Wirusy ptasiej grypy zarażają ptaki na całym świecie od tysiącleci. Po raz pierwszy dowiedzieliśmy się o nich w XIX wieku, kiedy masowe zgony drobiu wywołały zainteresowanie tym, co wówczas nazywano „drobiową zarazą”.

Ale w 2021 r. coś fundamentalnego się zmieniło. Podczas gdy świat zmagał się z blokadami COVID i chaosem gospodarczym, ptaki na całym świecie napotkały nowy szczep, formalnie znany jako wysoce patogenna grypa ptaków (HPAI) H5N1 2.3.4.4.b. Rozprzestrzeniał się łatwo i był w stanie powodować choroby i śmierć u znacznie większej liczby gatunków ptaków niż kiedykolwiek wcześniej.

Do tej pory spowodował wybicie pół miliarda ptaków hodowlanych i śmierć milionów dzikich ptaków. (To inny szczep niż szczepy HPAI H7, które zainfekowały fermy drobiu w Australii).

Jeśli ten nowy szczep dotrze do Australii, przenoszony przez migrującego dzikiego ptaka, może stanowić podobne ryzyko dla naszej wyjątkowej przyrody. Ale nie siedzieliśmy bezczynnie. Australijscy naukowcy, rządy, weterynarze i rehabilitanci dzikich zwierząt pilnie przygotowywali się na jego przybycie.

Dlaczego ten szczep jest tak szkodliwy?

Ten szczep dotarł już do wszystkich części świata poza Australią, Nową Zelandią i krajami Pacyfiku. Wirus zabił wiele ptaków na półkuli północnej, zanim przedostał się do Ameryki. W Ameryce Południowej okazał się szczególnie śmiertelny, zarażając i zabijając ogromną liczbę ptaków i ssaków morskich, takich jak lwy morskie.

Wiele szczepów ptasiej grypy ma „niską patogeniczność”, co oznacza, że ​​nie powodują one poważnych chorób. Jednak szczepy te mogą ewoluować w szczepy wysoce patogenne, jeśli przeniosą się z dzikich ptaków na drób, jak widzimy w przypadku obecnych ognisk na fermach drobiu w Victorii, Nowej Południowej Walii i ACT.

Przed rokiem 2024 w Australii odnotowano osiem przypadków ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków H7 u drobiu, ale wszystkie udało się wyeliminować poprzez ubój drobiu i izolację ferm.

Ten nowy szczep H5N1 2.3.4.4.b jest o wiele bardziej niepokojący dla naszej przyrody, ponieważ bardzo łatwo przenosi się między dzikimi ptakami. Udowodniono, że może zabijać ssaki, w tym ssaki morskie, drapieżniki i gatunki padlinożerne, które żywią się ptakami.

Stanowi również realne zagrożenie dla naszego przemysłu drobiarskiego. Gdyby H5N1 2.3.4.4b przedostał się do Australii, moglibyśmy zaobserwować więcej ognisk choroby u drobiu domowego, co z kolei mogłoby wpłynąć na podaż kurczaków i jaj – dwóch bardzo popularnych źródeł białka zwierzęcego w Australii.

Biorąc pod uwagę, że wirus występuje na całym świecie, w tym na Antarktydzie, można się zastanawiać, dlaczego nie dotarł jeszcze do Australii.

Grypa ptaków najłatwiej przenosi się na ptactwie wodnym, takim jak kaczki. Ptactwo wodne w Australii nie jest migrujące i pokonuje jedynie krótkie odległości między Australią a krajami na północy.

Ale Australia leży na szlaku kilku szlaków przelotu z Azji, którymi miliony ptaków przybrzeżnych migrują co roku wiosną. Niektóre ptaki morskie migrują również z Atlantyku.

Jak się przygotowujemy?

Spustoszenie, jakie wirus wyrządził za granicą, dało Australii czas na przygotowanie się.

Nie możemy powstrzymać dzikich ptaków przed migracją tutaj. Ale możemy spowolnić rozprzestrzenianie się i chronić zagrożone dzikie zwierzęta przed innymi zagrożeniami, takimi jak inwazyjne drapieżniki, dając im najlepszą szansę na przetrwanie wirusa, jeśli się pojawi.

W całej Australii i na naszych subantarktycznych wyspach sieć weterynarzy, badaczy, urzędników państwowych, strażników i rehabilitantów dzikich zwierząt pozostaje w gotowości, wypatrując chorych ptaków z objawami, takimi jak choroby układu oddechowego.

Jeśli zauważony zostanie ptak wykazujący te objawy, należy zadzwonić na infolinię Emergency Animal Disease Hotline (1800 675 888). Osoby prywatne są również zachęcane do zgłaszania obserwacji.

Inne plany dotyczące wirusa obejmują:

• ograniczenie przemieszczania się ludzi do i z obszarów dotkniętych wirusem, w stosownych przypadkach
• nadzór w celu sprawdzenia, jak wirus przemieszcza się wraz z dziką przyrodą
• segregacja i reakcje kliniczne na wirusa, w tym eutanazja ptaków ginących.

Stworzyliśmy skrzynki informacyjne, które pomogą zarządcom i opiekunom dzikich zwierząt zarządzać ryzykiem i ograniczać transmisję, jeśli wirus zostanie tutaj potwierdzony. Obejmują one poprawę podstawowego bezpieczeństwa biologicznego, usuwanie zwłok, ograniczanie przemieszczania się ludzi w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się i eutanazję umierających ptaków.

W przypadku gatunków zagrożonych możemy zbadać zalety prób szczepień dla ptaków w niewoli. Władze Nowej Zelandii testują tę metodę.

Ale takie szczepienie musi ostatecznie służyć interesom dobrostanu dzikiej przyrody. Jest wiele zawiłości do rozważenia.

W skali globalnej szczepienia dzikich ptaków na wolności przeprowadzono tylko w odniesieniu do jednego gatunku – zagrożonego wyginięciem kondora kalifornijskiego, który jest uważany za gatunek szczególnie zagrożony ze względu na niewielką liczebność.

Wydarzenie czarnego łabędzia?

Za granicą ptactwo wodne, ptaki przybrzeżne i ptaki morskie okazały się szczególnie podatne na wirusa. Drapieżne ptaki są również narażone, jeśli zjadają chore ptaki lub ich tusze.

Konkretne dane na temat gatunków australijskich są ograniczone, jednak stwierdzono, że co najmniej jeden lokalny gatunek – łabędź czarny – jest wyjątkowo podatny na wirusa, ponieważ nie posiada niektórych genów ochronnych.

Sama zmienność naszych ekosystemów może zapewnić pewną ochronę. Mamy wiele przejściowych zbiorników wodnych, takich jak Kati Thanda-Lake Eyre. Jeśli wirus pojawił się w okresie suszy, może mieć inny wpływ niż gdyby pojawił się w czasie ulewnych deszczów, które wypełniają jeziora i zachęcają do przemieszczania się dzikiego ptactwa wodnego.

Ponieważ jest to bardzo nowy szczep, nie wiemy jeszcze, jakie będą jego długoterminowe skutki.

Możliwe, że ptaki, które przetrwają infekcję, staną się odporne i przetrwają, aby się rozmnażać. Jednak niektóre gatunki i populacje mogą nie przetrwać tego pierwszego ataku.

To zagrożenie jest nowym terytorium dla Australii. Wiele innych chorób zwierząt, o które się martwimy i na które się przygotowujemy, atakuje tylko jeden gatunek, jak afrykański pomór świń, lub dotyka tylko dzikie zwierzęta obce (jak pryszczyca). Jednak ten szczep ptasiej grypy zaatakował ponad 500 gatunków ptaków i zaraża coraz większą liczbę gatunków ssaków.

Co możesz zrobić? Uważaj na chore lub martwe ptaki – i zadzwoń na infolinię Emergency Animal Disease Hotline, jeśli tak zrobisz.

Czytaj więcej: Kury, kaczki, foki i krowy: niebezpieczny szczep ptasiej grypy puka do drzwi Australii