Johannesburg, Republika Południowej Afryki
CNN
—

Rządząca w Republice Południowej Afryki Partia Afrykańskiego Kongresu Narodowego po raz pierwszy od 30 lat po wyborach krajowych, które odbyły się w tym tygodniu, może nie uzyskać większości, co oznacza największą zmianę polityczną w kraju od zakończenia apartheidu.

Przy wynikach z 90% okręgów wyborczych na godzinę 17:10 czasu wschodniego poparcie dla ANC wyniosło 41,04%. Oficjalna partia opozycyjna, centrowy Sojusz Demokratyczny (DA), uzyskała 21,72% głosów.

Za nimi stały dwie odłamowe partie AKN: nowo utworzona partia uMkhonto weSizwe (MK) pod przewodnictwem Zumy uzyskała 13,69% głosów, a skrajnie lewicowa Bojownicy o Wolność Gospodarczą (EFF) – 9,46%, wynika z danych krajowej komisji wyborczej pokazał.

Znudzeni wyborcy zadali partii Nelsona Mandeli sejsmiczny cios w sondażach po latach skandalów korupcyjnych i złego zarządzania gospodarką. W rezultacie AKN będzie zmuszony utworzyć koalicję, aby rządzić najbardziej nierównym krajem na świecie.

Cyril Ramaphosa, prezydent Republiki Południowej Afryki i AKN – niegdyś faworyt Mandeli na następcę po nim na stanowisku przywódcy – obiecał „nowy świt”, kiedy w 2018 r. przejął władzę od zhańbionego byłego prezydenta Jacoba Zumy.

Wielu uważa jednak, że obietnice te nigdy się nie spełniły, a wyniki wyborów odzwierciedlają populację głęboko sfrustrowaną kierunkiem rozwoju kraju. Mieszkańcy Republiki Południowej Afryki mogą teraz stanąć w obliczu tygodni niepewności politycznej, ponieważ AKN stara się zawrzeć porozumienie koalicyjne z byłymi rywalami.

Nagana wobec AKN nie była nieoczekiwana i odzwierciedlała powszechne niezadowolenie z partii rządzącej. Jednak skala strat zaskoczyła niektórych.

„Zaobserwowaliśmy, że wyborcy są niezadowoleni z najnowszej historii AKN. W szczególności to, co wydarzyło się za czasów Zumy i co potem nastąpiło” – powiedziała CNN analityk i była posłanka ANC Melanie Verwoerd.

Doszło do „ogólnej arogancji i utraty kontaktu z ogółem wyborców ze strony AKN” – stwierdził Verwoerd, dodając, że partie takie jak MK i EFF wykorzystały to niezadowolenie.

Zuma – zaciekły krytyk Ramaphosy – został zmuszony do rezygnacji ze stanowiska przywódcy w 2018 r., a w 2021 r. spędził krótki okres w więzieniu za obrazę sądu. W maju Trybunał Konstytucyjny zakazał 82-latkowi kandydowania do parlamentu, ale jego twarz pozostała na karcie do głosowania partii MK.

Zasadnicze negocjacje rozpoczną się prawdopodobnie po ogłoszeniu ostatecznych wyników. Partie polityczne będą miały dwa tygodnie na utworzenie rządu koalicyjnego, zanim nowy parlament będzie musiał zebrać się w celu wyboru prezydenta kraju. Jeżeli im się to nie uda, konieczne będzie rozpisanie nowych wyborów.

„Nie współczuję panu Ramaphosie i jego partii” – powiedział CNN lider AD John Steenhuisen podczas wywiadu w Narodowym Centrum Wyników wyborów.

„To ich brak kręgosłupa w radzeniu sobie z perspektywą pana Zumy i jego grzechami zaniedbań i popełnienia przestępstwa doprowadził do tego, że stał się on teraz siłą polityczną, która przybyła i zniszczyła ich w miejscach takich jak KwaZulu-Natal i innych częściach kraju .”

Zaludniona przybrzeżna wschodnia prowincja KwaZulu-Natal, w której znajduje się główne miasto Durban, tradycyjnie była bastionem konserwatywnej Partii Wolności Inkatha (IFP).

Przez lata Zuma stanął w obliczu setek zarzutów o korupcję, oszustwa i ściąganie haraczy. Zawsze im wszystkim zaprzeczał i zyskał przydomek „teflonowego prezydenta”, ponieważ niewielu polityków byłoby w stanie przetrwać skandale, z którymi się borykał i które przetrwał.

Analitycy, z którymi rozmawiała CNN, w tym Verwoerd, uważają, że najbardziej prawdopodobna koalicja to AKN i DA. Inni są jednak bardziej sceptyczni co do takiego wyniku. Wszyscy zgadzają się, że kraj znajduje się na niezbadanym terytorium.

Steenhuisen powiedział CNN, że chce być częścią koalicji rządzącej i wierzy, że koalicja „może zadziałać”. Przed wyborami DA utworzyła już blok z mniejszymi partiami opozycyjnymi zwany Kartą Wielopartyjną.

To, co nazywa „koalicją zagłady”, to jedna z pozostałych opcji na stole: porozumienie między ANC-EFF lub nawet MK.

Ale przy takiej pogardzie wewnątrz tych separatystycznych partii dla Ramaphosy byłyby to niezłe negocjacje.

Na czele EFF stoi były przywódca młodzieżowy ANC Julius Malema. Opowiada się za wywłaszczeniem ziemi bez odszkodowania i powszechnym nacjonalizmem państwowym. Manifest partii MK zawiera zasadniczo podobne idee i żąda zmiany konstytucji kraju w celu przywrócenia większych uprawnień tradycyjnym przywódcom.

Od początków demokracji w 1994 r. krajobraz polityczny Republiki Południowej Afryki nie był tak niejasny.

Jednak niektórzy analitycy uważają – pomimo niepewności – że wyniki tych wyborów mogą oznaczać zwycięstwo demokracji.

„Prawdopodobnie oznacza to dojrzałość demokracji, potrzebowaliśmy zmian i nigdy nie jest dobrze mieć w kraju tak jednopartyjną dominację” – powiedział Verwoerd.

„W przyszłości sytuacja może być nieco bardziej niestabilna. Ale ze względu na demokrację jest to najprawdopodobniej dobra rzecz”.

Powiedziała, że ​​perspektywy AKN dramatycznie spadły za kadencji poprzedniego prezydenta.

„Kiedy nastały lata Jacoba Zumy, nieuniknione stało się, że nastąpi poślizg” – dodała.

AKN doszła do władzy w 1994 r. dzięki obietnicy „budować lepsze życie dla wszystkich”, zdobywając prawie 63% głosów w pierwszych demokratycznych wyborach w kraju.

Przejdźmy do trzech dekad i szerząca się korupcja, rosnące bezrobocie, paraliżujące przerwy w dostawie prądu i słaby wzrost gospodarczy poważnie wpływają na mieszkańców Republiki Południowej Afryki.

W ciągu ostatniej dekady gospodarka cofnęła się, czego dowodem jest gwałtowny spadek poziomu życia. Według Banku Światowego produkt krajowy brutto na mieszkańca spadł ze szczytu w 2011 r., pozostawiając przeciętnego mieszkańca Republiki Południowej Afryki o 23% biedniejszego.

Według Banku Światowego Republika Południowej Afryki ma najwyższą stopę bezrobocia na świecie. Nierówność jest również najgorsza na świecie.

Czarni mieszkańcy Afryki Południowej, którzy stanowią 81% populacji, znajdują się w skrajnym punkcie tej tragicznej sytuacji. Bezrobocie i ubóstwo w dalszym ciągu skupiają czarną większość, w dużej mierze z powodu niepowodzeń w szkolnictwie publicznym, podczas gdy większość białych mieszkańców Republiki Południowej Afryki ma pracę i osiąga znacznie wyższe płace.

Każdy rząd koalicyjny będzie gorzką pigułką do przełknięcia dla AKN i Ramaphosy, którzy wkrótce mogą walczyć o swoje życie polityczne.

Czołowi analitycy uważają, że AKN za bardzo polegał na swoim dziedzictwie.

„AKN prowadził kampanię przez trzydzieści lat swojego istnienia. Ale nikt nie patrzył na obecnego prezydenta” – powiedział TK Pooe, starszy wykładowca w Wits School of Governance w Johannesburgu. Uważa, że ​​Ramaphosa znajduje się „pod presją”.

„Historycznie rzecz biorąc, jest to dla niego wstyd. Zawsze stylizuje się na kolejnego Nelsona Mandelę” – powiedział Pooe CNN. Ale „ostatnio pamiętam, że Nelson Mandela nigdy nie przegrał wyborów”.

Pooe powiedział, że podczas tych wyborów wyborcy powiedzieli ANC trzy rzeczy: „praca, praca, praca”.

To, czy rząd koalicyjny może przynieść korzyści obywatelom, jest głęboko niepewne, ale jedno jest jasne: Republika Południowej Afryki i AKN – dawny ruch wyzwoleńczy Mandeli, który zatriumfował nad apartheidem – nigdy nie będą takie same.