WARSZAWA, Polska (AP) – Prokurator generalny RP powiedział w środę parlamentowi, że za rządów poprzedniego rządu w Polsce potężne oprogramowanie szpiegowskie Pegasus zostało użyte przeciwko setkom osób, w tym wybranym urzędnikom.
Adam Bodnar powiedział legislatorom, że skala inwigilacji jest dla niego „szokująca i przygnębiająca”.
„Przykro mi, że nawet na tej sali rozmawiam z ludźmi, którzy byli ofiarami tego systemu” – powiedział Bodnar przed Sejmem, niższą izbą parlamentu.
Bodnar, będący jednocześnie ministrem sprawiedliwości, nie sprecyzował, kto dokładnie był przedmiotem inwigilacji oprogramowania szpiegującego. Jego biuro stwierdziło, że informacje są poufne.
Bodnar przedstawiał informację, którą Prokuratura Generalna przesłała w zeszłym tygodniu do Sejmu i Senatu. Z danych wynika, że w latach 2017–2022 Pegasus został wykorzystany w sprawach 578 osób i że korzystały z niego trzy odrębne agencje rządowe: Centralne Biuro Antykorupcyjne, SKW oraz ABW.
Powiedział, że oprogramowanie wygenerowało „ogromną wiedzę” na temat „życia prywatnego i zawodowego” osób poddawanych inwigilacji. Podkreślił także, że państwo polskie nie ma pełnej kontroli nad gromadzonymi danymi, ponieważ system działa w oparciu o licencję wydaną przez izraelską firmę. Stwierdził, że „stosowanie tego typu metody musi budzić poważne wątpliwości z punktu widzenia ochrony praw konstytucyjnych”.
Pegasus, wyprodukowany przez izraelską firmę NSO Group, został sprzedany rządom i jest opisywany jako narzędzie do walki z przestępcami i terrorystami. Pojawiły się jednak dowody na to, że niektóre rządy wykorzystały je przeciwko przeciwnikom politycznym, dziennikarzom i działaczom na rzecz praw człowieka.
Oprogramowanie szpiegowskie zapewnia swoim operatorom pełny dostęp do urządzenia mobilnego, umożliwiając im wyodrębnianie haseł, zdjęć, wiadomości, kontaktów i historii przeglądania oraz aktywację mikrofonu i kamery w celu podsłuchiwania w czasie rzeczywistym.
Jego użycie w Polsce za poprzedniego rządu, na którego czele stanęło Prawo i Sprawiedliwość, wywołało oskarżenia o nadużycie władzy i podważanie barier demokratycznych.
Śledztwa w sprawie wykorzystania potężnego oprogramowania szpiegującego wszczęto po objęciu w grudniu urzędu premiera Donalda Tuska na stanowisku szefa trójpartyjnej koalicji prounijnej.
Śledztwo w sprawie używania Pegaza jest częścią szerszego wysiłku Tuska i Bodnara mającego na celu przywrócenie norm demokratycznych, które ich zdaniem zostały zniszczone przez rząd Prawa i Sprawiedliwości, który sprawował władzę w latach 2015–2023.
„Używanie Pegaza przez te kilka lat zatruło istotę demokracji w Polsce” – powiedział ustawodawcom po prezentacji Bodnara Marcin Bosacki, poseł z centrowej Koalicji Obywatelskiej Tuska.
Szef PiS Jarosław Kaczyński w zeszłym miesiącu podczas zeznań przed komisją śledczą stwierdził, że „Pegaz był używany zgodnie z prawem” i że w 99% przypadków był on używany przeciwko przestępcom.
Minister odpowiedzialny obecnie za służby bezpieczeństwa Tomasz Siemoniak powiedział na początku tego miesiąca w wywiadzie dla prywatnego nadawcy TVN24, że choć użycie Pegaza w Polsce było „uzasadnione” w niektórych przypadkach podejrzenia terroryzmu i do użytku kontrwywiadu, w „ zbyt wiele przypadków” – nie było to uzasadnione.
Siemoniak powiedział, że nieuzasadnione korzystanie z oprogramowania spowodowało, że Polska utraciła licencję na jego używanie.
Bodnar pracuje także nad rozwiązaniem kwestii niezawisłości sądów po tym, jak poprzedni rząd dokonał zmiany systemu wymiaru sprawiedliwości w celu uzyskania większej kontroli nad sądami.
Praktyki Prawa i Sprawiedliwości skłoniły Unię Europejską do wstrzymania miliardów euro z finansowania – pieniędzy, które obecnie napływają po zmianie rządu.
