• Niesławna sieć tuneli Hamasu czeka na siły izraelskie w przypadku inwazji na Strefę Gazy.
• Izrael nazywa podziemny labirynt „metrem” w Gazie ze względu na jego rozmiar i głębokość.
• Były żołnierz piechoty armii amerykańskiej powiedział, że Hamas może wykorzystywać tunele do manewrów obronnych i ofensywnych, rzucając wyzwanie siłom najeźdźców.

Izraelscy urzędnicy przysięgli zmiażdżyć Hamas w odpowiedzi na jego brutalne ataki terrorystyczne, które miały miejsce na początku tego miesiąca, sygnalizując, że ostatecznym sposobem osiągnięcia tego będzie wielka inwazja lądowa na Strefę Gazy. Łatwiej to jednak powiedzieć, niż zrobić.

W Gazie najeżdżające siły izraelskie staną w obliczu złożonego i niebezpiecznego środowiska miejskiego, w którym dobrze uzbrojone i dobrze przygotowane siły Hamasu mogą się ukrywać, zastawiać pułapki i przeprowadzać niespodziewane ataki. Niektóre z najtrudniejszych walk mogą toczyć się pod ziemią, w przypominającym miasto labiryncie tuneli, które są niezbędne dla operacji obronnych i ofensywnych grupy bojowników.

Chociaż nie jest jasne, w jaki sposób Izraelskie Siły Obronne (IDF) poradzą sobie z wyzwaniami stwarzanymi przez tunele, stanowią one znane zagrożenie, na które IDF nie jest nieprzygotowane. Ale chociaż wojsko ma środki, aby infiltrować tę sieć, były żołnierz piechoty armii amerykańskiej powiedział, że w jakimkolwiek charakterze „wydłuży to czas przeprowadzenia operacji w Gazie”.

„Nie można zostawić dziury w plecach” – powiedział Insiderowi John Spencer, kierownik badań nad działaniami wojennymi w miastach w Instytucie Modern War w West Point. „I nie można nie oczyścić tunelu, jeśli istnieje ryzyko, że może w nim przebywać zakładnik”.

W 2021 r. Hamas twierdził, że ma ponad 500 mil tuneli pod Gazą – gęsto zaludnioną przybrzeżną enklawą o powierzchni około 140 mil kwadratowych i zamieszkiwaną przez około 2 miliony ludzi. Izrael poprzednio nazywał tę podziemną sieć „metrem” lub „rozległym podziemnym miastem” ze względu na jej rozmiar i głębokość.

IDF twierdzi, że tunele te służą do ukrywania i przechowywania kolekcji broni i amunicji, pełnią funkcję centrów dowodzenia i bunkrów oraz umożliwiają ukryte przemieszczanie się i przemyt bojowników i broni zarówno pod Gazą, jak i do Izraela. Wojsko dodaje, że punkty dostępu są ukryte w miejscach takich jak szkoły, szpitale i inne budynki cywilne. Izrael oskarżył także Hamas o wydanie milionów dolarów na budowę swojej podziemnej sieci i przekierowanie materiałów budowlanych do tuneli, które w przeciwnym razie mogłyby zostać wykorzystane do budowy infrastruktury cywilnej.

Duża część sieci tuneli jest wąska, a niektóre fragmenty mają głębokość ponad 200 stóp. Przez lata Izrael próbował pozbyć się tuneli – wzmocnionych betonem i wyposażonych w elektryczność – ale było to trudne zadanie. Egipt, który wraz z Izraelem utrzymuje blokadę Gazy, próbował nawet zalać tunele, aby ograniczyć ich użyteczność.

„Podziemny koszmar”

Hamas, oczywiście, nie jest pierwszym, który korzysta z tuneli. Podczas II wojny światowej amerykańska piechota morska brała udział w kilku bitwach na Pacyfiku, w tym na wyspie Iwo Jima, w obliczu rozległych japońskich tuneli, a siły amerykańskie były zmuszone oczyścić je miotaczami ognia i granatami ręcznymi. Kilka lat później, podczas wojny koreańskiej, a później podczas wojny w Wietnamie, tunele ponownie stały się problemem dla armii amerykańskiej.

W Wietnamie siły Vietcongu zbudowały ogromną sieć tuneli – wykorzystywanych jako szlaki zaopatrzenia, do przechowywania amunicji i do przechowywania infrastruktury, takiej jak szpitale – największy z nich znajduje się pod amerykańską bazą w Cu Chi. Walcząc ze zorganizowanymi atakami partyzanckimi na bazę, siły amerykańskie mocno zbombardowały podziemny labirynt, ale to nie wystarczyło. Ostatecznie wojsko wysłało tam żołnierzy znanych jako „Szczury Tunnelowe”. Lekko uzbrojeni w pistolet i inne zapasy, stawiali czoła zagrożeniom, takim jak miny-pułapki, zwierzęta i wrogie myśliwce.

Niedawno siły zachodnie zajmowały się tunelami Państwa Islamskiego i Al-Kaidy w miejscach takich jak Irak i Afganistan. W 2017 r. Stany Zjednoczone zrzuciły jedną z największych bomb niejądrowych, jakie mają – GBU-43 Massive Ordnance Air Blast (MOAB), czyli Matkę wszystkich bomb – na zbiór tuneli i bunkrów ISIS-K.

Spencer powiedział, że z defensywnego punktu widzenia Hamas może wykorzystać swoje tunele do ochrony wszystkich swoich aktywów, których nie chce stracić, takich jak personel, przywództwo, broń, sprzęt komunikacyjny, amunicja i zaopatrzenie. Grupa mogłaby ich również użyć do przeniesienia 200 zakładników uprowadzonych z Izraela podczas ataków z 7 października.

„Odbiera Izraelowi wszechwidzące oko i zdolność uderzenia, ponieważ nie może uderzać tak głęboko w ziemię” – powiedział Spencer. Izrael intensywnie bombarduje Gazę, zrzucając tysiące bomb na cele w pasie, ale tunele są trudniejszymi celami i nie ulegają tak łatwemu zniszczeniu jak konstrukcje na powierzchni.

Spencer powiedział, że w ofensywie tunele dają Hamasowi możliwość przeprowadzania niespodziewanych ataków na siły IDF. Dotyczy to zarówno tych znajdujących się bliżej, jak i dalej, ponieważ tunele są połączone z punktami startu rakiet, takimi jak wstępnie ustawione konfiguracje, które są zakopane i ujawniane dopiero w ostatniej chwili, gdy rakieta zostaje autonomicznie wystrzelona. W innych przypadkach rakiety są dostarczane na miejsce i odpalane, zanim bojownicy wrócą pod ziemię.

Hamas może także wykorzystać tunele, aby po prostu pojawić się w pobliżu sił IDF w stylu wojny partyzanckiej, która jest całkowitym zaskoczeniem i szybko się wycofać, zanim Izraelczycy będą mogli skutecznie odpowiedzieć ogniem.

„Wyskocz, zaatakuj, wskocz z powrotem na ziemię, przeżyj kolejny dzień, przenieś się w inne miejsce i uderz ich po drugiej stronie” – Spencer powiedział o tym, jak Hamas mógł wykorzystywać tunele do ataków, porównując je do susłów lub dziury od myszy.

Wielu żołnierzy IDF jest wcześniej przeszkolonych do podstawowych działań wojennych w tunelach, ale wojsko wciąż ma kilka dodatkowych możliwości, aby sprostać wyzwaniom w Gazie. Jednym z nich jest jednostka Yahalom Korpusu Inżynierii Bojowej, elitarna grupa komandosów składająca się z kilku różnych wyspecjalizowanych kompanii zajmujących się rozpoznaniem inżynieryjnym, bronią niekonwencjonalną, usuwaniem amunicji wybuchowej i walką w tunelach.

IDF ma także do dyspozycji inne narzędzia do walki w tunelach, takie jak systemy noktowizyjne, drony i roboty, czujniki naziemne i powietrzne, technologie radiowe, sprzęt wiertniczy i inne, jak napisał Spencer w analizie w tym tygodniu. Jednak największym problemem, przed którym stoi IDF, jest sama skala sieci tuneli i nie ma złotego środka, który mógłby złagodzić ten problem.

„W tej sytuacji problemem nie jest samo znalezienie tuneli” – powiedział Spencer, dodając, że siły izraelskie nie mogą po prostu zlokalizować problemu, „wysadzić go w powietrze” i nie ruszać się z miejsca. „Nie wiesz, co tam jest na dole, ponieważ Hamas używa ludzkich tarcz, ponieważ Hamas ma ponad stu zakładników – to będzie wykładniczo stanowić wyzwanie dla tego normalnego podziemnego koszmaru”.

Kwestia tuneli nie jest oczywiście jedynym wyzwaniem, przed jakim staną izraelscy żołnierze podczas inwazji na Gazę. Środowisko miejskie – które zwykle faworyzuje tego, kto jest w obronie – w enklawie spowoduje trudną i paskudną walkę, charakteryzującą się podstępnymi atakami, pułapkami i innymi taktykami partyzanckimi. To coś, czego żadna armia nie chciałaby robić, powiedział Insiderowi były starszy oficer wywiadu USA, ponieważ ryzyko dla cywilów i żołnierzy jest poważne.

W ramach przygotowań do inwazji lądowej, według izraelskich urzędników, siły powietrzne kraju w dalszym ciągu bombardują Gazę, jak to miało miejsce każdego dnia od pierwszych ataków Hamasu z 7 października, w których zginęło co najmniej 1300 osób – głównie cywilów – i rannych zostało ponad 4200 osób. Według najnowszych danych Organizacji Narodów Zjednoczonych w bezlitosnej kampanii powietrznej, która zrównała z ziemią całe dzielnice, zginęło ponad 3 000 Palestyńczyków, a kolejnych 12 500 zostało rannych.