Bogota, Kolumbia – Rozmowy pokojowe między rządem Kolumbii a największą pozostałą grupą rebeliantów w kraju Ameryki Południowej, Narodową Armią Wyzwolenia (ELN), zostały wznowione w Meksyku.

Podczas gdy administracja lewicowego prezydenta Gustavo Petro wyraziła optymizm co do wznowionych negocjacji, napięcia między Bogotą a ELN wzrosły od ostatniej rundy rozmów zakończonej w grudniu w Caracas w Wenezueli.

Rząd kolumbijski został zmuszony do wycofania się z ogłoszenia sylwestrowego, że osiągnięto rozejm po tym, jak ELN zaprzeczyła istnieniu takiego porozumienia. Zamiast tego rebelianci powiedzieli, że zawieszenie broni „było jedynie propozycją do rozważenia”.

Teraz, gdy w poniedziałek w stolicy Meksyku rozpoczęła się druga runda rozmów, eksperci zastanawiają się, w jaki sposób oczywisty błąd rządu wpłynie na perspektywę zakończenia dziesięcioleci konfliktu zbrojnego w Kolumbii i na ile wiarygodne będą ewentualne zawieszenia broni.

„Oczekiwania w dotkniętych społecznościach były po tym niebotyczne [last year’s] wybory”, które doprowadziły Petro do władzy, powiedział Kyle Johnson, współzałożyciel Conflict Responses Foundation, która bada konflikty zbrojne i budowanie pokoju w Kolumbii.

„Ale teraz zaczynamy mieć wątpliwości”, powiedział Al Jazeera. „Mieszkańcy zmilitaryzowanych obszarów konfliktów pytają:„ Jeśli jest zawieszenie broni, dlaczego w mojej społeczności wciąż są żołnierze i czołgi?”

„Całkowity spokój”

Przemoc w Kolumbii wzrosła w ostatnich latach, zwłaszcza na obszarach wiejskich, pomimo porozumienia pokojowego z 2016 r., na mocy którego członkowie grupy rebeliantów Rewolucyjnych Sił Zbrojnych Kolumbii (FARC) złożyli broń po dziesięcioleciach konfliktu.

Petro, były bojownik rebeliantów, który objął urząd w sierpniu, obiecał na szlaku kampanii odejście od zmilitaryzowanych strategii poprzednich kolumbijskich administracji, które zdawały się tylko zaostrzać przemoc.

Zobowiązał się również do zaangażowania wszystkich grup przestępczych w bezpośrednie negocjacje w celu osiągnięcia porozumienia rozbrojeniowego, planu, który nazywa „całkowitym pokojem”.

Rząd powiedział w tym miesiącu, że osiągnął nieformalne zawieszenie broni z czterema grupami zbrojnymi: Siłami Samoobrony Gaitanistów, które państwo nazywa „Clan del Golfo”; dwie grupy dysydenckie FARC, które odrzuciły porozumienie pokojowe z 2016 r., Segunda Marquetalia i Estado Mayor; oraz paramilitarna grupa na wybrzeżu Karaibów zwana Konkwistadorami Samoobrony Sierra Nevada.

Jednak przed rozpoczęciem nowej rundy rozmów między Bogotą a ELN, która ma od 3000 do 5000 członków, ostatnie oświadczenia odzwierciedlają trwające napięcia między obiema stronami.

„Wygląda na to, że inne interesy zagrażają„ całkowitemu pokojowi ”, powiedział Antonio Garcia, wysoki rangą dowódca ELN, w seria tweetów 6 lutego. „Proces pokojowy nie może być używany jako„ parasol ”dla innych kwestii”, powiedział, odnosząc się do rządowych deklaracji o zawieszeniu broni, które ELN określiła jako motywowane ambicjami politycznymi.

„Rząd nie dostosował się do tego, co uzgodniono na sejmie [negotiating] stół – powiedział Garcia.

„Ambitne” negocjacje

Przywódca rebeliantów odrzucił również rządową klasyfikację ELN jako zorganizowanej grupy zbrojnej, co stawia ją w tej samej kategorii, co niepolityczne grupy zajmujące się handlem narkotykami, które również negocjują długoterminowe umowy pokojowe z Bogotą.

Otty Patino, główny negocjator kolumbijskiego rządu, odpowiedział na krytykę na konferencji prasowej następnego dnia, mówiąc, że Garcia „nie zrozumiał znaczenia całkowitego pokoju”.

„Istnieją różne procedury dla różnych [armed groups] i ELN” – powiedział Patino.

Eksperci twierdzą, że komentarze ilustrują pułapki, przed którymi stoi Bogota, prowadząc jednocześnie rozmowy z wieloma grupami zbrojnymi, z których wiele jest w otwartym konflikcie między sobą.

„Część z tego to po prostu wybieganie w przyszłość [the next round of] rozmów pokojowych” – powiedział Al Jazeera Carlos Velandia, były dowódca ELN, który obecnie jest doradcą administracji Petro.

„ELN od samego początku było bardzo jasne, że chcą negocjować własne porozumienie pokojowe. Nie chcą być wrzucani do porozumień z innymi grupami” – powiedziała Velandia.

Dodał jednak, że „czkawka była nieunikniona w tak złożonym i ambitnym procesie negocjacyjnym”.

Pozostają pytania

Cztery ugrupowania zbrojne, z którymi Kolumbia ogłosiła nieformalne zawieszenie broni, potwierdziły w publicznych oświadczeniach, że obowiązuje tymczasowe zawieszenie broni, ale nie podpisano żadnych pisemnych porozumień.

W ramach tych rozejmów grupy zbrojne zgodziły się nie walczyć z kolumbijskimi siłami bezpieczeństwa, ale nie obiecały zaprzestania walk między sobą.

Jak te nieformalne zawieszenia broni będą działać w praktyce, nie jest jasne, zwłaszcza podczas trwających negocjacji rządu z ELN, która jest w otwartym konflikcie ze wszystkimi z czterech grup z wyjątkiem jednej.

„Większość [the] walki toczą się między samymi grupami zbrojnymi, a nie z rządem” – powiedział Johnson Al Jazeerze. „To, co należy wynegocjować, to rozejm między grupami zbrojnymi i nie jest jasne, w jaki sposób rząd może legalnie odegrać w tym rolę”.

Elizabeth Dickinson, główny analityk ds. Kolumbii w International Crisis Group, wyjaśniła również, że chociaż zawieszenie broni jest zazwyczaj wynikiem miesięcy negocjacji, „zawieszenie broni zostało ogłoszone bez żadnych protokołów” w celu określenia warunków zaangażowania lub egzekwowania. Oznacza to, że „nie jest jasne, jak będą funkcjonować”, powiedziała.

Mimo to, powiedział Dickinson, strategia zawieszenia broni „zasługuje na poparcie jako najlepszy wybór spośród złych opcji”. Podkreśliła, że ​​wzorzec przemocy zmienił się od czasu porozumienia pokojowego FARC z 2016 r., a strategia bezpieczeństwa Kolumbii w dużej mierze „nie zdołała się dostosować, czasami przynosząc skutki odwrotne do zamierzonych lub śmiertelne”.

Ale „niebezpieczeństwo polega na tym, że grupy zbrojne wykorzystają te zawieszenia broni, które zostały przyznane bez konieczności pójścia w zamian za jakiekolwiek ustępstwa, aby wywrzeć presję na rząd w trakcie trwających negocjacji” – powiedziała.

Tymczasem mieszkańcy nękanych przemocą obszarów Kolumbii zastanawiają się, czy wysiłki rządu przełożą się na konkretne zmiany w terenie lub położą kres śmiertelnej przemocy między grupami zbrojnymi.

Andres Silva Rojas – który prowadzi kampanię na rzecz zrównoważonych praktyk rolniczych wśród hodowców koki, kluczowego składnika kokainy – powiedział, że wspiera wysiłki pokojowe. Pracuje w kolumbijskim regionie Catatumbo, jednym z największych regionów produkujących kokę na świecie.

Ale powiedział Al Jazeerze, że zawieszenie broni między ELN a rządem byłoby „w rzeczywistości bez znaczenia dla ludzi w naszej społeczności”, ponieważ władze państwowe nie utrzymują obecności na tym obszarze.

„Nie ma rządu [presence here]więc obietnica ELN, że nie zaatakuje czegoś, co nie istnieje, nie oznaczałaby żadnej zmiany w dynamice” – powiedział.