EKSKLUZYWNY: Niemiecka reżyserka Leni Riefenstahl dwukrotnie w latach 30. XX wieku zdobyła Puchar Mussoliniego dla najlepszego filmu zagranicznego na Festiwalu Filmowym w Wenecji, który obecnie już nie istnieje. Triumf woli I Olimpia.

Filmy te, ukazujące zjazd partii nazistowskiej w Norymberdze w 1934 r. oraz igrzyska olimpijskie w Berlinie w 1936 r., uczyniły z Riefenstahl jedną z najbardziej kontrowersyjnych kobiet XX wieku jako artystki i nazistowskiej propagandzistki.

Riefenstahl zawsze zaprzeczała bliskim związkom z Adolfem Hitlerem i innymi prominentnymi postaciami nazistowskiego reżimu oraz wszelkim zamiarom promowania jego celów poprzez swoją pracę, przedstawiając się jako apolityczna reżyserka czy obserwatorka.

Prawie 90 lat po faszystowskich nagrodach Riefenstahl w Wenecji, festiwal będzie mieć światową premierę filmu Andresa Veiela Stal nierdzewnaeksplorując zaprzeczenie filmowca, dziedzictwo i współczesny renesans. Deadline może ujawnić pierwszy zwiastun.

Łącząc dokumenty z majątku Riefenstahl, w tym prywatne filmy, zdjęcia, nagrania i listy, praca odsłania fragmenty jej biografii i umieszcza je w rozszerzonym kontekście historycznym.

Dokument zastanawia się, jak to możliwe, że Riefenstahl mogła zostać najwybitniejszą reżyserką Rzeszy i wciąż zaprzeczać bliskim związkom z Hitlerem i Goebbelsem, a także w jaki sposób jej powojenny żal za „zamordowanymi ideałami” wraz z upadkiem partii nazistowskiej współgrał z nastrojami niektórych części niemieckiego społeczeństwa tamtego okresu.

Niemiecka prezenterka telewizyjna Sandra Maischberger, która przeprowadziła wywiad z Riefenstahl w 2002 r. z okazji jej setnych urodzin i zawsze kwestionowała jej zaprzeczenia, jest producentką i siłą napędową filmu.

Po uzyskaniu dostępu do majątku Riefenstahl po śmierci partnera reżyserki w 2016 r. Maischberger zainicjował projekt mający na celu rzucenie nowego światła na działania Riefenstahl za jej życia.

Zaangażowała reżysera Veiela oraz montażystów Stephana Krumbiegela i Olafa Voigtländera, którzy wcześniej z powodzeniem współpracowali przy filmie dokumentalnym Beuyso niemieckim rzeźbiarzu i artyście performatywnym XX wieku Josephie Beuysie.

„W 2020 roku otrzymałem pierwsze obrazy cyfrowe – najpierw pamiętnik z 1948 roku, potem nagrania prywatnych rozmów telefonicznych, na przykład z Albertem Speerem” – wyjaśnia Veiel, który ostatecznie przerzucił 700 pudeł materiałów archiwalnych.

„Mogłem przyjrzeć się kolekcji niepublikowanych zdjęć i standardowym materiałom filmowym 8 mm z lat 30., a także szkicom wspomnień, z których niektóre znacznie różniły się od wersji drukowanej. Te odkrycia od razu rozbudziły moją ciekawość, ale jednocześnie wywołały pytania. Czy Riefenstahl celowo zostawiła pewne materiały, sortując inne?”

Dzięki żmudnym badaniom Veiel i jego zespół postanowili odkryć prawdziwą Riefenstahl, obalając mit, jaki stworzyła wokół siebie jako „apolitycznej reżyserki”.

Maischberger mówi, że jej osobisty pogląd na Riefenstahl zmienił się w trakcie trwania projektu.

„Wizerunek niezwykle ambitnej i przede wszystkim oportunistycznie zmotywowanej artystki, która oddałaby swój talent na służbę każdej władzy, która zapewniłaby jej odpowiednie zasoby i możliwości, nie mógł się utrzymać” – mówi.

„Zamiast tego znalazłem „aktywistkę”, która była całkowicie przekonana do idei narodowosocjalistycznej i która nie potrafiła porzucić swoich starych ideałów aż do ostatniego tchnienia. Jak to dziś czytam, Riefenstahl przeżywała koniec wojny jako osobistą porażkę. Nie tylko nagłe zakończenie jej olśniewającego sukcesu ją opłakiwała. Raczej nie widziała już sensu w uprawianiu sztuki, która jednocześnie nie gloryfikowała ideologii, w którą wierzyła aż do końca życia”.

Film został wyprodukowany przez Vincent Productions GmbH we współpracy z WDR, NDR, BR, SWR i RBB oraz Rai Cinema.

Sprzedażą międzynarodową zajmuje się Beta Cinema.