Alessandra Korap jest jedną z sześciu laureatek nagrody Goldman Environmental Prize 2023 za działalność oddolną.

Kiedy Alessandra Korap urodziła się w połowie lat 80., jej rdzenna wioska, położona w brazylijskiej dżungli amazońskiej, była oazą odosobnienia. Ale gdy dorosła, pobliskie miasto Itaituba zbliżało się coraz bardziej, z tętniącymi życiem ulicami i działalnością handlową.

Nie tylko jej wioska odczuwała wtargnięcie nie-rdzennych przybyszów. Dwie główne autostrady federalne utorowały drogę dziesiątkom tysięcy osadników, nielegalnych poszukiwaczy złota i drwali do rozległych rdzennych terytoriów regionu, które pokrywają zalesiony obszar mniej więcej wielkości Belgii.

Napływ stanowił poważne zagrożenie dla 14-tysięcznego ludu Munduruku z Korap, który rozprzestrzenił się w dorzeczu rzeki Tapajos w brazylijskich stanach Para i Mato Grosso.

Wkrótce nielegalne wydobycie, tamy hydroelektryczne, główne porty kolejowe i rzeczne eksportujące soję zagłuszyły ich ziemie — ziemie, o które wciąż walczyli.

Korap i inne kobiety Munduruku podjęły odpowiedzialność za obronę swojego ludu, obalając tradycyjnie męskie przywództwo. Organizując się w swoich społecznościach, zorganizowali demonstracje i przedstawili prokuratorowi generalnemu Brazylii i policji federalnej dowody przestępstw przeciwko środowisku.

I stanowczo sprzeciwiali się nielegalnym umowom i zachętom oferowanym Munduruku przez pozbawionych skrupułów górników, drwali, korporacje i polityków chcących uzyskać dostęp do ich ziemi.

Obrona terytorium jej przodków przez Korap została w poniedziałek nagrodzona Goldman Environmental Prize. Nagroda honoruje działaczy oddolnych na całym świecie, którzy są oddani ochronie środowiska i promowaniu zrównoważonego rozwoju.

„Ta nagroda jest okazją do zwrócenia uwagi na wytyczenie terytorium Sawre Muybu” – powiedział Korap agencji prasowej Associated Press. „To nasz najwyższy priorytet, podobnie jak wydalanie nielegalnych górników”.

Sawre Muybu to obszar dziewiczych lasów deszczowych wzdłuż rzeki Tapajos, obejmujący 178 000 hektarów (440 000 akrów). Oficjalne uznanie ziemi lub rozgraniczenia rozpoczęło się w 2007 r., ale zostało zamrożone podczas skrajnie prawicowej prezydentury Jaira Bolsonaro, która zakończyła się w styczniu.

Mimo to lud Munduruku świętował zwycięstwo w 2021 r., kiedy brytyjska firma wydobywcza Anglo American zrezygnowała z prób wydobycia na rdzennych terytoriach Brazylii, w tym Sawre Muybu.

Badania wykazały, że lasy kontrolowane przez rdzennych mieszkańców są najlepiej zachowane w brazylijskiej Amazonii.

Prawie połowa zanieczyszczenia klimatu w Brazylii pochodzi z wylesiania. Zniszczenia są teraz tak ogromne, że wschodnia Amazonka, niedaleko Munduruku, przestała być pochłaniaczem dwutlenku węgla – pochłaniaczem netto gazu.

Zamiast tego jest teraz źródłem węgla, zgodnie z badaniem opublikowanym w 2021 roku w czasopiśmie Nature.

Korap jednak wie, że same prawa do ziemi nie chronią jej.

Na sąsiednim Terytorium Rdzennym Munduruku nielegalni górnicy zniszczyli i zanieczyścili setki kilometrów dróg wodnych w poszukiwaniu złota, mimo że zostało to oficjalnie uznane w 2004 roku.

Teraz nowy rząd Brazylii utworzył pierwsze w kraju Ministerstwo ds. Ludności Tubylczej, a ostatnio zorganizował operacje mające na celu wypędzenie górników.

Ale Korap pozostaje sceptyczny wobec obecnego prezydenta Luiza Inacio Luli da Silvy.

Postrzega jego działania jako sprzeczne, zauważając, że chociaż opowiada się za ochroną lasów, negocjuje również umowy handlowe z innymi krajami, aby sprzedawać więcej produktów eksportowych tego kraju – wołowiny i soi – które są głównymi motorami wylesiania w Brazylii.

„Kiedy Lula wyjeżdża za granicę, siedzi z bogaczami, a nie z obrońcami lasu. Ministerstwo jest bezużyteczne, jeśli rząd negocjuje nasze ziemie bez uznania, że ​​tu jesteśmy” – powiedziała.

Inni laureaci Goldman Environmental Prize w tym roku to:

• Tero Mustonen, profesor uniwersytecki i działacz na rzecz ochrony środowiska z Finlandii, który kierował zakupem torfowisk zniszczonych przez działalność przemysłową sponsorowaną przez państwo.
• Delima Silalahi, Batak z Sumatry Północnej w Indonezji, która zorganizowała społeczności tubylcze w całym kraju, aby bronić ich praw do tradycyjnych lasów.
• Chilekwa Mumba, działaczka społeczna z Zambii, która przed Sądem Najwyższym Wielkiej Brytanii walczyła o odszkodowania dla mieszkańców poszkodowanych w wyniku wydobycia miedzi i wywalczyła je.
• Zafer Kizilkaya z Turcji, konserwator i fotograf zajmujący się ochroną środowiska morskiego, który założył pierwszy w Turcji zarządzany przez społeczność morski obszar chroniony na Morzu Śródziemnym.
• Diane Wilson, kapitan amerykańskiej łodzi rybackiej, która wygrała przełomową sprawę przeciwko gigantowi petrochemicznemu Formosa Plastics w sprawie zrzutu plastikowych odpadów na Texas Gulf Coast w Stanach Zjednoczonych.