Pierwszy start Ariane-6: europejska rakieta wystartowała po raz pierwszy
- Autor, Jonathan Amos
- Rola, Korespondent naukowy
- Świergot,
-
Nowa, największa europejska rakieta Ariane-6 odbyła swój pierwszy lot.
Pojazd wystartował z platformy startowej w Gujana Francuska, około godziny 16:00 czasu lokalnego (19:00 GMT), w ramach misji demonstracyjnej mającej na celu umieszczenie grupy satelitów na orbicie.
Załogi na ziemi w Kourou biły brawo, gdy rakieta – której koszt wyniósł 4 mld euro (3,4 mld funtów) – wzbiła się w niebo.
Jednak po płynnym osiągnięciu żądanej wysokości i prawidłowym wystrzeleniu kilku małych satelitów, pod koniec lotu w górnym stopniu rakiety wystąpiła anomalia.
Komputery pokładowe podjęły decyzję o przedwczesnym wyłączeniu pomocniczej jednostki napędowej (APU), która wytwarza ciśnienie w układzie napędowym.
Uniemożliwiło to górnemu członowi Ariane rozpoczęcie procesu spalania, który miał wyprowadzić go z orbity, a jednocześnie wyznaczyło ostateczne zadanie misji – odrzucenie dwóch kapsuł powrotnych.
Początkowo nie było jasne, czy kontrolery będą w stanie rozwiązać problem z APU.
Ariane-6 ma być rakietą roboczą, która zapewni europejskim rządom i firmom dostęp do kosmosu niezależnie od reszty świata. Ma już zaległości w kontraktach na starty, ale istnieją obawy, że jej projekt może ograniczyć przyszłe perspektywy.
Podobnie jak jego poprzednik, Ariane-5, nowy model jest jednorazowy – do każdej misji potrzebna jest nowa rakieta, podczas gdy najnowsze amerykańskie pojazdy są budowane w taki sposób, aby nadawały się do całkowitego lub częściowego ponownego wykorzystania.
Mimo to europejscy eksperci od przestrzeni kosmicznej wierzą, że Ariane-6 może wygospodarować dla siebie niszę.
„To wielki moment” – powiedział dyrektor generalny Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) Josef Aschbacher.
„Codzienne życie dzisiaj naprawdę zależy od informacji z satelitów, od telekomunikacji i obserwacji Ziemi po prognozy pogody i zarządzanie katastrofami. Nie do pomyślenia jest, aby Europa nie miała zagwarantowanego, niezależnego dostępu do kosmosu” – powiedział BBC News.
Na pierwszy rzut oka model 6 wygląda bardzo podobnie do starego modelu 5, ale pod maską wykorzystuje najnowocześniejsze techniki produkcyjne (druk 3D, zgrzewanie tarciowe, projektowanie rozszerzonej rzeczywistości itp.), które powinny skutkować szybszą i tańszą produkcją.
Ariane-6 będzie operował w dwóch konfiguracjach:
- „62” będzie wyposażony w dwa boczne silniki wspomagające zasilane paliwem stałym, służące do podnoszenia średnich ładunków
- „64” będzie miał cztery doczepiane wzmacniacze, które pozwolą na podniesienie najcięższych satelitów na rynku
Centralny stopień uzupełniony jest drugim, górnym stopniem, który umieści ładunki na precyzyjnych orbitach wysoko nad Ziemią.
Ten etap można wielokrotnie zatrzymywać i ponownie uruchamiać, co jest przydatne podczas wystrzeliwania dużych partii satelitów do konstelacji lub sieci. Możliwość ponownego uruchomienia umożliwia również etapowi powrót na Ziemię, dzięki czemu nie stanie się on kawałkiem zalegającego kosmicznego śmiecia.
W ramach wtorkowej misji wykorzystano wariant Ariane-62, w którym rakieta wznosi się na wysokość 580 km, po czym rozpoczyna zrzucanie ładunków.
Są to połączenie uniwersyteckich i komercyjnych statków kosmicznych. Obejmują dwie kapsuły, które będą próbowały przetrwać ognisty upadek przez atmosferę, aby wylądować na Pacyfiku.
Jedna z kapsuł, nazwana Nyx Bikini, to niewielki pojazd demonstracyjny opracowany przez francusko-niemiecką firmę, której celem jest opracowanie statku kosmicznego, który mógłby transportować zaopatrzenie i ludzi do i ze stacji kosmicznych na orbicie okołoziemskiej.
Ariane 6 kontra Falcon 9
Loty inauguracyjne zawsze wiążą się z dużym ryzykiem. Nie jest niczym niezwykłym, że nowy projekt rakiety ulegnie awarii.
Słynna eksplozja Ariane-5 miała miejsce w 1996 r., gdy po 37 sekundach od oderwania się od ziemi nastąpiła eksplozja. Przyczyną katastrofy był błąd oprogramowania sterującego.
Ale zmodernizowana rakieta powróciła, aby zdominować rynek komercyjnych startów największych satelitów świata. Dominacja ta została przerwana dopiero w latach 2010. przez amerykańskiego przedsiębiorcę Elona Muska i jego wielokrotnego użytku rakiety Falcon-9.
Stawki i ceny lotów Falcona podważają konkurencyjność Ariane-5.
Europa zmierza w kierunku ponownego wykorzystania, ale niezbędne technologie nie będą używane przed 2030 rokiem. W międzyczasie pan Musk wprowadza jeszcze większe rakiety, które obiecują jeszcze bardziej obniżyć koszty startu.
Ariane-6 wchodzi zatem w bardzo trudne środowisko.
„Wszyscy możemy mieć swoje własne opinie. Mogę tylko potwierdzić, że mamy pełną księgę zamówień” — powiedziała Lucia Linares, która kieruje strategią transportu kosmicznego w Esa.
„Myślę, że słowo to trafia do klientów: powiedzieli, że Ariane-6 jest odpowiedzią na ich potrzeby”.
Źródło obrazu, Grupa Ariana
Istnieją kontrakty startowe, które mają na celu przeprowadzenie rakiety przez pierwsze trzy lata jej działalności. Obejmują one 18 startów dla innego amerykańskiego miliardera, Jeffa Bezosa, który chce utworzyć konstelację satelitów internetowych, które nazywa Kuiper.
Władze europejskie planują, aby Ariane-6 latał mniej więcej raz w miesiącu.
Jeśli uda się osiągnąć taką prędkość lotu, rakieta powinna być w stanie się ustabilizować, skomentował Pierre Lionnet z firmy konsultingowej ds. kosmosu ASD Eurospace.
„Po pierwsze, musimy zapewnić wystarczający popyt ze strony europejskich klientów – europejskich instytucjonalnych. Następnie Ariane musi pozyskać kilku komercyjnych klientów poza Kuiper. Dałoby mu to rynek zbytu” – powiedział BBC News.
„Ale to kwestia ceny. Jeśli Falcon-9 systematycznie zaniża cenę oferty Ariane-6, będzie problem”.
Ariane-6 to projekt 13 państw członkowskich ESA, na czele z Francją (56%) i Niemcami (21%). 13 partnerów obiecało dotacje w wysokości do 340 mln euro (295 mln funtów) rocznie na wsparcie wczesnej fazy eksploatacji Ariane-6.
Wielka Brytania była wiodącym graczem na samym początku europejskiego programu rakiet nośnych i nadal jest państwem członkowskim ESA, ale jej bezpośrednie zaangażowanie w program Ariane zakończyło się wraz z wycofaniem modelu Ariane-4 w 2003 r.
Kilka brytyjskich firm nadal dostarcza podzespoły na zasadach komercyjnych, a niektóre statki kosmiczne zbudowane w Wielkiej Brytanii niewątpliwie będą nadal latać na pokładzie Ariane.
