W 2018 roku brazylijski emeryt João zwrócił się o pomoc medyczną po tym, jak znalazł brodawkę na swoim penisie.

„Zaczęłam odwiedzać kliniki, żeby dowiedzieć się, co to jest, ale wszyscy lekarze mówili mi, że jest to spowodowane nadmiarem skóry i przepisanymi lekami” – wspomina 63-latka.

Pomimo leczenia brodawka nadal rosła. Zaczęło to odbijać się na jego małżeństwie, a życie seksualne João i jego żony uległo pogorszeniu. „Byliśmy jak rodzeństwo” – przyznaje. Był zdecydowany dowiedzieć się, co się dzieje.

Przez pięć lat João, a nie jego prawdziwe nazwisko, chodził tam i z powrotem do specjalistów, którzy przepisali mu więcej leków i zlecili nowe biopsje. „Nic nie rozwiązało problemu” – mówi.

Następnie w 2023 roku postawiono mu diagnozę – João miał raka prącia.

„Dla mojej rodziny była to bardzo niemiła niespodzianka, tym bardziej, że musiałam amputować część penisa. Czuję się, jakby mi odcięto głowę” – mówi.

„To rodzaj raka, o którym nie można rozmawiać z ludźmi, ponieważ może to obrócić się w żart”.

Rak prącia występuje rzadko, ale na całym świecie liczba zachorowań i śmiertelności rośnie.

Według najnowszych badań Brazylia, skąd pochodzi João, ma jeden z najwyższych wskaźników zachorowalności wynoszący 2,1 na 100 000 mężczyzn.

Według brazylijskiego Ministerstwa Zdrowia w latach 2012–2022 zgłoszono 21 000 przypadków. Spowodowało to ponad 4000 zgonów, a w ciągu ostatniej dekady przeprowadzono ponad 6500 amputacji – średnio co dwa dni.

Stwierdzono, że najwyższy na świecie wskaźnik zachorowalności ma Maranhão, najbiedniejszy stan Brazylii, wynoszący 6,1 na 100 000 mężczyzn.

Objawy raka prącia często zaczynają się od nie gojącej się rany na prąciu i silnie pachnącej wydzieliny. U niektórych osób występuje również krwawienie i zmiana koloru penisa.

Wcześnie wykryta istnieje duża szansa na wyleczenie dzięki takim zabiegom, jak chirurgiczne usunięcie zmiany, radioterapia i chemioterapia.

Jeśli jednak nie jest leczona, konieczna może okazać się częściowa lub całkowita amputacja prącia i ewentualnie innych pobliskich narządów płciowych, takich jak jądra.

João przeszedł w styczniu częściową amputację i twierdzi, że był to trudny okres.

„To coś, czego nigdy sobie nie wyobrażasz, że ci się przydarzy, a kiedy to nastąpi, nie możesz po prostu opowiadać o tym ludziom” – mówi.

„Bałam się operacji, ale nie było innego wyjścia. W pierwszych tygodniach po operacji towarzyszył mi smutek, nie mogę temu zaprzeczyć. Brak części penisa jest okropny.”

Niektórzy pacjenci poddawani są całkowitej amputacji, która zmienia życie.

Thiago Camelo Mourão z Oddziału Urologii AC Camargo Cancer Center w São Paulo mówi: „W przypadku częściowej amputacji mocz w dalszym ciągu wychodzi przez prącie.

„Jednak w przypadku całkowitej amputacji ujście cewki moczowej może zostać przeniesione do krocza, pomiędzy moszną a odbytem, ​​co wymaga od pacjenta oddania moczu podczas siedzenia w toalecie”.

Mauricio Dener Cordeiro z Brazylijskiego Towarzystwa Urologicznego twierdzi, że utrzymująca się infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), jak nazywa się popularna grupa wirusów, jest „jednym z głównych czynników ryzyka”. HPV może zostać przeniesiony podczas stosunku płciowego i w niektórych przypadkach może prowadzić do nowotworów, w tym jamy ustnej i prącia.

Mówi: „Masowe szczepienia przeciwko HPV są niezbędne ze względu na ich wysoką skuteczność w zapobieganiu powiązanym zmianom chorobowym”, ale dodaje, że wskaźniki szczepień w Brazylii są poniżej poziomu niezbędnego do zapewnienia prawdziwej skuteczności.

„W Brazylii, pomimo dostępności szczepionki, wskaźnik zaszczepienia przeciwko wirusowi HPV wśród dziewcząt pozostaje niski – sięga zaledwie 57% – a w przypadku chłopców nie przekracza 40%” – mówi. „Idealnym zakresem zapobiegania tej chorobie jest 90%.”

Uważa on, że do niskiego zainteresowania szczepionką przyczyniły się dezinformacja na temat szczepionki, bezpodstawne wątpliwości co do jej skuteczności oraz brak kampanii szczepień.

Według strony internetowej brytyjskiej Narodowej Służby Zdrowia (NHS) palenie może również zwiększać ryzyko zachorowania na raka prącia. Mówi także, że ryzyko zachorowania na raka prącia jest większe, jeśli „masz problemy z odciągnięciem napletka (skóry pokrywającej penisa), aby utrzymać penisa w czystości (stan zwany stulejką)”.

„Kiedy mężczyzna nie odsłania żołędzi i nie myje prawidłowo napletka, wytwarza się wydzielina, która gromadzi się” – mówi dr Cordeiro. „Stwarza to bardzo sprzyjające środowisko dla infekcji bakteryjnych.

„Jeśli sytuacja się powtarza, staje się czynnikiem ryzyka pojawienia się guza”.

Ale Brazylia nie jest jedynym miejscem, w którym rośnie liczba zachorowań na raka prącia. Według najnowszych badań liczba zachorowań na całym świecie wzrasta.

W 2022 roku w czasopiśmie JMIR Public Health and Surveillance opublikowano wyniki zakrojonej na szeroką skalę analizy obejmującej najnowsze dane z 43 krajów.

Ustalono, że najwyższa zapadalność na raka prącia w latach 2008–2012 występowała w Ugandzie (2,2 na 100 000), następnie w Brazylii (2,1 na 100 000) i Tajlandii (1,4 na 100 000). Najniższy był w Kuwejcie (0,1 na 100 tys.).

„Chociaż w krajach rozwijających się w dalszym ciągu występuje wyższa zapadalność i śmiertelność na raka prącia, w większości krajów europejskich zapadalność na ten nowotwór rośnie” – stwierdził zespół badaczy kierowany przez Leiwen Fu i Tian Tian z Uniwersytetu Sun Yat-Sena w Chinach.

Poinformowali, że w Anglii odnotowano wzrost częstości występowania raka prącia, który wzrósł z 1,1 do 1,3 na 100 000 w latach 1979–2009, a w Niemczech liczba przypadków wzrosła o 50% z 1,2 do 1,8 na 100 000 w latach 1961–2012.

Według narzędzia prognostycznego Global Cancer Regisries liczby te będą jeszcze wyższe. Szacuje się, że do 2050 r. na świecie zapadalność na raka prącia wzrośnie o ponad 77%.

Zdaniem ekspertów zmianę tę można w dużej mierze przypisać starzeniu się społeczeństwa, którzy twierdzą, że najwyższa zapadalność wystąpiła u mężczyzn po 60. roku życia.

Doktor Cordeiro mówi: „Rak prącia to rzadka choroba, której można jednak w dużym stopniu zapobiec”.

Poradził, że używanie prezerwatyw podczas seksu i poddawanie się operacji usunięcia napletka w przypadku stulejki może pomóc zmniejszyć ryzyko raka prącia.

Neil Barber, kierownik kliniczny ds. urologii w Frimley Health NHS Foundation Trust, dodaje: „Rak prącia jest prawie niespotykany w populacji obrzezanej. Zła higiena i infekcje pod napletkiem, a także schorzenia takie jak stulejka, które utrudniają odciągnięcie napletka i utrzymywanie właściwej higieny są czynnikami ryzyka. Jest to powiązane z wyższym ogólnym ryzykiem infekcji”.

„Do ustalonych czynników ryzyka zalicza się również seks bez zabezpieczenia, w szczególności niestosowanie prezerwatyw, a zła higiena dodatkowo zwiększa ryzyko na tej drodze”.

João oczekuje obecnie na najnowsze wyniki badań, które otrzyma jeszcze w tym roku. „Jestem pewien, że te badania wykażą, że zostanę wyleczony” – mówi.

„Teraz, po amputacji, ból ustąpił i czuję się znacznie lepiej. Ale z częściowo amputowanym penisem będę musiał żyć do końca swoich dni”.

Według Cancer Research UK ponad 90% mężczyzn, u których zdiagnozowano raka prącia, który nie rozprzestrzenił się na pobliskie węzły chłonne, przeżywa pięć lat lub dłużej.

Dodatkowe raporty Rone Carvalho, BBC Brasil