Rośnie zadłużenie Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych
Fot. Adam Świerkowski/Defence24
Do początku roku 2022 istniał w Polsce Fundusz Modernizacji Sił Zbrojnych, którego plan finansowy był zatwierdzany przez Parlament razem z Ustawą budżetową. Po zakończeniu roku kalendarzowego plan finansowy tego funduszu był kontrolowany przez NIK, a informacja na temat wyników kontroli była publikowana.
Ustawą o obronie Ojczyzny fundusz ten został zlikwidowany, a jego miejsce zajął Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych. Jego prowadzenie zostało powierzone Bankowi Gospodarstwa Krajowego. Niestety spowodowało to, iż jego plan finansowy oraz realizacja stały się na razie niejawne. Informacje na jego temat są przekazywane tylko do informacji parlamentarzystom na posiedzeniach niejawnych komisji. Również NIK prawdopodobnie nie będzie kontrolowała tego funduszu.
Jeszcze na początku 2022 roku z Funduszu Modernizacji Sił Zbrojnych udzielono jednej zaliczki w kwocie 1,435 mld zł, prawdopodobnie na zakup czołgów M1A2 SEP v.3 Abrams.
23 kwietnia 2022 roku czyli w dniu likwidacji Funduszu Modernizacji Sił Zbrojnych jego stan wynosił 10,001 mld zł i składał się ze środków pieniężnych w kwocie 5,042 mld zł oraz należności z nierozliczonych zaliczek w wysokości 4,959 mld zł. Kwotę 5,042 mld zł przekazano na rachunek nowo utworzonego pozabudżetowego Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych. Do końca 2022 roku z budżetu państwa nie przekazywano innych środków do tego nowego funduszu.
Ministerstwo Finansów zobligowane jest do przekazywania informacji na temat zadłużenia sektora finansów publicznych. Obejmuje ono nie tylko zadłużenie budżetu państwa, ale właśnie również państwowych funduszy pozabudżetowych. Unia Europejska w swojej sprawozdawczości pilnuje, aby państwa przekazywały również takie informacje. Dzięki temu co kwartał możemy się dowiedzieć jak aktualnie wygląda zadłużenie Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych. Jest to równoznaczne z wysokością niespłaconych pożyczek lub niewykupionych obligacji Banku Gospodarstwa Krajowego zaciągniętych lub wyemitowanych i sprzedanych na rzecz tego funduszu.
Zadłużenie Funduszu Wsparcia Sil Zbrojnych kształtowało się następująco:
- 30 września 2022 roku – 0 zł;
- 31 grudnia 2022 roku – 9,913 mld zł;
- 31 marca 2023 roku – 13,786 mld zł;
- 30 czerwca 2023 roku – 17,0 mld zł.
Oznacza to, iż Fundusz wziął pożyczki w następującej wielkości:
– IV kwartał 2022 roku – 9,913 mld zł;
– I kwartał 2023 roku – 3,873 mld zł;
– II kwartał 2023 roku – 3,215 mln zł.
Ciekawa dane przyniosło Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej Banku Gospodarstwa Krajowego w 2022 roku.
Fundusz w 2022 roku miał 15,311 mld zł wpływów w tym:
- 4,99 mld zł środków przekazanych z Funduszu Modernizacji Sił Zbrojnych;
- 9,909 mld zł z tytułu pozyskanego finansowania dłużnego (zaciągnięte pożyczki);
- 0,412 mld zł pozostałych.
Natomiast wydatki funduszu w 2022 roku wyniosły 14,638 mld zł w tym:
– 14,496 mld zł na realizację celów określonych w programie rozwoju sił zbrojnych;
– 0,142 mld zł na obsługę finansowania dłużnego (odsetki od zaciągniętych pożyczek).
Pod koniec 2022 roku bank próbował wyemitować obligacje na rzecz funduszu, ale ze względu na małą ich atrakcyjność zamiast ich sprzedaży, rozpoczęto zaciąganie pożyczek w instytucjach finansowych.
Kolejne ważne informację przyniósł Raport Grupy Kapitałowej Banku Gospodarstwa krajowego za I półrocze 2023 roku. Na koniec czerwca 2023 roku fundusz miał zobowiązania wobec banków na łączną kwotę 16,209 mld zł (na koniec 2022 roku było to 10,636 mld zł).
Łączne aktywa funduszu na koniec czerwca 2023 roku wynosiły 18,212 mld zł z czego tylko 1,619 mld zł były to środki pieniężne funduszu. Wydaje się, iż wskazane pod pozycją inne należności 16,472 mld zł to zaliczki przekazane firmom realizującym umowy zbrojeniowe dla Polski. Na koniec 2022 roku te inne należności wynosiły 9,936 mld zł. Ale należy zaznaczyć, iż jest to ich stan na dany dzień, a nie ich łączna kwota.
Wynik z działalności operacyjnej funduszu w pierwszym półroczu 2023 roku zamknął się stratą w wysokości 211 mln zł. Największymi kosztami było 238 mln zł z tytułu odsetek i 26 mln zł z tytułu prowizji i opłat. Równocześnie fundusz miał 51 mln zł przychodu z tytułu odsetek.
Jak widać z powyższych danych trudno jest wyciągnąć rzetelne wnioski w sytuacji, gdy plan finansowy Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych jest niedostępnym dokumentem. Niedostępne są również szczegółowe dane jakie zakupy modernizacyjne są z niego finansowane. W związku z tym można tylko wyławiać niektóre informacje, z danych publikowanych przez Ministerstwo Finansów, NIK i BGK.
Reasumując na razie można wyciągnąć następujące główne wnioski:
– w 2022 roku z Funduszu Modernizacji Sił Zbrojnych udzielono jednej zaliczki w kwocie 1,435 mld zł;
– w 2022 roku z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych przeznaczono 14,496 mld zł na realizację celów określonych w programie rozwoju sił zbrojnych;
– zaciągnięto 17 mld zł pożyczek (9,913 mld zł w IV kwartale 2022 roku, 3,873 mld zł w I kwartale 2023 roku i 3,215 mln zł w II kwartale 2023 roku).
Kolejne wnioski będzie można starać się pozyskać po przedstawieniu sprawozdań po III kwartale i całym 2023 roku. Chyba, iż władze państwowe w tej dziedzinie zaczną traktować opinię publiczną poważnie i będą przejrzyście informować o zadłużaniu się Polski oraz tego efektach w postaci pozyskania konkretnego sprzętu wojskowego. A warto to zacząć wreszcie robić, bo to społeczeństwo będzie musiało spłacić te kredyty własnymi podatkami.
Z liczby nowych zawieranych umów zbrojeniowych, a przede wszystkich z kwot na jakie są zawierane wydaje się, iż zadłużenie Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych będzie rosło w następnych latach w astronomicznym tempie.
