Trzydniowa maratonowa wizyta chińskiego prezydenta Xi Jinpinga w Moskwie została okrzyknięta przez Kreml początkiem nowej ery „głębszych” więzi między obydwoma krajami, ponieważ Rosja ściga się, by załatać luki pozostawione w jej finansach przez zachodnie sankcje energetyczne.

Ale podczas gdy Władimir Putin nalegał, aby nowy układ zawarty podczas środowych negocjacji zapewnił Rosji przetrwanie konsekwencji jej inwazji na Ukrainę, analitycy i europejscy prawodawcy twierdzą, że przecenia on, jak bardzo Pekin może mu pomóc zrównoważyć rachunki.

Przed pełną inwazją rosyjski sektor naftowy i gazowy stanowił prawie połowę rosyjskiego budżetu federalnego, ale embarga i ograniczenia nałożone przez kraje zachodnie spowodowały od tego czasu wielomiliardowy deficyt.

Mając na uwadze, że wiecznie wpływowi oligarchowie w kraju są bez grosza na poziomie 20 procent ich bogactwa – a potentat przemysłowy Oleg Deripaska ostrzega, że ​​państwo może skończyć się z pieniędzy już w przyszłym roku – Putin stara się ich uspokoić, że otworzył na ogromny nowy rynek.

„Rosyjski biznes jest w stanie sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu Chin na energię” – oświadczył Putin we wtorek przed wystawnym bankietem państwowym.

Jednak analitycy i ukraińscy urzędnicy szybko zauważyli, że rzeczywiste zwiększenie eksportu ropy i gazu do Chin będzie technicznym wyzwaniem dla Moskwy, biorąc pod uwagę, że większość jej infrastruktury energetycznej biegnie na Zachód, a nie na Wschód.

W środę Putin ogłosił budowę nowego ważnego rurociągu, Power-of-Siberia 2, który będzie transportował 50 miliardów metrów sześciennych gazu do Chin przez Mongolię, aby rozwiązać ten problem.

Ale „w rzeczywistości nie jest jasne, co tak naprawdę uzgodniono” – powiedziała Jade McGlynn, ekspert ds. Rosji w King’s College London. „Jeśli chodzi o warunki i ceny, Pekin w najlepszych momentach twardo się targuje – teraz wiedzą, że Rosja nie ma silnej ręki”.

Szczegóły finansowania i budowy projektu nie zostały jeszcze ujawnione.

McGlynn dodał, że biorąc pod uwagę prognozy dotyczące spowolnienia finansowego, Pekin może nie potrzebować więcej energii, aby zasilić powolne gałęzie przemysłu.

Jurij Szafranik, były minister energetyki Borysa Jelcyna, który obecnie stoi na czele Rosyjskiej Unii Producentów Ropy i Gazu, zasugerował, że apetyt Chin na gaz ziemny „z pewnością wzrośnie” w nadchodzących latach i zwrócił uwagę, że Pekin nie podpisałby umowy gazociągowej, gdyby nie potrzebował zasobów.

Ale jeśli Kreml miał nadzieję zastąpić Europę jako wiarygodnego klienta, może się rozczarować, powiedziała Nathalie Loiseau, francuska eurodeputowana, która jest przewodniczącą parlamentarnej podkomisji ds. bezpieczeństwa i obrony.

„Zdecydowali się użyć energii do szantażowania Europy jeszcze przed wojną” – powiedziała. „Teraz Rosja musi znaleźć nowe rynki i zaakceptować warunki narzucone przez innych. Chiny wykorzystują sytuację”.

Chcąc złagodzić warunki, Putin zaprosił całą Azję, Afrykę i Amerykę Łacińską do kupowania rosyjskiej ropy i gazu w chińskiej walucie krajowej, renminbi, pod koniec przemówienia Xi we wtorek. Nastąpiło to po tym, jak Xi zasygnalizował już na grudniowym szczycie chińsko-arabskim w Rijadzie, że z zadowoleniem przyjąłby możliwość handlu ropą i gazem z Arabią Saudyjską na podobnych warunkach.

Akcja ta jest ukłonem w stronę paktu z 1974 r. zawartego między ówczesnym prezydentem USA Richardem Nixonem a królestwem Arabii Saudyjskiej, by przyjmować dolary w zamian za ropę, która z kolei byłaby wydawana na zachodnie towary, aktywa i usługi. Jednak kraje spoza Zachodu od lat bezskutecznie grożą odejściem od cen dolara na rynkach energii.

Mimo to, zdaniem Simone Tagliapietra, naukowca z think tanku Bruegel, wysiłki Rosji zmierzające do oderwania się od zdominowanych przez Zachód rynków energii raczej nie wpłyną znacząco na jej losy na dłuższą metę.

„Widzimy, że dywersyfikacja z dala od Europy jest dla Rosji niezwykle trudna i została zmuszona do zostania młodszym partnerem Chin” – powiedział Tagliapietra. „Po tym Moskwa nie będzie supermocarstwem naftowo-gazowym jak wcześniej, nie tylko z powodu sankcji, ale także z powodu zielonej transformacji”.