Działania Chin „naprawdę pokazują chęć z ich strony eskalacji sytuacji” – powiedział Jonathan Malaya, rzecznik krajowej grupy zadaniowej Filipin ds. Morza Zachodniofilipińskiego, jak nazywa się region Morza Południowochińskiego podlegający jurysdykcji Filipin.

Rzecznik chińskiej straży przybrzeżnej Gan Yu powiedział w niedzielę, że działania chińskiej straży przybrzeżnej były „profesjonalne, ujednolicone, zgodne z prawem i legalne” oraz że kolizja tego dnia została celowo spowodowana przez Filipiny.

Konflikt wpisuje się w serię nakładających się sporów terytorialnych, jakie Chiny toczą z innymi krajami wokół Morza Południowochińskiego, w tym z Indonezją, Malezja i Wietnam. Aby wesprzeć swoje roszczenia, Chiny militaryzują wyspy na tym obszarze. W 2016 r. międzynarodowy trybunał arbitrażowy wydał orzeczenie na korzyść Filipin, a Chiny zignorowały tę decyzję.

Oto pięć tegorocznych incydentów, które obrazują stale rosnące napięcie na zachodnim Morzu Filipińskim.

Luty: Chiny błyskają laserem

Z relacji Filipin wynika, że ​​w lutym Chiny wystrzeliły laser klasy wojskowej w kierunku statku filipińskiej straży przybrzeżnej zbliżającego się do Drugiej Ławicy Thomasa, chwilowo oślepiając jego załogę. Atak laserowy jest zwykle postrzegany jako wrogi, ponieważ może również poprzedzać ostrzał celu.

Do zdarzenia doszło około miesiąca po początkowo uznanej za owocną wizycie prezydenta Ferdynanda Marcosa Jr. w Pekinie. Analitycy uznają ten moment za punkt zwrotny w polityce Filipin po latach bardziej wyciszonego podejścia. Prezydent sam wezwał ambasadora Chin, co było nietypowym posunięciem, ponieważ Ministerstwo Spraw Zagranicznych zazwyczaj nadzoruje takie wezwania.

„To tutaj Filipiny dokonały wyboru” – powiedział Ray Powell, dyrektor SeaLight w Gordian Knot Center for National Security Innovation na Uniwersytecie Stanforda. Decyzja o opublikowaniu materiałów wizualnych z wydarzenia zapoczątkowała to, co Powell nazywa kampanią „asertywnej przejrzystości”. Po lutym Filipiny będą aktywnie dokumentować i nagłaśniać działania Chin, zwiększając wsparcie innych krajów.

[Rebuffed by China, Philippines’ Marcos toughens line on contested waters]

Marzec, grudzień: Chiny roją się

Rojenie się, czyli rozmieszczanie flotylli statków w celu zastraszenia lub przytłoczenia celu, jest charakterystycznym posunięciem Chin w celu potwierdzenia swojej obecności. Chiny wysyłają kombinację statków straży przybrzeżnej, marynarki wojennej i milicji, aby otoczyły miejsce lub zablokowały i odcięły docelowe statki. Jej milicja morska to jednostka statków rybackich współpracująca z państwem.

Jeden z pierwszych rojów odnotowany w tym roku miał miejsce w marcu, kiedy ponad 40 chińskich statków zebrało się wokół wyspy Thitu, znanej Filipińczykom jako Pag-asa, na której znajduje się osada cywilna. 3 grudnia filipińska straż przybrzeżna opublikowała wideo przedstawiające 135 chińskich statków atakujących rafę Whitsun, znaną lokalnie jako Julian Felipe.

Rojenie jest „u podstaw [China’s] agresywne, przymusowe zachowanie” – powiedział Victor Andres Manhit, prezes think tanku Stratbase Albert del Rosario Institute z siedzibą w Manili. Dodał, że wszystkie inne działania są możliwe dzięki jego zdolności do roju i zastraszania celu.

Sierpień: Chiny używają armatek wodnych

Pierwsze odnotowane w tym roku chińskie użycie armatki wodnej przeciwko filipińskiemu statkowi miało miejsce w sierpniu. Statek zaopatrywał filipińską piechotę morską na Sierra Madre, placówkę na rdzewiejącym statku, który osiadł na mieliźnie na Drugiej Płyciźnie Thomasa, aby poprzeć roszczenia Filipin. Departament Spraw Zagranicznych Filipin zadzwonił po incydencie na infolinię alarmową utworzoną podczas podróży Marcosa do Pekinu, ale Chiny nie odpowiadały przez sześć godzin.

Było to dopiero drugie znane użycie armatki wodnej na Morzu Zachodniofilipińskim i ważne, ponieważ zostało ono uchwycone „w biały dzień” [with] wiele punktów widzenia” – powiedział w sierpniu ekspert morski Jay Batongbacal. W tamtym czasie prochińscy komentatorzy szybko podkreślili, że wydarzenie to nie było śmiertelne.

„Prawda jest taka, że ​​wysokie ciśnienie może potencjalnie zatopić ten drewniany statek” – powiedział Batongbacal. „Zdecydowanie może zranić osobę, być może poważnie, a nawet śmiertelnie, w odpowiednich warunkach”.

Wrzesień: Filipiny przecinają pływającą barierę

W wyniku dwóch następujących po sobie incydentów we wrześniu Filipiny opublikowały materiał filmowy przedstawiający rozległe zniszczenia na Rafie Irokezów, lokalnie znanej jako Rozul. Utrzymywała, że ​​szkody zostały spowodowane wcześniejszym rojem statków chińskiej milicji w tym obszarze. Sekretarz sprawiedliwości Jesus Crispin Remulla wezwał do postawienia Chinom zarzutów środowiskowych przed sądem arbitrażowym, a propozycja ta jest obecnie rozpatrywana przez rząd.

Następny tygodniu przeciął pływającą barierę, którą Chiny umieściły w Scarborough Shoal, kolejnym spornym miejscu na Morzu Zachodniofilipińskim i tradycyjnym łowisku, do którego Chiny blokują dostęp.

Grudzień: Chiny ponownie używają armatek wodnych

W zeszłym tygodniu Filipiny wysłały dwie misje na sporny obszar: misję humanitarną mającą na celu dystrybucję towarów wśród rybaków w pobliżu Scarborough Shoal oraz misję zaopatrzeniową do placówki na Second Thomas Shoal. Podczas pierwszej misji Chiny osiem razy użyły armatki wodnej na statkach rybackich, a następnie cztery razy podczas misji zaopatrzeniowej.

Jeden statek musiał zostać odholowany po tym, jak armata wodna uszkodziła jego silnik, „poważnie zagrażając życiu załogi” – podała filipińska straż przybrzeżna. Inny doznał uszkodzenia masztu, a inny został staranowany.

Filipińska straż przybrzeżna stwierdziła, że ​​była nękana przez łącznie 13 statków chińskiej straży przybrzeżnej i milicji. Wykrył także ponad 48 chińskich statków na tym obszarze, co stanowi „największą liczbę sił morskich, jaką udokumentowaliśmy” podczas ostatnich misji zaopatrzeniowych, powiedział w poniedziałek rzecznik Jay Tarriela.

W związku ze wzrostem liczby prześladowań filipińscy urzędnicy oświadczyli, że rozważają dostosowanie krajowej strategii, ale odmówili podania szczegółów.

Organizatorzy twierdzą, że weekendowy konwój cywilny składający się z 30 statków również został przerwany w związku z nękaniem ze strony Chin. Darowizny przeznaczone dla żołnierzy zostały przekazane władzom, a statek ochotniczy wrócił do bazy ze względów bezpieczeństwa. Ale karawana była pierwszą z „wielu kolejnych”, powiedziała Rafaela David, organizatorka koalicji „Atin Ito” lub „It’s Ours”.

„Naszym celem jest uregulowanie i normalizacja podróży i przemieszczania się Filipińczyków w tym regionie” – powiedziała. „W końcu jest nasz”.

Meaghan Tobin w Taipei na Tawainie wniosła swój wkład w powstanie tego raportu.