Intymne relacje romantyczne są ściśle powiązane ze zdrowiem psychicznym. Bliskie relacje korelują istotnie z ogólną psychopatologią, a także konkretnymi zaburzeniami psychicznymi.

Badania powiązały jakość małżeństwa w sposób konkretny i spójny z zaburzeniami nastroju i lęku, a także używaniem substancji psychoaktywnych i zaburzeniami osobowości. Zwłaszcza małżeństwa wysokiej jakości wydają się chronić ludzi przed cierpieniem psychicznym.

Efekt może działać wieloma różnymi drogami, zarówno bezpośrednimi, jak i pośrednimi. Dobre małżeństwo może zapewnić wsparcie społeczne, emocjonalne i finansowe. Może dawać poczucie spełnienia i znaczenia.

Małżonkowie mogą wzajemnie rozliczać się ze zdrowego zachowania, na przykład uczęszczania na wizyty lekarskie i innych ważnych zobowiązań. Małżeństwo zapewnia także obojgu partnerom regularny dostęp do przyjemności i satysfakcji seksualnej, co z kolei wpływa na poprawę satysfakcji życiowej.

Innym, mniej intuicyjnym sposobem, w jaki małżeństwo może przyczynić się do zdrowia, jest jego wpływ na geny jednostki. Stwierdzono, że geny przyczyniają się do większości zaburzeń psychicznych, a te wpływy genetyczne zwykle składają się z niewielkich efektów wielu genów, a nie jednego dużego efektu pojedynczego genu.

Badania wykazały również, że aktywacja i dezaktywacja niektórych genów zależy częściowo od czynników środowiskowych. Innymi słowy, odziedziczalność danego zaburzenia (miara tego, w jakim stopniu różnice w genach ludzi odpowiadają za różnice w ich cechach) nie jest wyryta w kamieniu, ale raczej zależy od środowiska. To pojęcie jest dość intuicyjne.

Nasienie ma cały potencjał genetyczny, aby wyrosnąć na zdrowe drzewo. Jednak nie wykorzysta tego potencjału genetycznego bez sprzyjającego środowiska, takiego jak wystarczająca ilość światła, wody i bogatej w składniki odżywcze gleby.

Pomysł, że wpływ genów na zaburzenie zależy od stresora lub czynnika wyzwalającego środowisko, nie jest nowy. Jest to podstawowe założenie modelu skazy-stresu, dobrze zbadanej struktury umożliwiającej zrozumienie rozwoju zaburzeń. W tym modelu istniejąca podatność genetyczna może pozostać uśpiona, chyba że aktywuje ją jakiś stres środowiskowy.

Na przykład dziedziczność zachowań eksternalizacyjnych (łamanie zasad, impulsywność, agresja polegająca na braku uwagi) jest wyższa w przypadku osób doświadczających negatywnego środowiska rówieśniczego i sąsiedzkiego.

Jednym ze sposobów, w jaki dobre małżeństwo może wpływać na zdrowie, jest jego łagodzący wpływ na ryzykowne geny. Innymi słowy, niektóre geny predysponujące do problemów psychicznych mogą zostać dezaktywowane, gdy dana osoba pozostaje w małżeństwie wysokiej jakości. Rzeczywiście badania sugerują, że jakość małżeństwa może wpływać na dziedziczność pewnych tendencji.

Na przykład dziedziczność internalizacji psychopatologii (takiej jak depresja i stany lękowe) jest większa w przypadku osób pozostających w małżeństwach o niskiej jakości. Jednocześnie wpływy środowiskowe były największe w przypadku osób pozostających w satysfakcjonujących związkach.

Niedawne badanie (2021) przeprowadzone przez psycholog z Purdue University, Susan South i jej współpracowników, miało na celu rozszerzenie tych ustaleń, sprawdzając, jak jakość małżeństwa może wpływać na wpływy genetyczne na psychopatologię w przypadku różnych problemów ze zdrowiem psychicznym, indeksowanych za pomocą wskaźnika ryzyka wielogenowego (PRS), będącego miarą ryzyko choroby ze względu na wiele genów.

Autorzy starali się ustalić, czy „jakość małżeństwa może służyć jako ważny kontekst wyrażania wpływów genetycznych na psychopatologię”. W szczególności zbadali, czy satysfakcja małżeńska może wpływać na powiązanie między PRS a szeregiem zespołów zdrowia psychicznego, które powiązano z jakością małżeństwa, w tym poważnymi zaburzeniami depresyjnymi, uogólnionym lękiem, cechą osobowości związaną z neurotyzmem i używaniem alkoholu.

W tym celu naukowcy przeanalizowali dane z projektu Midlife in the United States Project (MIDUS), zebrane trzykrotnie od osób w wieku 25–74 lat w latach 1995–2013. Podpróba tego projektu (N = 2118) ukończyło także projekt dotyczący biomarkerów, w ramach którego uzyskano PRS z analiz genetycznych przeprowadzonych na próbkach krwi.

South i jej współpracownicy ograniczyli swoją próbę do osób, które zgłosiły, że są w związku małżeńskim lub mieszkają z partnerem romantycznym (N = 898). Przeanalizowano dane dotyczące fenotypów (wyników) zdrowia psychicznego, wskaźników PRS dla tych fenotypów oraz satysfakcji ze związku.

Autorzy po raz pierwszy odkryli silny wpływ satysfakcji małżeńskiej na zdrowie psychiczne. „Najbardziej spójnym odkryciem był wpływ satysfakcji małżeńskiej na psychopatologię. Satysfakcja małżeńska była silnie powiązana z całkowitymi objawami depresyjnymi, maksymalną liczbą wypitych drinków i neurotyzmem”. Innymi słowy, jakość małżeństwa jest powiązana z wieloma skutkami zdrowia psychicznego. Odkrycia te jednak nie rozwiązują kwestii przyczynowości, ponieważ przyczynowość może działać w obie strony. To znaczy: depresja może spowodować pogorszenie się małżeństwa. Pogarszające się małżeństwo może sprzyjać wystąpieniu depresji.

Ale co z główną hipotezą, że jakość małżeństwa będzie miała wpływ na ryzyko genetyczne? Wśród badanych wyników autorzy stwierdzili ten efekt tylko w przypadku uogólnionego zaburzenia lękowego (GAD). Wskaźnik PRS dotyczący lęku był silniej powiązany z GAD przy niskim poziomie satysfakcji małżeńskiej. Z drugiej strony stwierdzono, że satysfakcja ze związku buforuje wpływ wyniku PRS na poziom lęku. Autorzy piszą:

Genetyczna predyspozycja do lęku najprawdopodobniej zostanie wywołana lub ujawniona wśród osób pozostających w niezadowalających lub obciążonych konfliktami intymnych związkach romantycznych, ale będzie buforowana wśród osób pozostających w bardzo satysfakcjonujących związkach.

Autorzy podsumowują:

Nasze odkrycia sugerują, że w przypadku lęku uogólnionego jakość relacji może w dużym stopniu zależeć od genetycznej podatności na wpływ środowiska.

Badanie to uzupełnia zbiór badań sugerujących, że małżeństwo jednostronne wywiera zbawienny wpływ na pewne aspekty dobrostanu psychicznego poprzez wpływ na aktywację genów związanych z ryzykiem.