Trzymający w napięciu thriller z czasów zimnej wojny, w którym występują złowrogi agenci KGB, moskiewscy magnaci, potężni amerykańscy kapitaliści i wściekły brytyjski potentat medialny.

To wszystko brzmi jak fabuła gry komputerowej. W rzeczywistości jest to — zdumiewająca opowieść o Tetris.

Miliony z nas grało w Tetrisa. Jest to prosta, ale wciągająca gra polegająca na spadaniu cegieł o różnych kształtach, które należy szybko przestawiać, aby utworzyły solidną ścianę.

Jest całkowicie uzależniająca i pozostaje komercyjnym fenomenem, z łatwością najlepiej sprzedającą się grą wideo wszechczasów z ponad pół miliardem pobrań na samych urządzeniach mobilnych.

Tetris był nawet przedmiotem badań naukowych, z których jedno wykazało, że granie w tę grę może pomóc zwalczyć apetyt na jedzenie, a nawet narkotyki.

Lata 90., kiedy to lata świetności minęły, kiedy ludzie śnią lub mają halucynacje na temat gier, w które grają na ekranach, nadal nazywa się to „efektem Tetrisa”.

Ale mało kto grał w Tetris wie, że po tym, jak został wymyślony w 1984 roku przez mało znanego informatyka w Moskwie, był zaciekle zwalczany przez największe światowe firmy gier wideo, magnata medialnego Roberta Maxwella i KGB w plątaninie korporacyjnych szykan , chciwość i nieudolność.

Nowy film, Tetris, z udziałem brytyjskiego aktora Tarona Egertona, najbardziej znanego z roli Eltona Johna w Rocketman, ożywia skomplikowaną sagę.

Są pościgi samochodowe, brutalne napady, pułapki KGB i rozwścieczony Maxwell (świetnie grany przez Rogera Allama).

Potentat był tak zdesperowany, by zdobyć lukratywne prawa do gry – które, jak miał nadzieję, pomogą uratować jego upadające imperium – że zagroził, że osobiście zwróci się do radzieckiego premiera Michaiła Gorbaczowa.

Film, który pojawi się w ten piątek w serwisie streamingowym Apple TV+, opowiada historię wynalazcy Tetrisa, Aleksieja Pajitnova, który nazwał grę na cześć greckiego słowa oznaczającego cztery, tetra, w połączeniu z jego ulubionym sportem, tenisem.

Na początku lat 80. Pajitnov pracował w ciasnym centrum komputerowym Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie.

Ale wieczorami znajdował czas na pracę nad grami, z których jedna była inspirowana „Pentomino”, układanką, którą uwielbiał jako dziecko. Jego geniusz polegał na tym, że kawałki spadły z góry, a następnie sprawił, że ukończone rzędy zniknęły, aby zrobić miejsce na więcej cegieł.

Narodził się Tetris.

W 1986 roku stało się to obsesją w całym Związku Radzieckim. „To było jak pożar drewna” – wspominał później Pażytnow.

Chociaż koszt komputerów sprawił, że były one poza zasięgiem większości gospodarstw domowych, „każdy w Związku Radzieckim, kto miał komputer, miał na nim Tetris”.

Ale jego sukces był w dużej mierze nieznany na Zachodzie. To właśnie w Budapeszcie londyński sprzedawca oprogramowania Robert Stein (w tej roli Toby Jones) po raz pierwszy zetknął się z grą.

Dostrzegając jego potencjał, Stein teleksował do Pajitnova i zapytał, czy mógłby kupić prawa do PC za 10 000 funtów, nieświadomy tego, że w reżimie komunistycznym (gdzie cała własność intelektualna była własnością państwa) Pajitnov nie mógł ich sprzedać.

Kiedy Pajitnov odesłał teleksem, że chętnie porozmawia, Stein błędnie uznał, że prawa do Tetris należą do niego.

Nie powstrzymało go to przed sprzedażą ich firmie Mirrorsoft, programowemu ramieniu ogromnego (ale już rozpadającego się) imperium wydawniczego Maxwella, które z kolei udzieliło na nie sublicencji Atari, amerykańskiemu gigantowi gier wideo.

Mogłoby tak być, gdyby jeszcze potężniejszy olbrzym nie czekał na atak. W 1988 roku charyzmatyczny, ale pechowy holenderski przedsiębiorca Henk Rogers (wspaniale grany przez Egertona) zauważył Tetrisa na targach w Las Vegas.

Przejął prawa do komputerów PC i gier wideo w Japonii i połączył siły z Nintendo z Kioto, przekonując najwyższego kierownictwa, że ​​możliwość grania w Tetris na Game Boyu sprawi, że ich odurzający nowy produkt stanie się jeszcze większym hitem.

Sytuacja była już chaotyczna: Atari myślało, że Tetris jest ich, Maxwell wierzył, że to jego, a Nintendo tego chciało.

Ta fiksacja pomogła Rosjanom uświadomić sobie jej wartość. Świadomi, że komunizm był bliski upadku, dostrzegli okazję, by zagrać „chciwymi” kapitalistami w ich własnej grze, sprzedając różne prawa różnym nabywcom.

Zadanie to otrzymał Nikolai Belikov, nowy w rządowej agencji Elorg, odpowiedzialny za import i eksport oprogramowania. Belikov zaaranżował spotkanie ze Steinem, a Maxwell wysłał swojego syna Kevina do Moskwy.

Rogers zameldował się w hotelu z widokiem na Plac Czerwony, również z zamiarem zobaczenia Bielikowa.

To wtedy KGB wkroczyło do akcji, podsłuchując pokoje i telefony, aby dowiedzieć się, jakie były intencje mieszkańców Zachodu, i umieszczając jednego ze swoich agentów jako seksowną tłumaczkę Rogersa.

W nadchodzącym znakomitym filmie, wyreżyserowanym przez Szkota Jona Bairda (Glasgow i Aberdeen w przekonujący sposób wcieliły się w Moskwę z lat 80.), nawet ustawia szantaż, próbując go uwieść.

To był rozkwit licencji artystycznej, ale w prawdziwym życiu, podobnie jak w filmie, Stein, Rogers i Kevin Maxwell przypadkowo spotkali się w biurze Elorga tego samego dnia.

Bielikow wiedział, że nie wolno im się spotkać. Rogers był skutecznie przesłuchiwany przez dwie godziny. „Myślałem, że zastanawiają się, czy zesłać mnie na Syberię, czy nie” – wspominał później.

W tym przypadku to Rogers i Nintendo wyłonili się z główną nagrodą: prawami do gry Tetris na „konsolę i urządzenie przenośne” w zamian za 500 000 USD i 50-centową opłatę licencyjną za każdą sprzedaną grę.

Kiedy Robert Maxwell dowiedział się, że jego syn stracił upragnione prawa do trzymania go w ręku, dostał apopleksji. Zagroził, że osobiście skontaktuje się z Gorbaczowem, co wprawiło w osłupienie nawet KGB.

Związek Radziecki był wciąż nienaruszony, a jego premier dzierżył ogromną władzę. KGB nie chciało, żeby zwrócił się przeciwko nim.

Powiedzieli więc Bielikowowi, że powinien polecieć do Londynu, paść na kolana przed Maxwellem — i błagać go, by nie rozmawiał z sowieckim przywódcą. Bo gdyby tak się stało, Belikovowi groźnie powiedziano, że „już by nie istniał”.

Kierownictwo Atari już produkowało grę w ramach umowy z Mirrorsoft, ale sprzedaż była arcy-rywalem Nintendo, a nie ich. Atari pozwało Nintendo i ostatecznie przegrało w 1989 roku.

Gra się skończyła.

Niesławnie, 5 listopada 1991 roku, ciało Roberta Maxwella zostało znalezione na Oceanie Atlantyckim.

Nikt nie wie, czy było to samobójstwo, morderstwo, czy wypadek, wiadomo tylko, że aby utrzymać swoje nękane imperium nad wodą, zrabował setki milionów funtów z funduszu emerytalnego swoich pracowników.

Wynalazca gry, Alexey Pajitnov, zaprzyjaźnił się z Henkiem Rogersem, który w tym samym pełnym wydarzeń roku 1991, po upadku muru berlińskiego, pomógł mu przenieść się wraz z rodziną do Stanów Zjednoczonych.

W 1996 roku Pajitnov i Rogers założyli firmę Tetris, która zajmowała się licencjonowaniem. A w 2005 roku firma Tetris kupiła Elorg, wówczas prywatną, a nie państwową firmę, dając jej kontrolę nad wszystkimi prawami do Tetrisa na całym świecie.

Dopiero upadek komunistycznego bloku wschodniego umożliwił to wszystko, co oznaczało, że Pajitnov (obecnie szacowany na 4 miliony funtów) mógł wreszcie otrzymać tantiemy za grę, którą stworzył.

Właśnie dlatego oryginalny tytuł filmu, zastąpiony prostszym Tetrisem, miał genialne podwójne znaczenie: Falling Blocs.

Tetris jest w wybranych kinach i na Apple TV+ od 31 marca.