Jednak przypadek opisany w niedawnym badaniu dał badacze nowy wgląd w PMO. W przeciwieństwie do większości innych przypadków 58-letni mężczyzna (określany jako VS) postrzegał obrazy twarzy bez zniekształceń. Niestety, kiedy w ciągu ostatnich 31 miesięcy osobiście widział ludzi, każda twarz wydawała mu się rozciągnięta i „demoniczna”.

Nie mylić z prozopagnozją (słabe rozpoznawanie twarzy, ale bez zniekształceń wizualnych), uważa się, że PMO występuje niezwykle rzadko, a ludzie, którzy na to cierpią, postrzegają twarze jako opadające, rozciągnięte, nie na miejscu lub mniejsze lub większe niż normalnie. Zniekształcenia te mogą dotyczyć całej twarzy, tylko jednej strony, a nawet ograniczać się do określonych cech, takich jak nos i usta.

Co powoduje prozopometamorfopsję?

W przeciwieństwie do prozopagnozji, która może być nabyta (na przykład w wyniku urazu) lub rozwojowa (obecna od urodzenia), PMO wydaje się być jedynie skutkiem tego pierwszego. W badaniu przeprowadzonym w 2021 r. przez badaczy z Holandii dokonano przeglądu 81 przypadków PMO. Przyczynami były zawał mózgu (zakłócony dopływ krwi do części mózgu), udar krwotoczny (krwawienie do mózgu), powikłania chirurgiczne, uraz głowy i guz mózgu. Jednakże w 24% przypadków nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości strukturalnych w mózgu. Zamiast tego PMO łączono z innymi diagnozami, takimi jak epilepsja, migrena i schizofrenia.

Pocieszające jest to, że w większości przypadków osoby z PMO wydają się wracać do zdrowia. Może to być całkowite lub częściowe wyzdrowienie, czasami wynikające z leczenia przyczyny podstawowej (takiego jak leki przeciwpadaczkowe stosowane w leczeniu padaczki lub operacja usunięcia guza mózgu). Jednak wydaje się, że niektórzy ludzie wracają do zdrowia bez żadnej interwencji. Czas na powrót do zdrowia waha się od godzin do lat, ale typowy okres rekonwalescencji to często dni lub tygodnie.

Czy ma to wpływ na rozpoznawanie twarzy?

Pomimo faktu, że osoby z PMO czasami doświadczają głębokich zniekształceń twarzy, rzadko wydaje się, że ma to wpływ na ich zdolność rozpoznawania twarzy. Jednakże osoby cierpiące na tę chorobę mogą po prostu polegać na innych sygnałach pomocnych w rozpoznaniu, takich jak głos lub ubranie danej osoby. W przypadku niektórych osób zniekształcenia pojawiają się dopiero po kilku sekundach lub minutach od zobaczenia czyjejś twarzy, co daje im czas na zidentyfikowanie tej osoby. Naukowcy próbowali także modelować, w jaki sposób zniekształcenia podobne do PMO mogą wpływać na rozpoznawanie twarzy. Odkryli, że odległość między widzem a twarzą odgrywała znaczącą rolę w tym, jak dokładnie twarze były rozpoznawane przez uczestników.

Niedawne badanie przeprowadzone przez naukowców z New Hampshire w USA skupiało się na przypadku mężczyzny znanego jako VS. Miał uszkodzenie w hipokampie (obszarze mózgu związanym głównie z pamięcią), ale nie odnotowano żadnych innych istotnych problemów zdrowotnych.
Chociaż VS widział twarze ludzi jako rozciągnięte i z głębokimi rowkami (według jego słów „wyglądały na „demoniczne”), na jego wizerunek nie miało to wpływu. Badacze zaprezentowali VS twarze osobiste i te same twarze na ekranie komputera. Następnie badacze wykorzystali oprogramowanie do edycji obrazów, aby zmodyfikować każde zdjęcie tak, aby pasowało do opisu VS, słuchając jego opinii w czasie rzeczywistym.

Po raz pierwszy naukowcom udało się stworzyć fotorealistyczne wizualizacje tego rodzaju zniekształceń, przedstawiając sposób, w jaki osoby z PMO mogą widzieć otoczenie.

Wydawało się, że na zniekształcenia VS ma również wpływ kolor, dlatego badacze zbadali, co się dzieje, gdy VS ogląda twarze przez kolorowe plastikowe filtry. Odkryli, że filtry zielone zmniejszyły się, a filtry czerwone nasiliły się, co powoduje zniekształcenia w porównaniu z linią bazową bez filtra. Wyniki te pokazały, że kolorowe filtry noszone w okularach mogą zmniejszyć zniekształcenia twarzy w PMO, a kolor może wpływać na to, jak ogólnie postrzegamy kształt twarzy.

Czego możemy się nauczyć?

W miarę jak badacze będą w dalszym ciągu poszerzać naszą wiedzę na temat PMO, prawdopodobne jest, że ujawnionych zostanie więcej spostrzeżeń na temat procesów zachodzących w populacji ogólnej. Wśród wielu pytań, na które nie ma jeszcze odpowiedzi, niektóre dotyczą tego, w jaki sposób i gdzie twarze są reprezentowane w ludzkim mózgu. Wciąż musimy się jeszcze wiele dowiedzieć o specyfice zniekształceń PMO, o tym, co mogą nam powiedzieć i dlaczego w niektórych przypadkach wydają się rozwiązywać same, a w innych nie. Na razie PMO jest zarówno fascynującą, jak i niepokojącą chorobą, która może nas potencjalnie wiele nauczyć na temat percepcji ludzkiej twarzy.

Biorąc pod uwagę, że PMO jest tak rzadkie, a mamy jeszcze tak wiele do zrobienia uczyć się na ten temat, rozważ skontaktowanie się ze mną (autorem tego artykułu), jeśli uważasz, że możesz na to cierpieć. Pamiętaj, że osoby z PMO tak naprawdę nie myślą, że świat jest zniekształcony, a zamiast tego zdają sobie sprawę, że ich wizja jest w jakiś sposób inna.