzwiach zamkniętych, ale ogłoszenie wyroku wyznaczono na 23 maja.

Kancelaria Prezydenta nie komentuje tej sprawy. Jednak Duda i PiS wielokrotnie bronili swoich reform i zaprzeczali, jakoby naruszały one praworządność.

Duda z kolei oskarżył nowy rząd, który w grudniu zastąpił PiS na stanowisku, o naruszenie prawa w jego wysiłkach na rzecz odwrócenia części polityki PiS.

Notatki z Polski są prowadzone przez niewielki zespół redakcyjny i wydawane przez niezależną fundację non-profit, która utrzymuje się z datków naszych czytelników. Bez Waszego wsparcia nie możemy zrobić tego, co robimy.

Autor głównego zdjęcia: Jakub Szymczyk/KPRP

Alicja Ptak jest starszym redaktorem w Notes from Poland i dziennikarką multimedialną. Wcześniej pracowała dla Reutersa.