W Iranie trwają niepokoje, a eksperci ostrzegają, że w rządzie walczącym pojawiają się „pęknięcia”, donosi AFP.

Pomimo zaciekłych represji reżimu, obejmujących setki zabójstw, masowe zatrzymania i cztery egzekucje, protesty w Iranie trwają, choć w różnych formach i bardziej sporadycznie.

„Procesy rewolucyjne zwykle obejmują fazy względnego spokoju i inne fazy zamieszania” – powiedział Ali Fathollah-Nejad, politolog z Uniwersytetu Amerykańskiego w Bejrucie.

Chociaż nastąpił „względny spadek” liczby demonstracji, Iran jest „w impasie, ani reżim, ani demonstranci nie są w stanie się narzucić”, kontynuował, sugerując dalsze niepokoje w miarę pogłębiania się kryzysu gospodarczego w kraju.

Protesty wywołała śmierć Mahsy Aminiego 16 września. 22-letnia Kurdyjka zmarła po aresztowaniu przez tak zwaną irańską policję moralności za rzekome niewłaściwe noszenie hidżabu.

Protesty wkrótce przekształciły się w szersze wyzwanie dla islamskiego rządu Iranu, który jest głęboko niepopularny wśród dużej części populacji.

„Przy znacznej utracie wartości irańskiej waluty… można spodziewać się demonstracji skupionych wokół gospodarki, która, jak pokazuje przeszłość, może szybko stać się polityczna” – powiedział Fathollah-Nejad.

Miliony Irańczyków są zepchnięte na krawędź, a krajowa waluta w ostatnich miesiącach i latach mocno się osłabia.

W niedzielę irańska waluta osiągnęła najniższy poziom w historii 450 000 riali za dolara amerykańskiego na otwartym rynku.

„Bardziej ostrożni obywatele”

W obliczu brutalnego ucisku nasiliły się strajki i inne akty oporu, takie jak pisanie haseł czy niszczenie rządowych szyldów, donosi portal enqelab.info, który monitoruje aktywność protestacyjną.

„Powstanie narodowe żyje, choć zmienił się sposób wyrażania sprzeciwu ze względu na brutalne stłumienie przez władze podczas [autumn]”, powiedział Enqelab w oświadczeniu.

Według norweskiej organizacji pozarządowej Iran Human Rights w wyniku protestów zginęło co najmniej 481 osób, a co najmniej 109 osobom grozi egzekucja.

Czterech mężczyzn zostało już powieszonych.

Władze w Teheranie twierdzą, że zginęli także członkowie ich sił bezpieczeństwa. Potępiają protesty jako „brutalne zamieszki” wzniecane przez obce mocarstwa.

ONZ odnotowała również około 14 000 aresztowań podczas demonstracji, które początkowo były sprzeczne z islamskim prawem nakładającym na irańskie kobiety obowiązek zakrywania włosów chustą.

Protesty po prostu „zmalały”, ponieważ „obywatele są bardziej ostrożni”, mówi Roya Boroumand, współzałożyciel Abdorrahman Boroumand Center, irańskiej organizacji pozarządowej zajmującej się prawami człowieka.

„Ale to jeszcze nie koniec” – kontynuowała.

W styczniu odbył się masowy wiec przed więzieniem Rajaishar w Karaj, niedaleko Teheranu, wśród plotek, że dwóch protestujących miało zostać straconych. Obaj mężczyźni wciąż żyją.

Kierowany przez kobiety ruch „zmienił narrację, którą Republika Islamska narzucała Irańczykom przez dziesięciolecia, kim są i czego chcą” – powiedział Boroumand.

Jednak niewiele wskazuje na to, by Teheran był gotowy do znaczących ustępstw.

Represje mogą się nawet nasilić, wraz z powołaniem Ahmada Rezy Radana na szefa policji krajowej. Jest radykałem znanym z tłumienia protestów przeciwko spornym wyborom w 2009 roku.

„Są ślady pęknięć”

Brutalne stłumienie Teheranu jeszcze bardziej oddala go od Zachodu, kładąc na lodzie wszelkie próby ożywienia porozumienia nuklearnego z 2015 roku.

Władze irańskie są również wściekłe na ONZ za rozpoczęcie misji rozpoznawczej w sprawie represji.

Ale według obserwatorów pojawiają się podziały we władzach, podczas gdy Teheran nie zmobilizował wszystkich swoich represyjnych akcesoriów, pomimo rozlewu krwi.

W tym miesiącu Iran dokonał egzekucji byłego wiceministra obrony Alirezy Akbari, który po odejściu ze stanowiska uzyskał obywatelstwo brytyjskie, za szpiegostwo na rzecz Wielkiej Brytanii.

Cornelius Adebahr, nierezydent z centrum badawczego Carnegie Europe, powiedział, że był to „nieoczekiwany werdykt”, który prawdopodobnie wskazuje na „walkę o władzę” wśród elit o to, jak poradzić sobie z protestami.

Alireza Akbari był postrzegany jako bliski sekretarzowi Najwyższej Rady Bezpieczeństwa Narodowego Ali Shamkhani i innym postaciom, które opowiadały się za pewnymi reformami w celu rozwiązania skarg protestujących.

„Są oznaki pęknięć” władzy, dodał Fathollah-Nejad. Ta egzekucja pokazuje, że „wśród członków reżimu zapanowała nieufność”.