Maria Boone Cranor była jak kamień wrzucony do stawu — może taki, który wypadł z Valhalli lub spadł z Half Dome. A fale, które z niej falowały, to ludzie, których życie zmieniła.

Cranor przeniosła się do Salt Lake wraz z małym, początkującym producentem sprzętu wspinaczkowego Black Diamond Equipment w 1991 roku. To było po tym, jak udowodniła, że ​​jest utalentowaną wspinaczką i nieoficjalną członkinią elitarnej grupy znanej jako Stonemasters. Stało się to dokładnie w chwili, gdy została uznana za znawcę marketingu i na wiele lat przed jej ewolucją w profesora fizyki.

Wyposażony w bystry umysł i mnóstwo determinacji, Cranor najwyraźniej mógł być wszystkim, czego zapragnęła. Co kilka dekad szukała nowego wyzwania i odkrywała siebie na nowo. Robiła to aż do 15 stycznia, kiedy w wieku 76 lat zmarła na raka w domu kilku jej bliskich przyjaciół w Salt Lake.

Jednak ze wszystkich darów Cranora jeden wyróżniał się spośród pozostałych i przetrwał wiele przemian.

„Myślę, że jej największym talentem” — powiedział Mike Call, kamerzysta z Salt Lake City, który pracuje nad filmem dokumentalnym o Cranorze, który ma się ukazać jeszcze w tym roku — „było zobaczenie, jakie są czyjeś możliwości. Mogła na nie spojrzeć i powiedzieć: „Wiesz, naprawdę powinieneś to robić dalej”. Zrobiła to ze mną. Zrobiła to ze wszystkimi moimi przyjaciółmi, z którymi się przyjaźniła. I prawie wszyscy, którzy ją znali, kiedy przeprowadzałem z nimi wywiady, mówili prawie to samo, czyli: „Wiesz, Maria całkowicie, fundamentalnie zmieniła moje życie”.

Cranor zostanie najlepiej zapamiętana ze względu na swój wpływ na świat wspinaczki, choć nie weszła do niego, dopóki nie skończyła dwudziestki. Już wtedy była zaznajomiona z przyrodą, dorastała na plażach i klifach San Francisco i uzyskała tytuł licencjata z antropologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Jednak dopóki jej pierwszy mąż, profesor UC Davis, Carl Cranor, nie wprowadził jej we wspinaczkę w 1973 roku, nigdy nie zanurzyła się całkowicie w naturze.

Jednak właśnie to zrobiła ze wspinaczką. Rozstała się z Cranorem, zerwała więzy finansowe z zamożną rodziną i podjęła styl życia „brudnika”, który osiągnął swój rozkwit w połowie lat siedemdziesiątych. Oznaczało to proste życie, jazdę poobijaną, jaskrawożółtą Hondą Civic i rozbijanie obozów w słynnych obecnie miejscach, takich jak Camp 4 w Parku Narodowym Yosemite i w pobliżu Suicide Rock w Parku Narodowym Joshua Tree.

Ten sport stanowił dla niej wyzwanie zarówno psychiczne, jak i fizyczne, ale miała do tego talent. Kevin Powell, wspinacz i zawodowy fotograf, opisał jej styl jako „całkiem wdzięczny rodzaj techniki przypominającej baletnicę”. Szybko stała się jedną z najlepszych wspinaczek w tym sporcie, pokonując za pierwszym podejściem trasę Valhalla na Suicide Rock w Joshua Tree. Trasa była na tyle trudna, że ​​stanowiła sprawdzian dla wspinaczy chcących dołączyć do grona „Mistrzów Kamienia”, uważanych za najlepszych z najlepszych. Była pierwszą kobietą, która się na nią wspięła.

Cranor zachęcał również inne kobiety do uprawiania tego sportu. Mówi się, że była świadkiem pierwszej wspinaczki 14-letniej Lynn Hill i namawiała ją, by kontynuowała ten sport. Hill stał się jednym z najbardziej znanych wspinaczy na świecie, mężczyzną lub kobietą.

„Muszę uwierzyć, że ktoś tak potężny jak Maria spotyka cię u podnóża skały i mówi ci:„ Jesteś w tym naprawdę utalentowana. Powinieneś to robić dalej. Myślę, że prawdopodobnie miało to duży wpływ na Lynn do tego stopnia, że ​​została najlepszą wspinaczką wszechczasów” – powiedział Call. „I była Maria, u podstaw tego, na samym początku. Nie wiem, może jestem zbyt romantyczny lub projekcyjny. Ale wydaje mi się, że właśnie to robi Maria. Pomaga ludziom stać się lepszymi wersjami samych siebie, po prostu będąc Marią. Myślę, że nawet nie próbowała.

Zdolność Cranora do zapewniania i inspirowania nie ograniczała się jednak do innych kobiet we wspinaczce. Powell poznał ją, gdy miał 15 lat i powiedział, że była starszą siostrą, radną i cheerleaderką, gdy odbywał własną podróż przez płyty i do dorosłości. Uwielbiał ją, chociaż za pierwszym razem, gdy go asekurowała, spadł z 60 stóp.

„Była bardzo wspierająca i pocieszająca” – powiedział Powell. „I tak, myślę, że od tego czasu po prostu mieliśmy tę szczególną więź i magiczną więź z tego pierwszego wydarzenia. Mieliśmy też inne zmieniające życie doświadczenia, kiedy uczyła mnie, jak dorosnąć”.

Ale to leżało w naturze Cranora, powiedział Peter Metcalf, założyciel i były dyrektor generalny Black Diamond, który nazwał Cranor „nieodłącznym elementem” przetrwania i sukcesu firmy. Powiedział, że często znajdowała się w centrum uwagi, nie dlatego, że tego szukała, ale dlatego, że ludzie szanowali ją i jej opinie. Miała także wyjątkową zdolność, dodał Metcalf, sprawiania, że ​​człowiek czuje się, jakby był pępkiem świata.

Ten magnetyzm pozwolił jej w ciągu roku objąć stanowisko obsługi klienta w Great Pacific Ironworks — pierwszym sklepie detalicznym w Patagonii — i objąć stanowisko dyrektora marketingu w firmie Chouinard Equipment. Oddział dóbr trwałych w Patagonii, Chouinard Equipment, został wkrótce postawiony w stan upadłości i pomyślnie wskrzeszony przez garstkę pracowników, w tym Metcalf, Cranor i jej męża, Jonny’ego Woodwarda, z którym była od 14 lat, jako Black Diamond.

Metcalf powiedział, że nigdy nie zapomni pierwszego spotkania z Cranorem.

„Energia, jej pasja do sportu były namacalne” – powiedział. „I możesz powiedzieć jej inteligencję. To znaczy, była niesamowicie inteligentną osobą. I wreszcie, co nie mniej ważne, miała zdolność rozbrajania i skupiania się na tobie, zadawania przemyślanych pytań i zainteresowania skupieniem się na twoich wyzwaniach i problemach. Nie chodziło o nią, chodziło o ciebie i co porabiasz lub czego potrzebujesz? I robiła to ze wszystkimi”.

Zanim Black Diamond przeniósł się do SLC, Cranor został wiceprezesem ds. Marketingu i dyrektorem kreatywnym. Jej umiejętność zarówno przekładania informacji zwrotnych, które otrzymała od wspinaczy, jak i dostrzegania, dokąd zmierza ten sport, pomogła jej kierować kampaniami marketingowymi i etosem Black Diamond. Za kulisami opowiadała się za wprowadzeniem przez firmę takich współczesnych zszywek, jak podkładka i plecak do boulderingu Spot, urządzenie asekuracyjne ATC i karabinek wiregate. Ponadto kierowała treścią, obrazami i kolorystyką w katalogu firmy, który stał się rocznikiem dla sportu i standardem branżowym.

Cranor zapewnił, że firma odwdzięczy się również społeczności. Pracowała za kulisami przy tworzeniu funduszu The Access Fund, który promuje etyczne wspinanie i opowiada się za dostępem do wspinaczki. Rozpoczęła także Backcountry Benefit, największą coroczną zbiórkę pieniędzy w Utah Avalanche Center.

„Bez niej nigdy byśmy nie stali się tym, kim się staliśmy” – powiedział Metcalf. „Była integralną częścią tworzenia tego obrazu, nastroju i klimatu”.

Jednak kiedy skończyła 50 lat, Cranor zdecydowała, że ​​nadszedł czas, aby rozpocząć nowy rozdział. Opuściła Black Diamond i zapisała się jako studentka na University of Utah, aby studiować przede wszystkim fizykę. Nieważne, że od czasów liceum nie chodziła na zajęcia z matematyki i nie zajmowała się podstawami algebry.

Siostrzenica Cranora, Alastair Boone, powiedziała, że ​​jej ciotka pragnie wyzwań i lubi „podążać twardą drogą”. Z bólem biodra i artretyzmem ograniczającym jej wspinaczkę, zwróciła się ku wytężeniu umysłu.

„Prawdopodobnie dobrze się czuła, gdy miała ponad 50 lat, kiedy nie mogła już tak dobrze się wspinać, ponieważ jej ciało się starzeje” — powiedział Boone, jeden z dziewięciu siostrzenic i siostrzeńców Cranora. „Miała żarłoczny umysł i mogła to zrobić. Miała zdolność intelektualną do pochłonięcia skomplikowanego tematu. Myślę, że uwielbiała rozwiązywać trudne problemy”.

Jak w każdej innej fazie jej życia, Cranor wspiął się na szczyt. Uzyskała tytuł licencjata z fizyki, a następnie zapisała się na studia doktoranckie. Została pracownikiem naukowym i wykładowcą. I zmieniła życie ludzi.

Robert Owen, który studiował z nią fizykę na Uniwersytecie, wychwalał wpływ Cranora na jego życie w poście na Kudoboard poświęconym jej.

„Nie tylko uświadomiła mi, że mogę być poważnym fizykiem”, napisał, „upewniła się, że profesorowie też o tym wiedzieli”.

Jest jak kamień wrzucony do stawu. Od tego czasu skała zniknęła, ale jej zmarszczki nadal istnieją.