Badania przeprowadzone przez zespół z Wielkiej Brytanii i Czech wykazały, że u dzieci, u których zdiagnozowano cukrzycę typu 1, znacznie wzrasta ryzyko wystąpienia szeregu problemów ze zdrowiem psychicznym, w tym zaburzeń nastroju i lękowych.

Wyniki badań podkreślają pilną potrzebę monitorowania i wsparcia zdrowia psychicznego młodych osób, u których zdiagnozowano cukrzycę typu 1.

Praca pojawia się w Zdrowie psychiczne natury.

Według organizacji charytatywnej JDRF na świecie żyje 8,7 miliona osób z cukrzycą typu 1, w tym ponad 400 000 w Wielkiej Brytanii. Jest to przewlekła, zagrażająca życiu choroba, zwykle diagnozowana w dzieciństwie, która ma wpływ na całe życie.

Obecnie osoby chore na cukrzycę typu 1 polegają na rutynowych badaniach krwi z nakłucia palca i zastrzykach lub wlewach z insuliny, ponieważ ich trzustka sama nie produkuje już insuliny, chociaż ostatnie osiągnięcia w dziedzinie technologii sztucznej trzustki pomagają przekształcić tę opiekę.

Poprzednie badania wykazały potencjalne powiązania między cukrzycą typu 1 u dzieci a wieloma zaburzeniami zdrowia psychicznego u dorosłych. Nie jest jednak jasne, czy powiązania te można najlepiej wyjaśnić skutkami życia z tą chorobą i jej leczeniem, czy też mogą być zaangażowane wspólne mechanizmy biologiczne; na przykład wpływ niestabilnego poziomu cukru we krwi na rozwijający się mózg nastolatka.

Aby pomóc odpowiedzieć na to pytanie, zespół badaczy sięgnął po dane dotyczące ponad 4500 dzieci chorych na cukrzycę typu 1, zapisanych w krajowym rejestrze w Czechach, a także do szeroko zakrojonych europejskich badań DNA.

Na podstawie danych z krajowego rejestru badacze odkryli, że dzieci ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 1 — w porównaniu do dzieci bez tej choroby — były ponad dwukrotnie bardziej narażone na rozwój zaburzeń nastroju i ponad 50% bardziej narażone na rozwój zaburzeń lękowych. Były również ponad czterokrotnie bardziej narażone na rozwój zespołów behawioralnych, w tym zaburzeń odżywiania i snu.

Z kolei u dzieci chorych na cukrzycę typu 1 ryzyko wystąpienia zaburzeń psychotycznych, takich jak schizofrenia, było o połowę niższe w porównaniu z ich rówieśnikami.

Wyniki są spójne z wynikami dwóch innych badań rejestrów krajowych przeprowadzonych w Szwecji i Danii, co sugeruje, że wyniki te prawdopodobnie będą miały zastosowanie również w innych krajach, w tym w Wielkiej Brytanii.

Zespół zastosował technikę statystyczną znaną jako randomizacja mendelowska, aby zbadać związki przyczynowo-skutkowe między cukrzycą typu 1 a tymi zaburzeniami psychicznymi. Znaleziono jednak niewiele dowodów potwierdzających istnienie wspólnego, biologicznego mechanizmu leżącego u ich podłoża.

Tomáš Formánek, doktorant na Uniwersytecie Cambridge i Narodowym Instytucie Zdrowia Psychicznego w Klečanach w Czechach, powiedział: „Chociaż odkryliśmy niepokojący wzrost ryzyka problemów ze zdrowiem psychicznym u osób żyjących z cukrzycą typu 1, nasze badanie — i inne przed nim — sugeruje, że jest mało prawdopodobne, aby było to wynikiem wspólnych mechanizmów biologicznych. Podkreśla to znaczenie profilaktyki i stałej uwagi poświęcanej potrzebom zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1”.

Naukowcy twierdzą, że problemy ze zdrowiem psychicznym w późniejszym życiu mogą być wynikiem tego, że dzieci z cukrzycą typu 1 są zmuszone do wprowadzania znaczących zmian w swoim życiu, ze stałym naciskiem na monitorowanie spożycia pokarmów i koniecznością sprawdzania poziomu cukru we krwi oraz podawania zastrzyków insuliny. Często powoduje to, że dzieci te czują się wykluczone z wydarzeń towarzyskich i wyróżnione przez rówieśników, nauczycieli, a nawet członków rodziny.

Dr Benjamin Perry z Wydziału Psychiatrii Uniwersytetu Cambridge powiedział: „Wiemy, że osoby ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 1 mogą doświadczać „stresu cukrzycowego”. Może to obejmować skrajną frustrację związaną z poziomem cukru we krwi i poczucie izolacji, a także prowadzić do wypalenia, beznadziei i poczucia braku kontroli. Nic więc dziwnego, że są narażeni na pogłębiające się problemy ze zdrowiem psychicznym, rozciągające się na całe dorosłe życie”.

Profesor Peter Jones, również z Wydziału Psychiatrii Uniwersytetu Cambridge, dodał: „Nasze odkrycia podkreślają pilną potrzebę wspierania dzieci ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 1, zwracania uwagi na oznaki problemów ze zdrowiem psychicznym i oferowania terminowej, fachowej pomocy. W ten sposób możliwe będzie udzielenie pomocy tym dzieciom na wczesnym etapie, zanim te problemy w pełni się zakorzenią”.