Światowa Organizacja Zdrowia po raz drugi w ciągu dwóch lat uznała mpox za globalne zagrożenie zdrowia publicznego. Stało się to po wybuchu epidemii wirusa w Demokratycznej Republice Konga, która rozprzestrzeniła się na sąsiednie kraje.

Dyrektor generalny WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus został poinformowany przez komisję ds. sytuacji nadzwyczajnych, czy wybuch choroby stanowi „nagły przypadek zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym”, w skrócie PHEIC.

CO TO JEST MPOX?

Wirus mpox, wcześniej znany jako ospa małpia, jest chorobą odzwierzęcą wywoływaną przez wirus ospy małpiej (MPXV), należący do rodzaju Orthopoxvirus.

Wirus ten jest endemiczny dla lesistych regionów Afryki Zachodniej i Środkowej, ale ostatnio wywołał globalne epidemie w krajach, w których nie występuje endemicznie.

Wirus mpox może być przenoszony ze zwierząt na ludzi i między ludźmi. Transmisja ze zwierzęcia na człowieka następuje poprzez bezpośredni kontakt z krwią, płynami ustrojowymi lub zmianami chorobowymi zakażonych zwierząt, często gryzoni lub naczelnych.

CO DZIEJE SIĘ PO ZAKAŻENIU?

Transmisja z człowieka na człowieka następuje przede wszystkim poprzez bezpośredni kontakt ze zmianami skórnymi, kropelkami oddechowymi lub zanieczyszczonymi materiałami, takimi jak pościel. Wirus może dostać się do organizmu przez uszkodzoną skórę, drogi oddechowe lub błony śluzowe.

Po dostaniu się do organizmu wirus replikuje się w cytoplazmie komórek gospodarza. Zakażenie zwykle zaczyna się od objawów grypopodobnych, w tym gorączki, bólów głowy i mięśni, po których następuje charakterystyczna wysypka, która rozwija się od plamek do krost i strupów w ciągu dwóch do czterech tygodni.

Choć choroba zwykle ustępuje samoistnie, zdarzają się cięższe przypadki, zwłaszcza u dzieci i osób z obniżoną odpornością.

PRZEGLĄD HISTORII

Pierwszy przypadek zarażenia człowieka MPox odnotowano w 1970 r. w Demokratycznej Republice Konga, po potencjalnym narażeniu na zakażenie odzwierzęce.

Wirus został pierwotnie zidentyfikowany u małp w 1958 r., stąd pierwotna nazwa „ospa małpia”. Dokładny zwierzęcy rezerwuar pozostaje niezidentyfikowany, ale podejrzewa się, że gryzonie odgrywają znaczącą rolę w transmisji na ludzi.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała mpox za globalne zagrożenie dla zdrowia ze względu na jego szybkie rozprzestrzenianie się, szczególnie w Afryce.

POJAWIA SIĘ NOWY WARIANT

W 2024 roku w Demokratycznej Republice Konga pojawił się nowy wariant, klad Ib, który rozprzestrzenił się na sąsiednie kraje, w tym Burundi, Kenię, Rwandę i Ugandę.

Wariant ten charakteryzuje się większą zaraźliwością i przyczynił się do znacznego wzrostu liczby zachorowań – w tym roku w Afryce odnotowano ponad 17 000 zachorowań i 517 zgonów.

Globalna odpowiedź na wybuch mpox obejmuje wysiłki na rzecz wzmocnienia strategii nadzoru, szczepień i leczenia. WHO zatwierdziła listę Emergency Use Listing dla szczepionek mpox, aby ułatwić dostęp do nich w krajach o niższych dochodach.

Pomimo wyzwań współpraca międzynarodowa ma na celu powstrzymanie wirusa i zapobieżenie jego dalszemu rozprzestrzenianiu się.

W miarę rozwoju sytuacji władze odpowiedzialne za zdrowie publiczne nadal monitorują rozprzestrzenianie się epidemii i wdrażają środki mające na celu ochronę wrażliwych grup ludności oraz zapobieganie przyszłym epidemiom

CZY ISTNIEJE SZCZEPIONKA PRZECIWKO MPOX?

Szczepionka przeciwko zmodyfikowanej szczepionce przeciwko ospie wietrznej Ankara-Bavarian Nordic (MVA-BN), sprzedawana pod różnymi nazwami, takimi jak JYNNEOS, Imvamune i Imvanex, jest jedyną szczepionką zatwierdzoną przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) oraz Europejską Agencję Leków (EMA) w celu zapobiegania MPox.

Szczepionka MVA-BN jest szczepionką trzeciej generacji przeciwko ospie prawdziwej, która się nie replikuje. Początkowo opracowano ją w celu zapobiegania ospie prawdziwej, ale została zatwierdzona do stosowania w przypadku mpox ze względu na podobieństwa genetyczne między dwoma wirusami, należącymi do rodzaju Orthopoxvirus.

Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC) zalecają szczepionkę MVA-BN osobom o wyższym ryzyku narażenia na mpox. Dotyczy to osób, które zostały narażone na wirusa lub mogą się z nim zetknąć ze względu na określone czynniki ryzyka, takie jak pewne zachowania seksualne.