Artykuł

Rekordowy udział Polski w światowym eksporcie

Polska odgrywa coraz ważniejszą rolę w międzynarodowym handlu towarami, co potwierdzają statystyki i wskaźniki z 2023 r. W ubiegłym roku Polska zajęła 22. miejsce na świecie pod względem eksportu towarów, awansując o dziesięć pozycji w porównaniu do 2001 r. W kategorii importu Polska znalazła się na 20. miejscu na świecie, co oznacza awans o sześć miejsc w tym samym okresie.

Od początku XXI wieku Polska odnotowała imponujący wzrost udziału w światowym handlu towarami. W latach 2001–2023 udział Polski w światowym eksporcie wzrósł o 0,95 pkt proc., co pozwoliło na osiągnięcie 1,52% w 2023 r.. Był to najwyższy wynik w historii dostępnych danych.

Jednocześnie Polska zwiększyła swój udział w globalnym imporcie, który wzrósł o 0,66 punktu procentowego w tym samym okresie. W 2023 r. Polska zajmowała 20. miejsce na świecie pod względem wolumenu importu, awansując o sześć pozycji w porównaniu z 2001 r.

Czynniki wpływające na wzrost

Ten dynamiczny wzrost udziału Polski w światowym handlu jest wynikiem kilku kluczowych czynników. Po pierwsze, rozwój gospodarczy Polski w ostatnich dwóch dekadach przyczynił się do znacznego wzrostu produkcji przemysłowej i eksportu. Polska gospodarka stała się bardziej zdywersyfikowana, a krajowi eksporterzy zyskali nowe rynki zbytu, szczególnie w Unii Europejskiej.

Po drugie, Polska skutecznie wykorzystała swoje członkostwo w Unii Europejskiej, co umożliwiło swobodny dostęp do jednego z największych rynków na świecie. Integracja z rynkiem wewnętrznym UE, a także wykorzystanie funduszy strukturalnych, wsparły rozwój infrastruktury, co z kolei ułatwiło handel i logistykę.

Po trzecie, polskie firmy wykazały się elastycznością i zdolnością adaptacji, co pozwoliło im szybko reagować na zmieniające się warunki rynkowe. To właśnie elastyczność, inwestycje w innowacje i nowoczesne technologie sprawiły, że polskie produkty stały się konkurencyjne na rynkach zagranicznych.

Wiodące sektory eksportowe

Wskaźnik Revealed Comparative Advantage (RCA), który mierzy konkurencyjność eksportową kraju w określonych sektorach, wskazuje, że Polska ma znaczące przewagi w kilku kluczowych branżach. W 2023 r. Polska była szczególnie silna w sektorach takich jak tytoń i przemysłowe substytuty tytoniu, broń i amunicja oraz produkty poligraficzne.

• Tytoń i przemysłowe substytuty tytoniu

Polska jest drugim co do wielkości eksporterem netto tytoniu i przemysłowych substytutów tytoniu na świeciemimo że nie jest wiodącym producentem tego surowca. Wartość polskiego eksportu w tej kategorii wyniosła na koniec 2023 r. 3 572,4 mln USD, co plasuje Polskę tuż za Chinami. Wysoki wskaźnik RCA (6,8) w tej kategorii wskazuje na znaczną przewagę Polski w produkcji i eksporcie tych towarów. Większość eksportu z tej grupy trafia do krajów Unii Europejskiej, co podkreśla strategiczne znaczenie rynków europejskich dla polskich eksporterów.

Równie imponujące wyniki Polska osiągnęła w sektorze broni i amunicji, gdzie zajęła piąte miejsce wśród największych eksporterów na świecieEksport z tego sektora gwałtownie wzrósł w ostatnich latach, szczególnie w 2022 i 2023 r., w odpowiedzi na rosnący popyt, zwłaszcza ze strony Ukrainy w obliczu pełnoskalowej inwazji Rosji. Udział Ukrainy w polskim eksporcie broni wzrósł w tych latach do ponad 90%, co znacząco wpłynęło na ogólny wynik eksportowy Polski.

Polska jest również drugim co do wielkości eksporterem netto książek, gazet i innych produktów przemysłu poligraficznego na świecieWartość eksportu netto w tej kategorii wyniosła na koniec 2023 r. 1 239,7 mln USD. Polska odgrywa tu kluczową rolę, ustępując jedynie Chinom. W tej branży szczególną uwagę zwraca rosnący eksport książek, broszur i ulotek, które stanowią znaczną część polskiego eksportu poligraficznego. Warto również zauważyć, że koncentracja eksportu w tym sektorze nieznacznie spadła w ostatnich latach, co wskazuje na dywersyfikację oferty eksportowej Polski.

• Przetworzone mięso i zboża

Polska jest trzecim co do wielkości eksporterem netto produktów mięsnych, rybnych i skorupiaków i trzecim co do wielkości eksporterem zbóż, mąki, skrobi czy przetworów mlecznych. Wartość eksportu netto w tych kategoriach wyniosła odpowiednio 2 768,1 mln USD i 3 065,4 mln USD w 2023 r. Polsce udało się zwiększyć udział w światowym rynku tych produktów, co jest efektem nie tylko wysokiej jakości produkcji, ale także skutecznych strategii marketingowych i dobrze rozwiniętej sieci dystrybucji.

Równie imponujące są wyniki Polski w sektorze meblarskim, gdzie nasz kraj jest czwartym co do wielkości eksporterem netto na świecie. Wartość eksportu netto mebli na koniec 2023 r. wyniosła 9 675 mln USD, co plasuje Polska w czołówce światowych producentów i eksporterów. Polska jest znana z produkcji wysokiej jakości mebli drewnianych, na które jest duże zapotrzebowanie w krajach Unii Europejskiej. To właśnie tam trafia ponad 80% mebli eksportowanych z Polski.

Główne rynki eksportowe

W 2024 r. integracja Polski z Unią Europejską była jednym z najważniejszych kroków, które umożliwiły Polsce zwiększenie udziału w światowym handlu. Członkostwo w UE nie tylko otworzyło dostęp do jednego z największych i najbogatszych rynków na świecie, ale także umożliwiło polskim firmom łatwiejsze wejście na inne rynki UE, bez barier celnych i z uproszczonymi procedurami handlowymi. W rezultacie Unia Europejska stała się największym odbiorcą polskiego eksportuz silnymi powiązaniami handlowymi, zwłaszcza z Niemcami, Francją, Holandią i Wielką Brytanią (przed Brexitem).

Udział Polski w eksporcie do Niemiec znacznie wzrósł, z 2,6% w 2004 r. do 5,7% w 2023 r., co odzwierciedla rosnącą rolę Polski jako kluczowego dostawcy na rynek niemiecki. Podobne tendencje można zaobserwować w handlu z Francją, gdzie udział Polski w eksporcie wzrósł z 1,3% do 2,8% w tym samym okresie, oraz z Holandią, gdzie udział ten wzrósł z 1,3% do 2,5%.

Choć Unia Europejska pozostaje najważniejszym rynkiem eksportowym Polski, polscy eksporterzy rozwijają swoją działalność również na innych kontynentach. Warto zwrócić uwagę na rosnącą rolę rynków azjatyckich, w tym Chin, które stają się coraz ważniejszym partnerem handlowym Polski. Udział Polski w eksporcie do Chin wzrósł z 0,3% w 2004 r. do 1,1% w 2023 r. Tak znaczący wzrost udziału jest efektem strategicznego podejścia polskich firm, które dostrzegły potencjał w rosnącym chińskim rynku konsumenckim i rozwijającej się chińskiej gospodarce.

Wzrost eksportu do różnych regionów świata odzwierciedla również strategię dywersyfikacji geograficznej przyjętą przez polskie firmy. W obliczu wyzwań związanych ze światowymi zmianami gospodarczymi i politycznymi, Polscy eksporterzy starają się zmniejszyć zależność od jednego rynku, rozbudowując sieć partnerów handlowych na całym świecieTo zróżnicowane podejście pomaga polskim firmom lepiej zarządzać ryzykiem i utrzymać stabilność eksportu w długim okresie.

Polska umacnia swoją pozycję na arenie międzynarodowej jako dynamicznie rozwijający się eksporter o zróżnicowanej ofercie produktowej. Sukcesy na kluczowych rynkach, zwłaszcza w Unii Europejskiej, oraz rosnące znaczenie handlu z krajami azjatyckimi potwierdzają rosnącą rolę Polski w handlu światowym. Dzięki strategicznemu podejściu, elastyczności i innowacyjności Polska ma potencjał, aby dalej zwiększać swój wpływ na gospodarkę światową.

Źródło: Polski Fundusz Rozwoju – „Polska w handlu detalicznym”, sierpień 2024