Niedawna decyzja polskiego rządu o znaczącym cięciu budżetu telewizji Biełsat, wiodącego niezależnego nadawcy na Białorusi, wzbudziła niepokój. Telewizja Biełsat od dawna jest ważnym źródłem wiarygodnych informacji dla widzów na Białorusi i w regionach rosyjskojęzycznych. W ostatnich latach Biełsat okazał się istotnym medium medialnym podczas masowych protestów na Białorusi po sfałszowanych wyborach prezydenckich w 2020 roku.

ARTYKUŁ 19 Europa wspólnie z partnerami pisze list do Ministra Spraw Zagranicznych Radosława Sikorskiego w celu ponownego rozważenia tego posunięcia.

Szanowny Ministrze Sikorski,

My, niżej podpisani europejskie organizacje wolności mediów, piszemy, aby wyrazić nasze zaniepokojenie w związku z decyzją o zmniejszeniu budżetu Telewizji Biełsat, flagowego niezależnego nadawcy polskiego na Białorusi, o prawie 30% na rok 2024.

Według Ministerstwa Spraw Zagranicznych budżet Biełsatu zostanie zmniejszony z 74 mln zł w 2023 r. do 40 mln zł, co zostanie częściowo zrekompensowane nową składką w wysokości 14 mln zł z budżetu TVP Świat, część polskiego nadawcy publicznego.

Rozumiemy także, że budżet Biełsatu na lata 2022 i 2023 został potrojony w odpowiedzi na inwazję Rosji na Ukrainę, co umożliwiło Biełsatowi znaczne rozszerzenie jego pracy i zasięgu.

Ta inwestycja się opłaca. Umożliwiło Biełsatowi wniesienie istotnego wkładu w dostarczanie niezależnych treści informacyjnych Białorusi i rosyjskojęzycznej publiczności w całym regionie. I dzieje się to w czasie, gdy zamknięto wiele niezależnych placówek rosyjskich i białoruskich.

Rosyjskojęzyczny kanał Biełsatu Vot Tak został uruchomiony w 2020 roku i zyskał popularność w Rosji i poza nią. W 2023 r. jej platformy cyfrowe odwiedziło ponad 10 milionów unikalnych widzów, a kanał YouTube subskrybowało 1,3 miliona.

Po stłumieniu w 2020 r. prodemokratycznych demonstrantów na Białorusi i późniejszym zamknięciu pozostałych niezależnych mediów Biełsat stał się najpopularniejszym w kraju niezależnym kanałem zajmującym się produkcją wiadomości wideo.

Statystyki Meta i Telegram pokazują, że telewizję Biełsat ma stałą widownię liczącą od jednego miliona do czterech milionów Białorusinów, z ośmiomilionowej dorosłej populacji. Tymczasem osiem kont Biełsatu na Facebooku zebrało imponującą liczbę 1,2 miliarda wyświetleń filmów w latach 2022 i 2023. Udało się to osiągnąć pomimo przepisów cenzury kryminalizujących publiczne zaangażowanie w treści Biełsatu poprzez np. polubienie, komentowanie lub udostępnianie treści.

Obniżka o 30% spowoduje drastyczne zmniejszenie produkcji, co grozi utratą odbiorców zależnych od Biełsatu. Wojna na Ukrainie nadal szaleje, a społeczeństwo zarówno na Białorusi, jak i w Rosji poważnie ogranicza dostęp do niezależnych wiadomości, ponieważ oba państwa w dalszym ciągu rozprawiają się z wolnością prasy i krytycznymi głosami.

Rozumiemy, że decyzja o cięciu budżetu jest częścią szerszego przeglądu priorytetów MSZ, jednak nalegamy, aby ponownie to rozważyć i przynajmniej odłożyć redukcję, aby dać Biełsatowi czas na zaplanowanie reakcji i poszukiwanie nowych źródeł finansowania . Polska nie powinna sama ponosić ciężaru finansowego usługi niezbędnej dla bezpieczeństwa wszystkich Europejczyków. Wzywamy zatem do opracowania propozycji, która zapewniłaby Biełsatowi bezpieczne i stabilne finanse, do których mogłyby wnieść wkład inne państwa członkowskie UE.

W przeciwnym razie obawiamy się, że obecne plany mogą mieć katastrofalny wpływ na możliwość dostępu Białorusinów i rosyjskojęzycznych do niezależnych wiadomości w czasie, gdy nigdy nie były one tak istotne dla bezpieczeństwa Europy.

Podpisano:

Międzynarodowy Instytut Prasy (IPI)
ARTYKUŁ 19 Europa
Europejskie Centrum Wolności Prasy i Mediów (ECPMF)