TPolityka południowej granicy administracji Trumpa zaczęła się od marzenia o murze na pustyni, a skończyła koszmarem rozdzielania rodzin: dzieci odrywane od rodziców i masowo umieszczane w klatkach z siatki drucianej. To było nieludzkie traktowanie, o co właśnie chodziło. Zamiarem Białego Domu było użycie terroru jako środka odstraszającego i skuteczne zapisanie najgorszego strachu każdego rodzica w prawie. „Kiedy masz taką politykę, ludzie nie przyjeżdżają” — powiedział beztrosko Donald Trump. „Wiem, że to brzmi ostro, ale musimy uratować nasz kraj”.

Dokumentalny dokument Errola Morrisa, oparty na dowodach kryminalistycznych, przeprowadza nas przez biurokratyczne zaplecze, aby pokazać, jak ta polityka została wymyślona i wdrożona. Wyjaśnia, w jaki sposób jej główni autorzy – doradca Trumpa Andrew Miller i prokurator generalny Jeff Sessions – wyrzucili do kosza istniejący wcześniej program catch-and-release (który pozwalał migrantom pozostać w kraju do czasu przesłuchania w sprawie imigracji) na rzecz odważnej nowej taktyki przymusowej separacji i masowego więzienia. Jeśli Separated nie ma żałosnej przesady, która jest typowa dla większości wczesnych prac Morrisa (Cienka niebieska linia, Mgła wojny, a nawet zeszłoroczny film Johna le Carré), jest to całkowicie zrozumiałe. Materiał jest otrzeźwiający, a górę dowodów trzeba rozpracować. Filmowiec radzi sobie ze swoim zadaniem z zimną, twardą precyzją doświadczonego prokuratora stanowego.

Miller i Sessions niespodziewanie odmówili wywiadu. Ale Morrisowi udało się uzyskać audiencję u Scotta Lloyda, uśmiechniętego „pochlebcy”, który został zrzucony na spadochronie, aby kierować Biurem Przesiedleń Uchodźców. Wykonując rozkazy i schlebiając swoim szefom, sympatyczny, oczarowany gwiazdami Lloyd nagle stał się faktycznym prawnym opiekunem około 4000 dzieci w klatkach – lub, jak woli to ująć jeden z jego krytyków, „najbardziej płodnym pedofilem w historii Ameryki”.

Jedną z cech charakterystycznych administracji Trumpa była jej bezczelna umiejętność przejmowania kontroli nad spokojnymi federalnymi biurami i defenestracji, wypełniania biurek lojalistami i zmuszania długoletnich pracowników do stawiania oporu lub ustępowania. Separated sprytnie pozwala tym oburzonym, upartym urzędnikom państwowym na chwilę zeznań – szczególnie kapitanowi Jonathanowi White’owi z Unaccompanied Alien Children Programme, który jest wyraźnie nadal wściekły na skalę bałaganu, jaki najpierw nakazano mu stworzyć, a następnie posprzątać.

Myślę, że film zawodzi w decyzji o przeplataniu tych potężnych wypowiedzi gadających głów zdramatyzowanymi scenami napiętego przekraczania granicy przez gwatemalską matkę i syna. Podczas gdy ta uzupełniająca opowieść pomaga wypełnić luki w operacji, która w dużej mierze była prowadzona poza zasięgiem wzroku, w tajemnicy, zwraca również uwagę na całkowity brak głosów migrantów w tym wszystkim. W porządku, że Morris skupia się na decydentach i szeregowcach. Ale bezpośrednie słowa ofiar mogłyby również pomóc jego sprawie.

Wyciekły dźwięk traumatyzowanych niemowląt, wraz ze zdjęciami nieletnich zamkniętych jak kury w klatkach, ostatecznie położył kres rozdzielaniu rodzin. Stawiając czoła narastającemu gniewowi opinii publicznej i potępiony przez papieża, Trump pośpiesznie podpisał rozporządzenie wykonawcze i ogłosił, że sprawa jest zamknięta, nie zważając na to, że jego podwładni sugerowali, aby oficjalna lista rozdzielonych dzieci została strategicznie „zgubiona”, aby chronić się przed działaniami prawnymi, a nawet 1000 z nich pozostaje zaginionych nawet teraz. Okrucieństwo było celem. Dokumentując politykę Trumpa dotyczącą rozdzielania rodzin, Separated pokazuje drogę, którą Stany Zjednoczone przeszły w ciemność. To wymagający, wstrząsający i cicho wściekły film.