Jęczmień to zboże o właściwościach medycznych i dietetycznych. Wartość odżywcza jęczmienia przyciągnęła w ostatnich latach uwagę opinii publicznej. Wiele badań wykazało, że ledwo może poprawić środowisko jelitowe, złagodzić zaparcia i zredukować trzewną tkankę tłuszczową.

W 2007 roku badania przeprowadzone w Japonii wykazały, że jęczmień może redukować poziom cholesterolu w ciałach trzewnych i lipoprotein o niskiej gęstości. Czterdziestu czterech Japończyków z hipercholesterolemią i wskaźnikiem masy ciała powyżej 22 kg/m2 (waga w kilogramach i wzrost w metrach do kwadratu) zostało losowo przydzielonych do dwóch grup.

Grupa testowa spożywała ryż zmieszany z jęczmieniem, a grupa placebo spożywała ryż bez jęczmienia przez 12 tygodni. Wyniki pokazały, że w porównaniu z grupą placebo, trzewna tkanka tłuszczowa i cholesterol lipoprotein o niskiej gęstości były zmniejszone w grupie testowej.

Drugi rodzaj jęczmienia, zwany jęczmieniem kleistym, jest również korzystny dla zdrowia, jak wykazały badania przeprowadzone przez Western Japan Research Center. Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie Journal of Physiological Anthropology w 2017 roku.

Zgodnie z wytycznymi zespołu badawczego opiekunowie w domu spokojnej starości zapewniali starszym mieszkańcom ryż zmieszany z kleistym jęczmieniem jako podstawowe pożywienie przez pięć miesięcy.

Badanie wykazało, że wśród 28 starszych osób na diecie, których średni wiek wynosił 89 lat, 14 osób cierpiących na zaparcia znacznie zwiększyło liczbę wypróżnień, przy czym miesięczny wzrost wynosił średnio od 9,2 do 12,1 razy, co wskazuje, że wystarczające spożycie błonnika pokarmowego, np. dostarczany przez jęczmień, może wspomóc perystaltykę jelit u osób starszych. Znacząco ograniczono również stosowanie środków przeczyszczających.

Jako bonus, starsi uczestnicy badania lubili jeść kleisty jęczmień bardziej niż inne pokarmy bogate w błonnik, takie jak niekleisty jęczmień i grzyby.

Jęczmień jest bogaty w węglowodany, białko, rozpuszczalny błonnik pokarmowy β-glukan, nierozpuszczalny błonnik pokarmowy, witaminę B i wiele innych. Błonnik pokarmowy jest korzystny dla organizmu i pomaga złagodzić zaparcia i zmniejszyć wagę. β-glukan w jęczmieniu może hamować wzrost poposiłkowego poziomu glukozy we krwi, obniżać poziom cholesterolu i odżywiać bakterie jelitowe, regulując w ten sposób środowisko jelitowe i poprawiając perystaltykę jelit.

Zdrowie i długowieczność

Poprawa środowiska jelitowego to nie tylko kwestia korygowania zaparć — utrzymanie dobrej mikroflory jelitowej odgrywa również ważną rolę w ogólnym zdrowiu.

Japonia należy do krajów o najwyższej oczekiwanej długości życia na świecie. Mówiąc dokładniej, liczba stulatków w mieście Kyotango jest trzy razy większa niż w prefekturze Kioto. Według rządowych statystyk Kyotango, na dzień 1 września 2022 r. było 124 stulatków i 237 stulatków na każde 100 000 — 3,3 razy więcej niż poziom krajowy w pozostałej części Japonii.

Prof. Yuji Naito z Wydziału Badań Uniwersytetu Medycznego Prefektury Kioto badał „tajemnice” stulatków z miasta Kyotango. Odkrył znacznie więcej Clostridium butyricum w jelitach osób starszych niż u osób starszych w sąsiednim mieście Kioto.

Yuji przypuszczał, że miejscowi starsi ludzie mieli dużą ilość Clostridium butyricum w mikroflorze jelitowej związanej z wysoką zawartością błonnika w ich diecie. Metabolizm Clostridium butyricum może zwiększać liczbę immunocytów i zmniejszać stany zapalne, działa również jako ochrona mózgu i ośrodkowego układu nerwowego. „Być może jest to jeden z najważniejszych powodów ich długowieczności”.

Według Yuji badania nad analizą genetyczną bakterii jelitowych u starożytnych ludzi wykazały bogatszą i większą różnorodność niż u ludzi współczesnych. Składniki odżywcze i materiały potrzebne dla optymalnego zdrowia nie mogą być wytwarzane bez dużej różnorodności genetycznych bakterii jelitowych. Jednak współczesna dieta, zawierająca wiele niezdrowych pokarmów, w tym tłuszcze zwierzęce, cukier i przetworzoną żywność, prowadzi do zmniejszenia liczby Clostridium butyricum w jelicie w środowisku jelitowym.

Zgodnie z wytycznymi rządu japońskiego w 2020 r. dzienne spożycie błonnika wynosi co najmniej 21 gramów dla mężczyzn w wieku od 18 do 64 lat i co najmniej 18 gramów dla kobiet.

Błonnik pokarmowy jest stosunkowo bogaty w warzywa, ale mniej w produktach spożywczych, takich jak ryby i mięso. Skutecznym sposobem dostarczania błonnika pokarmowego jest spożywanie jęczmienia, brązowego ryżu, kiełków ryżu lub chleba pełnoziarnistego jako podstawowych produktów spożywczych, w tym fasoli, owoców, grzybów, wodorostów, suszonej marchwi, dyni, korzenia łopianu, pędów bambusa, brokułów, grzybów, natto (tradycyjna japońska potrawa z całych ziaren soi), zielona fasola, czerwona fasola i grzyby shiitake.