Gorączka denga: coraz poważniejszy problem zdrowotny na świecie

Gorączka denga, wywoływana przez cztery blisko spokrewnione flawiwirusy, rozprzestrzeniane przez Komar egipski I Aedes albopictus W ciągu ostatnich pięciu lat zaobserwowano gwałtowny wzrost liczby komarów, co jest spowodowane zmianami klimatycznymi i zjawiskiem El Niño.

Tylko w 2024 roku, w ciągu pierwszych czterech miesięcy, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zgłosiła ponad 7,6 miliona przypadków zachorowań na dengę i 3000 zgonów.

Wirus ten obecnie aktywnie rozprzestrzenia się w 90 krajach, przy czym w 31 krajach odnotowano wyższą niż zwykle liczbę zachorowań.

Teorie dotyczące nazwy „Denga” i jej wpływu

Uważa się, że nazwa „denga” ma związek z objawami tej choroby.

Jedna z teorii głosi, że nazwa „denga” może pochodzić od suahilijskiego określenia tej choroby, „ki denga pepo”, co oznacza nagłe opętanie przez złego ducha.

Alternatywnie, słowo to mogło wywodzić się ze sposobu, w jaki ludzie na Karaibach wymawiali „dandy” lub hiszpańskiego odpowiednika „dengeruo”, co odnosiło się do sztywnego, nieskoordynowanego chodu osób dotkniętych gorączką denga.

Coraz dłuższa lista znanych wirusów i wysiłki klasyfikacyjne

W miarę jak zaawansowane techniki analityczne ułatwiają identyfikację wirusów, lista znanych wirusów szybko się wydłuża.

Naukowcy starają się odpowiedzieć na to wyzwanie, opracowując systematyczne systemy nazewnictwa, które umożliwią im identyfikację i klasyfikację nowych wirusów w miarę ich pojawiania się.

Obecnie znanych jest 14 690 gatunków wirusów, które zostały oficjalnie sklasyfikowane.

Dokładna liczba różnych wirusów na świecie pozostaje jednak niejasna. Szacuje się, że same ssaki mogą być nosicielami 320 000 wirusów.

Inne wirusy nazwane na podstawie objawów

Wirusy takie jak Chikungunya i O’nyong’nyong zawdzięczają swoje nazwy objawom, jakie wywołują.

Chikungunya, wirus przenoszony przez komary, zawdzięcza swoją nazwę językowi Kimakonde z Afryki Wschodniej. Tłumaczy się to jako „to, co się pochyla”, co przedstawia pochyloną postawę osób cierpiących na silny ból stawów i gorączkę.

Podobnie, O’nyong’nyong, pochodzący z dialektu Acholi z północnej Ugandy, oznacza „bardzo bolesne osłabienie stawów”.

Nazwy te odzwierciedlają lokalne obserwacje i wiedzę na temat wpływu, jaki te wirusy wywierają na organizm człowieka.

Wirusy nazwane na cześć pochodzenia i konwergencji

Niektóre wirusy otrzymują nazwy od miejsc, w których zostały po raz pierwszy zidentyfikowane.

Na przykład wirus Machupo jest powiązany z boliwijską gorączką krwotoczną, nazwaną na cześć rzeki Machupo, gdzie w 1959 r. doszło do pierwszej epidemii tej choroby.

Gorączka krwotoczna krymsko-kongijska (CCHF) wzięła swoją nazwę od dwóch odległych miejsc: Demokratycznej Republiki Konga i Półwyspu Krymskiego, gdzie w 1967 r. zidentyfikowano podobne wirusy, a później stwierdzono ich identyczność.

Nowe spojrzenie na nazewnictwo wirusów w celu zapewnienia jasności naukowej

Naukowcy odkryli, że nadawanie wirusom nazw pochodzących od objawów lub miejsc, choć intrygujące, nie jest zgodne z systematyczną logiką wymaganą do skutecznej kategoryzacji wirusów.

Wirusolodzy muszą mieć jasne zrozumienie powiązań biologicznych, aby móc opracowywać testy diagnostyczne, metody leczenia i szczepionki, a także przewidywać zachowanie nowo powstających wirusów.

W związku z tym Międzynarodowy Komitet Taksonomii Wirusów, odpowiedzialny za zatwierdzanie nazw wirusów, poszukuje udoskonalonych metod, które umożliwią ustrukturyzowanie i uspójnienie klasyfikacji wirusów.

Niewidzialny świat wirusów: Wgląd w nieznane

Mimo że istnieje 14 690 znanych gatunków wirusów, naukowcy wciąż nie mają jasnego obrazu całkowitej liczby istniejących wirusów.

Szacuje się na przykład, że same ssaki mogą być żywicielami 320 000 wirusów.

Co więcej, niedawne badanie ujawniło zadziwiającą różnorodność w obrębie samych jelit człowieka, odkrywając 140 000 bakteriofagów – rodzaju wirusa, który infekuje komórki bakteryjne.

O wirusie denga

Wirus dengi należy do grupy wirusów gorączek krwotocznych, przenoszonych głównie przez komary.

Inne choroby rozprzestrzeniają się za pośrednictwem kleszczy lub poprzez bezpośredni kontakt z zakażonymi płynami ustrojowymi, a także za pośrednictwem ssaków, np. nietoperzy.

Do objawów zalicza się wysoką gorączkę, silny ból głowy, bóle stawów i mięśni, biegunkę, wymioty, krwawienie lub siniaki.

Nie u każdego występują objawy, ale gorączki wywoływane przez wirusy Ebola, Nipah i Marburg mogą mieć ciężki przebieg, często kończący się śmiercią.

Stanowią one poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego ze względu na szybką transmisję i poważne skutki zdrowotne.