Wykorzystywanie wyimaginowanych osób popełniających wymyślone przestępstwa będzie sednem orzeczenia Sądu Najwyższego w tym tygodniu w sprawie zgodności z konstytucją obowiązkowych minimalnych kar za niektóre przestępstwa z użyciem broni palnej.

Mało znane poza światem prawnym wymyślone scenariusze pomogły kanadyjskim sądom wydać dziesiątki obowiązkowych wyroków w ciągu ostatnich pięciu lat – od nielegalnego posiadania broni, przez handel narkotykami poza szkołą, po posiadanie pornografii dziecięcej.

Chodzi o to, że jeśli wyrok byłby okrutną i niezwykłą karą dla jednej osoby, nie może się ostać – nawet jeśli ta osoba żyje tylko „rozsądną hipotetyczną” egzystencją, jak to nazywają sądy.

Ale teraz, po tym, jak starszy sędzia Alberty wezwał Sąd Najwyższy do cofnięcia 30 lat własnych orzeczeń w tej sprawie, praktyka wykorzystywania wymyślonych okoliczności będzie w piątek pod lupą.

Najwyższy sąd kraju ma orzekać w sprawie skazania Jesse’ego Hillsa, mężczyzny z Lethbridge w stanie Alta, który strzelał z karabinu myśliwskiego powtarzalnego do domu, terroryzując rodzinę. Obowiązkowa minimalna kara za oddanie strzału z broni palnej w miejsce okupowane wynosi cztery lata.

Nikt, w tym obrońca pana Hillsa, nie powiedział, że minimum to okrutna i niezwykła kara (zdefiniowana jako rażąco nieproporcjonalna lub obraza poczucia przyzwoitości Kanadyjczyków) za to, co zrobił.

Ale zespół prawny pana Hillsa zaoferował hipotetycznej młodej osobie, która strzela z wiatrówki lub wiatrówki w dom, przestępstwo objęte minimum. Eksperci od broni palnej, zeznając o wyimaginowanym scenariuszu, powiedzieli, że taka broń nie przebije ścian. Sędzia Rodney Jerke z Court of King’s Bench obniżył następnie minimum i skazał pana Hillsa na 3,5 roku więzienia.

Proces ten tak rozwścieczył sędziego Thomasa Wakelinga z Sądu Apelacyjnego w Albercie, że – w rzadkim przypływie sędziowskiej otwartości – rzucił rękawicę Sądowi Najwyższemu Kanady, wzywając go do cofnięcia dziesięcioleci wyroków dotyczących okrutnych i niezwykłych kar, poczynając od decyzja z 1987 r., która ustanowiła wykorzystanie wymyślonych ludzi.

„Podejrzewam, że większość świadomych i rozsądnych Kanadyjczyków nie może zrozumieć, dlaczego sądy to robią. Nie mogę” – napisał o hipotezach. Na wypadek, gdyby to nie było wystarczająco jasne, dodał przymiotniki i wyrażenia, takie jak „przerażony”, „niezwykle zmartwiony”, „co najmniej niezwykły” i „smutny stan rzeczy”.

Jego kolega z sądu apelacyjnego, sędzia Brian O’Ferrall, użył „atmosfery nierzeczywistości” i „dziwactwa”. Sąd orzekł 3:0, że minimalna kara była dopuszczalna na mocy Karty Praw i Wolności i skazał pana Hillsa na cztery lata. (Sprawiedliwość Wakeling dałaby mu prawie sześć lat.)

W odrębnej sprawie, również toczącej się przed sądem, sporna jest kara minimum pięciu lat za pierwsze przestępstwo rozboju z użyciem zabronionej broni. William Hilbach (w towarzystwie 13-letniego wspólnika) obrabował sklep w Edmonton za pomocą odpiłowanego karabinu. Większość Sądu Apelacyjnego w Albercie uchyliła minimalny wyrok, częściowo na podstawie trzech hipotetycznych scenariuszy. Sędzia Wakeling wyraził sprzeciw.

Obowiązkowe minimalne kary były kontrowersyjne. Liberalny rząd zniósł około 20 obowiązkowych kar, w tym za handel narkotykami i niektóre przestępstwa z bronią. Ale nadal obowiązują dziesiątki minimów iw zależności od piątkowego orzeczenia nowy rząd może jeszcze przywrócić niektóre minima.

Tak wiele obowiązkowych minimów zostało zniesionych w różnych jurysdykcjach w całym kraju, że Kanada ma teraz mozaikę przepisów dotyczących kar. (Orzeczenia w jednej prowincji nie mają zastosowania w innej, a czasami sędziowie w prowincji nie są zgodni co do tego, co jest konstytucyjnie dozwolone, a co nie). Sędzia Wakeling napisał, że jego własne badania ujawniły, że obowiązkowe kary zostały zniesione w 147 przypadkach . Federalny Departament Sprawiedliwości twierdzi, że śledził 217 wyzwań konstytucyjnych do minimum.

Piątkowe orzeczenie będzie uważnie obserwowane. Prokuratorzy generalni trzech prowincji i departament prokuratury federalnej interweniowali w sprawie w obronie obowiązkowych minimów. Cztery grupy swobód obywatelskich i prawników interweniowały, by się im przeciwstawić.

Stowarzyszenie prawników w sprawach karnych wezwało sąd do zachowania rozsądnych hipotez, stwierdzając w pozwie, że „okazały się one skutecznym i niezbędnym narzędziem dla tysięcy obrońców szukających sprawiedliwych wyroków dla swoich klientów w całym kraju”.

Ale prokurator generalny Ontario wezwał sąd do całkowitego odrzucenia terminu „hipotetyczny”.

Sprawę komplikuje fakt, że obowiązkowe minima pomogły zwiększyć odsetek rdzennych więźniów przebywających w aresztach federalnych i prowincjonalnych. Kanadyjska Izba Adwokacka w swoim pisemnym wystąpieniu przed sądem stwierdziła, że ​​wykorzystywanie dających się przewidzieć cech przestępców „promuje dostęp do wymiaru sprawiedliwości i merytoryczną równość w wydawaniu wyroków”.

Użycie rozsądnych hipotez wynika z orzeczenia Sądu Najwyższego z 1987 roku. Sprawa dotyczyła mężczyzny importującego dużą ilość kokainy. Obowiązkowe minimum to siedem lat. Sąd Najwyższy odrzucił to na tej podstawie, że pewnego dnia może to dotknąć młodego człowieka wracającego do Kanady z marihuaną.

„Trybunał oparł swoją decyzję na pozornym problemie, który nigdy by się nie wydarzył w prawdziwym życiu”, napisał sędzia Wakeling, mianowany przez konserwatywnego premiera Stephena Harpera o tej decyzji z 1987 roku. Powiedział, że żaden rozsądny prokurator nie postawiłby zarzutu młodej osobie w okolicznościach wskazanych przez Sąd Najwyższy. Sąd Najwyższy odmówił jednak polegania na rozsądku prokuratorów.

W swoim zjadliwym wyroku w sprawie Hills, sędzia Wakeling powiedział, że decyzja z 1987 roku wprowadziła pięć koncepcji, które „dręczą” wymiar sprawiedliwości. Pierwszym z nich jest koncepcja kary pozbawienia wolności jako okrutnej i niezwykłej. Powiedział, że tylko barbarzyńskie praktyki, takie jak palenie żywcem więźnia, należy uznać za okrutne i niezwykłe.