Richard Roundtree, aktor, który na nowo zdefiniował męskość Afroamerykanów w filmach, grając tytułową rolę w „Shaft”, jednym z pierwszych czarnoskórych bohaterów akcji, zmarł we wtorek w swoim domu w Los Angeles. Miał 81 lat.

Przyczyną był rak trzustki, powiedział jego menadżer, Patrick McMinn, który powiedział, że zdiagnozowano go dwa miesiące temu.

„Shaft” z 1971 roku był jednym z pierwszych filmów tak zwanych Blaxploitation, dzięki któremu Roundtree w wieku 29 lat stał się gwiazdą filmową.

Postać Johna Shafta to prywatny detektyw, który pewnie przemierza poruszający się ruch uliczny na Times Square w przystojnym brązowym skórzanym płaszczu z podniesionym kołnierzem; ma mocne, ciemne wąsy, coś pomiędzy wąsami morsa a pochyloną kierownicą; i trzyma rewolwer z perłową rękojeścią w lodówce w swoim dwupoziomowym mieszkaniu w Greenwich Village. Jak zauważył Roundtree w artykule z 1972 roku w „The New York Times”, jest on „czarnym mężczyzną, który chociaż raz został zwycięzcą”.

Oprócz katapultowania Roundtree do sławy, film zwrócił także uwagę na piosenkę przewodnią w wykonaniu Isaaca Hayesa, która w 1972 roku zdobyła Oscara za najlepszą piosenkę oryginalną. Opisano Shafta jako „maszynę seksualną dla wszystkich lasek”, „złą matkę” i „kota, który nie ucieknie, gdy wokół grozi niebezpieczeństwo”. Czy możesz to wykopać? Punktem interpunkcyjnym służyły szorstkie, miejskie zdjęcia reżysera Gordona Parksa.

Shaft, będący fikcyjnym wytworem swojej nieoświeconej epoki przedfeministycznej, spełniał marzenie czytelnika magazynu Playboy, mając do dyspozycji piękne kobiety jako chętne i wręcz wdzięczne partnerki seksualne. I nie zawsze traktował ich z szacunkiem. Niektórzy nazywali go, na dobre i na złe, Czarnym Jamesem Bondem.

Zagrał tę rolę ponownie w „Wielkiej grze Shafta!” (1972), który urozmaicił sceny pościgów, włączając łodzie motorowe i helikoptery, a także seksowne kobiety, w tym egzotyczne tancerki i kochanki innych mężczyzn. Shaft prowadził śledztwo w sprawie morderstwa liczbowego biegacza, używając większej broni i ignorując przyjazną radę jednego z oszustów, aby „trzymać się z daleka od Queens”.

W „Shaft in Africa” (1973) bohater udawał rdzennego mieszkańca, aby zdemaskować siatkę przestępczą wykorzystującą imigrantów przemycanych do Europy. Nakręcony głównie w Etiopii, drugi sequel przyniósł straty finansowe i doprowadził do powstania serialu CBS, który trwał tylko siedem tygodni.

Ale filmy zrobiły swoje. Jak zauważył krytyk filmowy Maurice Peterson na łamach magazynu Essence, „Shaft” był „pierwszym obrazem przedstawiającym czarnego mężczyznę prowadzącego życie wolne od udręk rasowych”.

Richard Arnold Roundtree urodził się 9 lipca 1942 r. (niektóre źródła podają 1937 r.) w New Rochelle w stanie Nowy Jork jako syn Johna Roundtree i Kathryn (Watkins) Roundtree, których w spisie powszechnym z 1940 r. zidentyfikowano jako lokaja i kucharkę w to samo gospodarstwo domowe.

W New Rochelle High School Richard grał w niepokonanej szkolnej drużynie piłkarskiej, którą ukończył w 1961 roku i w ramach stypendium piłkarskiego studiował na Southern Illinois University. Jednak rzucił studia w 1963 roku, po tym jak spędził lato jako model na Ebony Fashion Fair, objazdowej prezentacji sponsorowanej przez wiodący magazyn informacyjny i kulturalny dla czarnoskórych czytelników.

Wrócił do Nowego Jorku, pracował na różnych stanowiskach i wkrótce rozpoczął karierę teatralną, dołączając do Negro Ensemble Company. Jego pierwszą rolą była rola w produkcji Czarnej nadziei w 1967 roku, w której wcielił się w pierwszego czarnoskórego mistrza boksu wagi ciężkiej z początku XX wieku. Produkcja na Broadwayu z Jamesem Earlem Jonesem w roli głównej miała premierę w następnym roku i zdobyła trzy główne nagrody Tony oraz nagrodę Pulitzera w kategorii dramat.

Po „Shaft” Roundtree dokonywał różnych wyborów w zakresie ról filmowych. Wraz z Charltonem Hestonem i Avą Gardner wystąpił w gwiazdorskiej obsadzie filmu katastroficznego „Trzęsienie ziemi” (1974). Zagrał tytułową rolę w filmie „Człowiek piątek” (1975), żywy, hojny i ostatecznie bardziej cywilizowany partner XVII-wiecznego odkrywcy Petera O’Toole’a, Robinsona Crusoe.

W „Inchon” (1981), który Vincent Canby opisał w „The New York Times” jako „najdroższy film klasy B, jaki kiedykolwiek powstał”, był oficerem armii w sztabie gen. Douglasa MacArthura (Laurence Olivier) w Korei. Wystąpił z Clintem Eastwoodem i Burtem Reynoldsem w „City Heat” (1984) oraz z gigantyczną latającą jaszczurką w „Q” (1982).

Na małym ekranie zagrał Sama Bennetta, hałaśliwego woźnicę dorożki, który zabiegał o względy Kizzie (Leslie Uggams) w uznanym miniserialu „Korzenie” (1977). Spektakl był transformacyjny. „Ma się wrażenie, że biali Amerykanie mówią: «Cholera, to naprawdę się wydarzyło»” – powiedziała Roundtree w specjalnym programie ABC z okazji 25. rocznicy serialu.

Nazwisko Roundtree nadal kojarzy się z latami 70. XX wieku, ale przez następne cztery dekady był równie zajęty. Był amoralnym prywatnym detektywem w pięcioodcinkowym wątku fabularnym „Gotowych na wszystko” (2004); wystąpił w 60 odcinkach telenoweli „Pokolenia” (1990); oraz zagrał Bookera T. Washingtona w filmie telewizyjnym z 1999 r. „Mamy do powiedzenia: pierwsze 100 lat sióstr Delany”. Był wielkomiejskim prokuratorem okręgowym w filmie „Siedem” (1995) i silnym lodziarzem z Mississippi w „Pewnego razu… Kiedy byliśmy kolorowi” (1996).

Po 2000 roku, kiedy dobiegał 60. roku życia, wystąpił w ponad 25 serialach na mały ekran (w dziewięciu z nich był członkiem obsady lub miał powracające role – m.in. w „Bohaterach”, „Być Mary Jane” i „ Family Reunion”) oraz nakręcił pół tuzina filmów telewizyjnych i ponad 20 filmów fabularnych.

W 2020 roku zagrał siwobrodego kapitana łodzi rybackiej w „Nawiedzonym Mary Celeste”, kryminalnym filmie o zjawiskach morskich o zjawiskach nadprzyrodzonych. W 2022 roku zagrał w jednym z odcinków serialu romantycznego „Cherish the Day” Avy DuVernay.

Roundtree poślubił Mary Jane Grant w 1963 r. Przed rozwodem w 1973 r. mieli dwoje dzieci. W 1980 r. poślubił Karen M. Ciernę. Mieli troje dzieci i rozwiedli się w 1998 roku.

Roundtree pozostawił cztery córki; Kelli, Nicole, Taylor, Morgan; syn Jan; i przynajmniej jednego wnuka.

Postać Shafta, stworzona przez Ernesta Tidymana w serii powieści z lat 70., przetrwała – z hollywoodzkimi zmianami. Samuel L. Jackson zagrał postać o tym samym imieniu, rzekomo pierwszego siostrzeńca Johna Shafta, w sequelu z 2000 roku zatytułowanym „Shaft”.

W 2019 roku ukazał się kolejny „Shaft”, w którym także wystąpili Jackson (obecnie uważany za syna pierwotnej postaci) i Jessie T. Usher w roli jego syna, JJ Shaft, ekspert ds. cyberbezpieczeństwa z wykształceniem MIT. Film przypominał komedię o kumplach o gliniarzach, ale najmądrzejszą rzeczą, jaką zdziałał, jak zauważono w recenzji Variety, było wcielenie się w Roundtree’a, „łysego, ze śnieżnobiałą brodą” i „przekształcenie go w postać, która jest bardziej seksowna, i chłodniejszy niż ktokolwiek wokół niego” i którego „duch jest żwawy i twardszy niż skóra”.

Orlando Mayorquina raportowanie wniesione.