Jak wynika z opublikowanego w czwartek raportu, pomimo znacznego postępu w ochronie rozległych połaci lasów deszczowych, w zeszłym roku światu po raz kolejny nie udało się znacząco spowolnić tempa globalnego niszczenia lasów. Z raportu wynika, że ​​rekordowe pożary w Kanadzie i rozwój rolnictwa w innych krajach zrównoważyły ​​duże postępy w zakresie ochrony lasów w Brazylii i Kolumbii.

Coroczne badanie przeprowadzone przez organizację badawczą World Resources Institute wykazało, że w 2023 r. świat utracił 9,1 miliona akrów pierwotnych lasów tropikalnych, co odpowiada obszarowi niemal wielkości Szwajcarii, czyli o około 9 procent mniej niż rok wcześniej. Jednak ta poprawa nie skierowała świata na kurs, który powstrzyma całą utratę lasów do 2030 r., co jest zobowiązaniem podjętym przez 145 krajów podczas światowych rozmów klimatycznych w Glasgow w 2021 r. i potwierdzonym przez wszystkie kraje w zeszłym roku.

„Światowi przywódcy wysłali niezaprzeczalny sygnał, że lasy mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia globalnych celów klimatycznych” – powiedział Rod Taylor, globalny dyrektor ds. lasów w Światowym Instytucie Zasobów. Dodał jednak, że „odbiegamy od właściwej ścieżki i zmierzamy w złym kierunku”.

Ogromne pożary w Kanadzie w zeszłym roku zniszczyły tak ogromny obszar lasów borealnych, prawie trzy razy więcej niż w jakimkolwiek innym roku, że zamieniły to, co oznaczałoby 4-procentowy spadek globalnej utraty lasów, w 24-procentowy wzrost w porównaniu z rokiem ubiegłym .

W raporcie skupiono się na tropikach, ponieważ wylesianie i pożary są tam spowodowane głównie działalnością człowieka i mogą powodować długotrwałe konsekwencje. Wilgotne lasy krajów tropikalnych pochłaniają jedną czwartą całego węgla zmagazynowanego na lądzie i są domem dla dużej części gatunków zwierząt i roślin, dlatego ich ochrona jest niezbędna zarówno w celu ograniczenia zmiany klimatu, jak i zapobieżenia utracie różnorodności biologicznej.

Naukowcy z World Resources Institute we współpracy z Uniwersytetem Maryland udokumentowali utratę drzew na całym świecie w wyniku wylesiania, pożarów i innych przyczyn. Zeszłoroczne zniszczenia spowodowały emisję 2,4 gigaton dwutlenku węgla, co w przybliżeniu odpowiada połowie rocznej emisji paliw kopalnych w Stanach Zjednoczonych.

Jednak ubiegłoroczne wyniki pokazały, że postęp jest możliwy, gdy ochrona lasów stanie się priorytetem dla światowych przywódców. Niedawna zmiana przywództwa w Brazylii i Kolumbii, które łącznie posiadają prawie jedną trzecią lasów tropikalnych na świecie, spowodowała gwałtowny spadek wskaźników wylesiania w obu krajach.

W ubiegłym roku Brazylia straciła 2,8 mln akrów lasów, o 36 procent mniej niż w 2022 r. Przed objęciem urzędu w 2023 r. prezydent Luiz Inácio Lula da Silva powiedział, że kraj jest „gotowy do ponownego przyjęcia wiodącej roli w walce z kryzysem klimatycznym”. Brazylia, w której znajduje się ponad połowa lasów deszczowych Amazonii, była odpowiedzialna za 30 procent światowej utraty lasów tropikalnych w zeszłym roku.

Kolumbia, której prezydent Gustavo Petro objął urząd w 2022 r., obiecując chronić lasy deszczowe, odnotowała jeszcze większą poprawę, zmniejszając wskaźnik wylesiania o 49%. Zarówno Brazylia, jak i Kolumbia zwiększyły fundusze na ochronę środowiska, stworzyły nowe programy mające na celu opracowanie zrównoważonych alternatyw gospodarczych dla regionów lasów deszczowych i podjęły wysiłki na rzecz ochrony społeczności lokalnych, które bronią lasów.

Istnieją jednak obawy co do trwałości tych zysków. W Indonezji, jednym z krajów, które w ciągu ostatniej dekady poczyniły największe postępy w walce z wylesianiem, w ciągu ostatnich dwóch lat utrata drzew ponownie zaczęła rosnąć.

„Efemeryczne zwycięstwa lub efemeryczny postęp w spowalnianiu wylesiania mogą wcale nie być postępem” – powiedział Matthew Hansen, współdyrektor laboratorium na Uniwersytecie Maryland, które bada zmiany w użytkowaniu gruntów na całym świecie.

Jednak nawet zyski udokumentowane przez badaczy w zeszłym roku zostały w dużej mierze zrównoważone przez ekspansję agrobiznesu na ekosystemy tropikalne na całym świecie. Naukowcy z Instytutu Zasobów Światowych powiązali rosnące wylesianie w Boliwii i Laosie z ekspansją gospodarstw rolnych mającą na celu zwiększenie eksportu.

W zeszłym roku utrata lasów w dorzeczu rzeki Kongo, drugim co do wielkości obszarze lasów tropikalnych na świecie, utrzymywała się na stałym poziomie, ponieważ trudności gospodarcze w dalszym ciągu zmuszały społeczności do przekształcania drzew w drewno opałowe i węgiel drzewny do gotowania.

W zeszłym roku spowodowane przez człowieka zmiany klimatyczne spowodowały rekordowe pożary w Kanadzie i wydawało się, że pozostawiły swoje ślady na całym świecie.

W Boliwii płomienie również się powiększają i wielokrotnie trawią te same obszary. Jest zbyt wcześnie, aby stwierdzić, czy były one napędzane zmianami klimatycznymi. Zjawisko to rodzi jednak pytania o to, czy niektóre silnie zdegradowane obszary Amazonii przekształcają się w różne ekosystemy, co zdaniem niektórych badaczy może doprowadzić do stopniowego załamania się całego lasu.

Mimo to rządy, firmy i społeczności mogą wiele zrobić, aby przeciwdziałać utracie lasów, wykraczając poza ograniczanie emisji gazów cieplarnianych powodujących zmiany klimatyczne, powiedział Taylor, dyrektor Światowego Instytutu Zasobów. Pomóc mogą nowe regulacje i dotacje na ochronę lasów – dodał.

Niestety, inicjatywy te nie są realizowane w skali globalnej na znaczącą skalę, stwierdził Taylor, „i dlatego nadal obserwujemy utrzymujący się poziom wylesiania”.