Ustępujący sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg spotkał się w Białym Domu z najwyższymi przedstawicielami Stanów Zjednoczonych, przedstawiając wstępne tematy zbliżającego się szczytu Sojuszu w Wilnie na Litwie.

Stoltenberg, który ma ustąpić ze stanowiska sekretarza generalnego we wrześniu, powiedział na spotkaniu w Wilnie, że sojusz NATO będzie pracował nad „utrzymaniem i zwiększeniem poparcia dla Ukrainy” oraz „dalszym wzmocnieniem naszego odstraszania w obronie”.

Podkreślił również potrzebę wysłania mocnego przesłania prezydentowi Rosji Władimirowi Putinowi, który opowiadał się za inwazją swojego kraju na Ukrainę na pełną skalę od czasu jej rozpoczęcia w lutym 2022 r.

„To był nie tylko atak na Ukrainę, ale także na nasze podstawowe wartości i na wolnych ludzi na całym świecie” – powiedział we wtorek Stoltenberg, siedząc naprzeciwko prezydenta USA Joe Bidena.

„I dlatego prezydentowi Putinowi nie wolno wygrać tej wojny, ponieważ będzie to nie tylko tragedia dla Ukraińców, ale także uczyni świat bardziej niebezpiecznym. Wyśle wiadomość do autorytarnych przywódców na całym świecie, także w Chinach, że kiedy użyją siły militarnej, dostaną to, czego chcą”.

Inne priorytety szczytu w Wilnie, zaplanowane na 11 i 12 lipca, obejmują silniejsze partnerstwo z krajami regionu Indo-Pacyfiku. We wtorkowym komentarzu Stoltenberg powiedział również, że będzie naciskał na sojuszników NATO, aby wypełnili zobowiązanie z 2006 r. do przeznaczenia dwóch procent ich produktu krajowego brutto (PKB) na wydatki na obronę – zobowiązanie, którego wiele z 31 krajów członkowskich nie spełniło w okresie lat od.

„Oczekuję, że sojusznicy zgodzą się, że dwa procent PKB przeznaczone na obronę powinno stanowić minimum, które wszyscy powinniśmy inwestować w naszą obronę, w nasze zbiorowe bezpieczeństwo” – powiedział Stoltenberg.

Spotkanie z Bidenem

Wtorkowe spotkanie odbyło się dzień później niż planowano, po tym jak Biden miał w poniedziałek nieoczekiwane leczenie kanałowe, co zmusiło 80-letniego prezydenta do przełożenia kilku spotkań w Białym Domu.

To już czwarte spotkanie Bidena z szefem NATO, norweskim politykiem i byłym premierem, który objął tę funkcję w 2014 roku. Przewidując odejście Stoltenberga, Biden pogratulował mu trzykrotnie przedłużanej przez państwa członkowskie NATO kadencji w sojuszu wojskowym.

„Myślę, że wykonałeś niesamowitą robotę” – powiedział Biden Stoltenbergowi. „Sojusznicy NATO nigdy nie byli bardziej zjednoczeni. Oboje pracowaliśmy jak diabli, aby upewnić się, że tak się stanie. I jak dotąd, tak dobrze.”

„Wzmocniliśmy wschodnią flankę NATO, daliśmy jasno do zrozumienia, że ​​będziemy bronić każdego centymetra terytorium NATO” – kontynuował Biden.

Odniósł się również do kluczowego założenia Traktatu Północnoatlantyckiego, dokumentu założycielskiego NATO: Artykułu 5, który stanowi, że atak na jednego sojusznika NATO będzie uznany za atak na cały sojusz. Biden podkreślił, że przepisy są żelazne.

„Powtarzam to jeszcze raz” – powiedział Biden. „Zaangażowanie Stanów Zjednoczonych w NATO na mocy artykułu 5 jest solidne”.

Nowa pomoc USA dla Ukrainy

Wcześniej tego dnia administracja Bidena ogłosiła nowy pakiet pomocy w zakresie bezpieczeństwa dla Ukrainy, 40. wykorzystanie prezydenckiego upoważnienia do pobierania sprzętu z Departamentu Obrony USA.

Pakiet o wartości 325 mln USD obejmował broń i sprzęt, taki jak pociski artyleryjskie, broń przeciwpancerna i amunicja do systemów rakiet artyleryjskich o dużej mobilności (HIMARS).

Wtorkowa pomoc zbiegła się z nowo rozpoczętą kontrofensywą sił ukraińskich, które próbują wypędzić rosyjskich żołnierzy ze swojego terytorium.

Jak dotąd zyski były skromne, ale Stoltenberg wyraził optymizm co do wysiłków w swoich uwagach z Białego Domu. – Rozpoczęła się ofensywa i Ukraińcy robią postępy, robią postępy – powiedział Stoltenberg.

„To dopiero początek, ale wiemy, że im więcej ziemi Ukraińcy będą w stanie wyzwolić, tym silniejszą będą mieć rękę przy stole negocjacyjnym. A także tym bardziej prawdopodobne, że prezydent Putin na pewnym etapie zrozumie, że nigdy nie wygra tej agresywnej wojny na polu bitwy”.

Wsparcie Szwecji w NATO

Wojna na Ukrainie zwiększyła również presję na zwiększenie członkostwa w NATO, a zarówno Biden, jak i Stoltenberg wyrazili we wtorek swoje poparcie dla przyjęcia Szwecji do sojuszu wojskowego.

Szwecja jest jednym z zaledwie pięciu członków Unii Europejskiej, którzy nie są częścią sojuszu NATO. Będąc bastionem neutralności wojskowej od prawie 200 lat, Szwecja przystąpiła do NATO w związku z rosnącymi obawami przed rosyjską agresją w następstwie inwazji na Ukrainę.

Nordycki sąsiad Szwecji, Finlandia, został w kwietniu 31. członkiem NATO, pokonując sprzeciw Turcji i Węgier.

Chociaż Szwecja złożyła wniosek do sojuszu w tym samym czasie, co Finlandia, spotkała się z silniejszym sprzeciwem ze strony Turcji, która oskarżyła ten północnoeuropejski kraj o schronienie „terrorystów” ze zdelegalizowanej Partii Pracujących Kurdystanu.

Negocjacje utknęły w martwym punkcie, gdy w styczniu protestujący w stolicy Szwecji Sztokholmie spalili kopię Koranu i powiesili kukłę prezydenta Turcji Recepa Tayyipa Erdoğana. Turcja potępiła incydent jako dowód islamofobii. Tymczasem szwedzcy urzędnicy potępili protesty, ale powiedzieli, że są one chronione przez krajową ochronę wolności słowa.

Niemniej jednak Stoltenberg wypowiedział się pozytywnie, odnosząc się we wtorek do możliwego przystąpienia Szwecji do NATO. Wcześniej naciskał na Turcję, by przezwyciężyła swoje obiekcje.

„Wszyscy z niecierpliwością czekamy na jak najszybsze powitanie Szwecji jako pełnoprawnego członka sojuszu” – powiedział Stoltenberg.

Biden powtórzył tę ocenę, korzystając z okazji, by skrytykować również swojego rosyjskiego odpowiednika. „Putin popełnia błąd, nawet szukając finlandyzacji NATO” – powiedział Biden, odnosząc się do wysiłków zmierzających do uczynienia sojuszników NATO neutralnymi w sprawach wojskowych, tak jak kiedyś była to Finlandia.

Dodał: „Macie wkrótce natownictwo Finlandii i, miejmy nadzieję, Szwecji”.