• Kontrola konta bankowego na mocy obecnych przepisów może zostać przeprowadzona przez skarbówkę wedle uznania
• Przepisy nie wymagają, by posiadacz konta bankowego był osobą podejrzaną
• Skarbówka kontroli dokonuje bez zgody i wiedzy posiadaczy kont bankowych, jednak ma do tego prawo

Skarbówka od lipca 2022 roku posiada większe od prokuratury uprawnienia w dziedzinie kontroli finansów. Branżowy portal prawo.pl wskazuje, że przepisy wprowadzone do uszczelnienia prawa podatkowego, które pozwalają na kontrolę kont bankowych, wykorzystywane są na podstawie „przesłanek otwartych”. Oznacza to wprost, że przesłanki te są nieprecyzyjne i pozwalają na szerokie i uznaniowe wykorzystywanie uprawnień do kontroli.

Wiedza o tym, jak skarbówka może nas kontrolować, nie jest powszechna. Tymczasem w każdym momencie organy administracji skarbowej mogą przejrzeć dowolne konto bankowe i właściciel wcale nie musi się o tym dowiedzieć. Od 1 lipca 2022 roku jest na to przepis i dotyczy on każdego organu Krajowej Administracji Skarbowej. Urzędy w całej Polsce mogą zażądać od banku pełnego wglądu do konta bankowego wskazanego Polaka.

– Organ ma możliwość domagania się wglądu do rachunku właściwie w każdym momencie, kiedy uzna to za stosowne. Posiadacz tego rachunku nawet nie będzie miał świadomości o tym fakcie – tłumaczy na łamach Prawo.pl doradca podatkowy, Dominik Niewadzi.

Zanim w lipcu 2022 roku zmieniono prawo dotyczące kontroli konta bankowego, aby skontrolować rachunek wskazanej osoby, konieczne było, aby wskazany miał status osoby podejrzanej. Przepisy obowiązujące obecnie mówią już tylko o „osobie fizycznej”. Najwięcej kontrowersji budzi fakt, że osoba kontrolowana wcale nie musi mieć pojęcia, że jej portfel jest pod lupą.

Gdy kontrola nie wykaże nieprawidłowości, możemy być spokojni. Gorzej jednak, gdy po kontroli skarbówka zdecyduje się na blokadę konta bankowego. Ze względu na to, że kontrola odbywała się bez wiedzy kontrolowanego, o zablokowaniu konta taka osoba dowie się dopiero w momencie, gdy spróbuje zapłacić kartą, czy podjąć pieniądze z konta bankowego. Jeśli nie ma pieniędzy w gotówce, może zostać bez środków. Zwykle blokada konta trwa 72 godziny, ale okres ten można wydłużyć.

– Znam wiele sytuacji naszych klientów, którzy mieli blokowane konta i dowiadywali się o tym dopiero w momencie próby podjęcia środków. Takich sytuacji jest mnóstwo – powiedział Money.pl ekspert podatkowy z Admiral Tax, Paweł Nejman.

Dzięki przepisom, na bazie których skarbówka działa od 1 lipca 2022 roku, możliwe było zajęcie 3,2 mln rachunków bankowych. To wzrost o około 200 tys. kont bankowych względem 2021 roku, gdy tej operacji poddano trochę ponad 3 mln kont bankowych. Resort finansów przekonuje jednak, że tego wyniku nie powinniśmy rozpatrywać jako jakiegoś wyniku działania ponadstandardowego.

W rozmowie z Money.pl radca prawny i ekspert prawa podatkowego, Maciej Krawiel z Kancelarii LTCA Zarzycki Niebudek Kubicz, zarysował sprawę inaczej. – Wzrastającą liczbę zajęć rachunków bankowych można tłumaczyć rosnącymi potrzebami budżetowymi państwa (…). Nie ulega wątpliwości, że obecna władza chętnie „podgląda” aktywność obywateli – mówi Maciej Krawiel.

W okolicznościach gdy skarbówka może w pełni zgodnie z prawem po cichu skontrolować konto bankowe, nie sposób się przed tym zabezpieczyć. Możemy jednak przygotować się na ewentualną blokadę konta bankowego. Lepiej nie trzymać wszystkich pieniędzy na koncie, tylko na czarną godzinę mieć część oszczędności odłożonych w gotówce.

Przemysław Terlecki