W ciągu ostatnich trzech miesięcy na Haiti doszło do jednej z najgorszych od dziesięcioleci aktów przemocy związanych z gangami, które wpłynęły na funkcjonowanie sądownictwa, utrudniały działanie rządu, kwestionowały wysiłki Organizacji Narodów Zjednoczonych w walce z nielegalnym handlem i uniemożliwiały dzieciom chodzenie do szkoły, Sekretarz ONZ- powiedział generał António Guterres w swoim najnowszym raporcie o pogarszającej się sytuacji.

Nawet dzielnice stolicy, które kiedyś uważano za względnie bezpieczne, teraz padły ofiarą zacieśniającego się uścisku walczących ze sobą gangów. Zaledwie w zeszłym tygodniu mieszkańcy Petionville zostali uwięzieni w swoich domach, gdy w zasadzce gangów na wschodzie zginęło trzech policjantów, jeden zaginął, a czwarty został ranny, ponieważ wzrost liczby porwań na południowym krańcu sprawił, że ludzie bali się wychodzić.

Trzymiesięczna aktualizacja Guterresa dotycząca sytuacji na Haiti przedstawia pogarszającą się sytuację. Ambasador Brazylii przy ONZ Ronaldo Costa Filho powiedział we wtorek członkom Rady Bezpieczeństwa: „Obecny impas polityczny, kryzys humanitarny i kryzys bezpieczeństwa wzajemnie się wzmacniają”.

„Postępy w zakresie bezpieczeństwa na Haiti są niewielkie” – powiedział. „Pozostaje tak samo trudne i niepokojące jak wcześniej. Gangi nadal kontrolują i paraliżują dużą część Port-au-Prince, znacznie pogarszając tragiczny, wielowymiarowy kryzys, w którym kraj pozostaje pogrążony”.

Podczas wtorkowej aktualizacji sytuacji na Haiti dyplomaci kontynuowali wezwanie do zakończenia impasu i „bardziej inkluzywnego dialogu”, jednocześnie popierając nowe, ale kontrowersyjne porozumienie polityczne podpisane 21 grudnia 2021 r., jako „krok naprzód” w kierunku wybory.

Mimo to przedstawiciel Albanii nie przebiera w słowach, mówiąc, że budowanie demokracji wymaga zaangażowania obywateli, silnych instytucji, legitymacji i ciągłego dialogu politycznego – czego obecnie brakuje na Haiti.

„W tak ostrym kryzysie Haiti nie może sobie pozwolić na nieodpowiedzialną klasę polityczną, która nadal przedkłada swoje wąskie interesy nad wspólne dobro publiczne” – powiedział ambasador Ferit Hoxha. „Haiti potrzebuje odpowiedzialnego dialogu politycznego, jedności celu i uczciwego zaangażowania, a nie kakofonii rozbieżności, gdy kraj płonie. W przeciwnym razie jedyną działającą koalicją w kraju będą gangi”.

Sekretarz generalny przyznał to w swoim raporcie kalendarz wyborów pozostaje niepewny, pomimo obietnicy tymczasowego premiera Ariela Henry’ego, że nowy wybrany rząd zostanie powołany do lutego 2024 r.

Guterres zauważył, że pomimo wysiłków rządu tymczasowego i ONZ w celu powstrzymania pogłębiającego się kryzysu i rozwiązania wielu problemów, w tym trwającej epidemii cholery, ich pracę utrudnia pogarszająca się przemoc gangów i porwania. Oba wzrosły czwarty rok z rzędu, jego specjalna przedstawicielka na Haiti, Helen La Lime, powiedziała radzie w przemówieniu otwierającym.

Obaj zauważyli, że w ciągu ostatnich trzech miesięcy krajobraz polityczny na Haiti ukształtowały trzy wydarzenia: ustanowienie systemu sankcji ONZ w celu wprowadzenia zakazów podróżowania, zamrożenie aktywów i ukierunkowane embargo na broń skierowane przeciwko osobom zaangażowanym, bezpośrednio lub pośrednio, w grupy zbrojne i siatki przestępcze; nałożenie dwustronnych sankcji przez Stany Zjednoczone i Kanadę na kilka znanych osobistości z Haiti, w tym byłego prezydenta, dwóch byłych premierów i dwóch członków obecnego rządu; oraz wniosek rządu Haiti i sekretarza generalnego o rozmieszczenie międzynarodowych wyspecjalizowanych sił zbrojnych do pomocy policji krajowej Haiti.

Bezpośrednie rozmowy, które odbyły się na początku października między Henrym a wybitnym członkiem Komisji ds. Haitańskiego Rozwiązania Kryzysu, znanej również jako Porozumienie z Montany, „ostatecznie nie przyniosły namacalnych postępów” – czytamy w raporcie Guterresa. Jednak nowe konsultacje między rządem a innymi członkami grupy społeczeństwa obywatelskiego i środowiskiem biznesowym przyniosły dokument, Krajowy konsensus na rzecz transformacji sprzyjającej włączeniu społecznemu i przejrzystych wyborów.

Choć podpisany przez niektóre grupy, dokument pozostaje przedmiotem krytyki, a niektóre grupy polityczne twierdzą, że nie ma on ważności i ma na celu wzmocnienie niewielkiej władzy, jaką ma Henry.

We wtorek Stany Zjednoczone z zadowoleniem przyjęły porozumienie, ponieważ przedstawiciel Haiti nazwał je „wielkim osiągnięciem”, nie wspominając o przeszkodach, z jakimi boryka się rząd, aby uczynić je akceptowalnym dla wszystkich.

„Przyjęcie porozumienia z 21 grudnia jest dla Haitańczyków szansą na powrót do przywracania stabilności ich kraju i poprawy rządów” – powiedział Robert Wood, alternatywny przedstawiciel USA w misji ONZ. „Ważne jest, aby porozumienie polityczne i jego wdrażanie obejmowały wszystkich, a my cenimy rolę, jaką społeczeństwo obywatelskie i sektor prywatny odegrały w pomaganiu w zbliżeniu różnych partii”.

W osobnym oświadczeniu 15-osobowa społeczność karaibska znana jako Caricom wezwała „wszystkich interesariuszy” na Haiti do spotkania się w poszukiwaniu konsensusu.

„Społeczność pozostaje chętna i gotowa do pomocy w osiągnięciu tego celu iw związku z tym w ciągu ostatnich kilku tygodni rozpoczęła sondowanie haitańskich interesariuszy na temat ich chęci wzięcia udziału w spotkaniu w kraju CARICOM” – powiedziało regionalne ugrupowanie.

Okres sprawozdawczy sekretarza generalnego ONZ upłynął również pod znakiem oblężenia głównego terminalu paliwowego w kraju, Varreux, co zaostrzyło kryzys humanitarny w kraju i doprowadziło do wezwania wyspecjalizowanych sił międzynarodowych do pomocy haitańskiej policji. Taka siła jest nadal potrzebna, powiedział Guterres, pomimo zakończenia dwumiesięcznego oblężenia gangów.

Na przykład National Port Authority i inne porty handlowe „pozostają pod ciągłymi atakami gangów”.

„Transport drogowy pozostaje zagrożony, a kontenery transportowe i towary są regularnie porywane i kradzione” – czytamy w raporcie. „Policja nadal walczyła o utrzymanie patroli wokół portów, podczas gdy gangi zachowały kontrolę nad większością głównych arterii komunikacyjnych łączących Port-au-Prince z departamentami północnym i południowym”.

Opóźniło to również realizację działań ONZ mających na celu pomoc władzom Haiti w zwalczaniu nielegalnego handlu za pośrednictwem programu zarządzania granicami uruchomionego przez Biuro ONZ ds. Narkotyków i Przestępczości.

„Ważne jest, aby główne drogi i kluczowe obiekty pozostały niezakłócone, aby umożliwić państwu funkcjonowanie i chronić ludność Haiti, aby mogli bezpiecznie prowadzić swoje codzienne życie” – powiedział Guterres, ponawiając swoje wezwanie do rozmieszczenia sił międzynarodowych w celu pomocy haitańskiej policji krajowej.

W ubiegłym roku zgłoszono łącznie 2183 morderstw, co stanowi wzrost o 35,2% w porównaniu z 2021 r. Większość, prawie 82%, miała miejsce w departamencie regionalnym West, który obejmuje obszar metropolitalny Port-au-Prince, gdzie były kandydat na prezydenta, Eric Jean Baptiste i dyrektor Narodowej Akademii Policyjnej, Harington Riguad, byli wśród ofiar pod koniec zeszłego roku.

Porwania również odnotowały wzrost o 104,7%, z 1359 zgłoszonymi ofiarami. Liczba ta jest ponad dwukrotnie większa niż w zeszłym roku i wynosi średnio około czterech uprowadzeń dziennie – i nie wykazuje oznak spowolnienia.

„Pomimo ich zdecydowanych wysiłków na rzecz ograniczenia przestępczości i walki z gangami, przeciążona, mająca za mało personelu i zasobów policja nie była w stanie samodzielnie powstrzymać alarmującego wzrostu przemocy ze strony gangów” – powiedział Guterres w swoim raporcie.

Haitańczykom przypomniano o ograniczeniach podczas spotkania członków rady w Nowym Jorku. Kiedy dyplomaci wyrażali swoje zaniepokojenie „mrożącą krew w żyłach” rzeczywistością, kilka grup medialnych na Haiti poinformowało, że lokalny historyk i były urzędnik państwowy Pierre Buteau został porwany ze swojego domu we wtorek rano.

Guterres zauważył, że przemoc związana z gangami nadal osłabia społeczeństwo, w tym funkcjonowanie systemu sądownictwa, wpływając między innymi na wysiłki mające na celu rozwiązanie problemu przedłużającego się aresztu tymczasowego.

Główny budynek sądu w kraju, Sąd Pierwszej Instancji w Port-au-Prince, zaatakowany przez gangi w połowie czerwca, do końca roku nadal nie był pod kontrolą władz Haiti – poinformowało ONZ. Inny obiekt, Sąd Pierwszej Instancji w Croix-des-Bouquets, który również został zaatakowany i podpalony przez członków gangu, nadal tymczasowo mieści się w kilku budynkach rządowych w sąsiednim mieście Tabarre.

ONZ poinformowało, że gangi nadal stosują przemoc seksualną jako broń do zadawania terroru oraz karania i poniżania miejscowej ludności. Ich ostatecznym celem jest rozszerzenie kontroli.

Podczas starć gangów w Croix-des-Bouquets w październiku co najmniej 40 kobiet zostało zgwałconych przez ciężko uzbrojonych członków gangu.

„Kobiety były celowo celem ataków, ponieważ mieszkały na obszarze kontrolowanym przez rywalizujący gang. Kobiety i dziewczęta nadal były w dużym stopniu narażone na gwałt podczas podróży po drogach kontrolowanych przez gangi” – poinformowało ONZ.

Ta przemoc ze strony gangów rozlała się także na inne obszary. Przekazy pieniężne spadły najprawdopodobniej dlatego, że ludzie uciekli z kraju, koszty utrzymania wzrosły z powodu niemożności przedostania się towarów przez zablokowane drogi, a wiele dzieci nadal nie może uczęszczać do szkoły z powodu przemocy w ich społecznościach.

„Sytuacja pozostaje poważna” – powiedział Guterres.

Sekretarz generalny zauważył, że średni koszt koszyka żywności, który składa się z typowych produktów spożywczych spożywanych przez ludność, takich jak ryż i fasola, wzrósł do prawie 63%, co doprowadziło do wzrostu głodu wśród prawie połowy osób w populacji blisko 12 mln.

„Nieprzewidywalna sytuacja w zakresie bezpieczeństwa utrudniła działalność rolniczą, uniemożliwiła zaopatrzenie rynków i spowolniła bieżące inwestycje, zwłaszcza w handlu na małą skalę, głównym źródle dochodu dla dużej części populacji” – powiedział. „Środki utrzymania ludzi nadal ulegają erozji, a partnerzy humanitarni napotykają ogromne trudności w uzyskaniu dostępu do najbardziej narażonych populacji”.

Liczba osób w sytuacji nadzwyczajnej, czyli głębokiego głodu, wzrosła o ponad 35,5%, a jeden na 20 mieszkańców Cité Soleil w Port-au-Prince żyje w warunkach przypominających głód. Tendencje te prawdopodobnie się utrzymają, jeśli poziom pomocy humanitarnej nie wzrośnie, powiedział sekretarz generalny, zauważając, że kryzys głodowy jest teraz potęgowany przez rozszerzającą się epidemię cholery.

Sekretarz generalny powiedział, że ONZ oraz międzynarodowi i krajowi partnerzy humanitarni napotykają coraz większe trudności w dotarciu do beneficjentów w całym kraju w celu zapewnienia wody, żywności i opieki zdrowotnej, ponieważ główne drogi pozostają zablokowane przez gangi. Na przykład droga krajowa nr 2, łącząca stolicę z odradzającym się po trzęsieniu południowym półwyspem, jest blokowana przez gangi od czerwca 2021 r., odcinając co najmniej 3 mln ludzi od Port-au-Prince, centrum gospodarczego kraju.

„Blokada podważa swobodę przemieszczania się, dodatkowo przyczynia się do inflacji i zagraża środkom do życia. Niedawno północne departamenty również stały się coraz bardziej odizolowane od stolicy” – napisał Guterres.

Utrudniło to dostarczanie paliwa do tych obszarów. Na przykład wzdłuż drogi łączącej Ouanaminthe na północnym wschodzie z Cap-Haïtien na północy paliwo jest sprzedawane tylko w galonach na poboczu drogi, jeśli w ogóle jest dostępne. Miasto Cap-Haïtien, które właśnie było gospodarzem dużego międzynarodowego festiwalu jazzowego, przeniesionego ze stolicy z powodu przemocy, od ponad roku jest całkowicie zaciemnione, twierdzą mieszkańcy.

„W obliczu trwającej epidemii cholery brak paliwa jeszcze bardziej utrudnił dostęp do usług zdrowotnych z powodu ograniczeń w przemieszczaniu się oraz wpływu wahań w dostawie wody i energii elektrycznej na funkcjonowanie placówek medycznych” – czytamy w raporcie ONZ.

Jak wynika z raportu, walki o wpływy między silnie uzbrojonymi gangami, choć nie występują wszędzie, mają jednak wpływ na sytuację w zakresie praw człowieka, zwłaszcza w obszarze metropolitalnym Port-au-Prince oraz w departamentach Artibonite i North.

„Gangi coraz częściej atakują lokalną ludność, celowo zabijając, raniąc i dopuszczając się aktów przemocy seksualnej podczas skoordynowanych ataków zbrojnych, aby rozszerzyć swoją kontrolę terytorialną”.

Ta historia została pierwotnie opublikowana 24 stycznia 2023 09:41.