„Tę wojnę Rosja już przegrała”. Putin próbował szantażować Europę — i mocno się przeliczył
Tegoroczna łagodna zima to kolejna, oprócz porażek na froncie, zła wiadomość dla Władimira Putina. Według nowej oceny Komisji Europejskiej, do której dotarli dziennikarze POLITICO, Europa jest na dobrej drodze do tego, by przetrwać zimę, z magazynami gazu wypełnionymi w ponad połowie. Oznacza to, że kolejne działania rosyjskiego prezydenta poszły na marne.
Chociaż za wszelką cenę pragnął zdestabilizować Europę, ta przetrwała jego energetyczny szantaż bez większego uszczerbku. Wiele wskazuje też na to, że i kolejną zimę Zachód rozpocznie na dobrej pozycji i ponownie zdoła się uchronić przed destabilizacją swojego systemu energetycznego.
Kilka miesięcy temu w Europie pojawiły się obawy o to, że w zimie nastąpią niedobory energii spowodowane zakłóceniami w dostawach gazu rosyjskimi rurociągami.
Z analizy Komisji Europejskiej wynika jednak, że połączenie łagodnej pogody, zwiększonego importu skroplonego gazu ziemnego (LNG) z innych kierunków oraz dużego spadku zużycia tego surowca oznacza, że do końca marca w unijnych magazynach pozostanie po zimie jeszcze ponad 50 mld m sześc. gazu.
Wysoki rangą urzędnik Komisji Europejskiej przypisał sukces Europy w zabezpieczeniu dostaw gazu połączeniu planowania i szczęścia.
— Spora część sukcesu wynika z niezwykle łagodnych warunków pogodowych oraz z tego, że Chiny pozostały poza rynkiem z powodu ograniczeń związanych z pandemią COVID-19 — powiedział urzędnik. — Znacznie pomogło też jednak ograniczenie popytu, polityka magazynowania surowca i prace nad rozbudową infrastruktury gazowej — dodał.
Zakończenie sezonu grzewczego z dużymi rezerwami gazu na poziomie powyżej 50 proc. całkowitej pojemności magazynów, która wynosi około 100 mld m sześc., rozwiewa utrzymujące się od miesięcy obawy o niedobór gazu, przynajmniej na razie. Zmniejszył się także lęk o bezpieczeństwo energetyczne Europy w przyszłym sezonie zimowym.
Dursun Aydemir/Anadolu Agency via Getty Images / Getty ImagesUnijna komisarz ds. energii Kadri Simson na spotkaniu w Brukseli, 24 listopada 2022 r.
Pozytywne dane skłaniają wielu przywódców UE do snucia bardziej optymistycznych wizji. Unijna komisarz ds. energii Kadri Simson stwierdziła przykładowo we wtorek, że Europa „wygrała pierwszą bitwę w wojnie energetycznej” z Rosją.
Unijne magazyny — kluczowe również dla zaopatrzenia w gaz zimą Wielkiej Brytanii, której możliwości składowania tego surowca są ograniczone — pod koniec zeszłej zimy wypełnione były jedynie w około 20 proc. Bruksela nakazała uzupełnić je przed tegoroczną zimą do 80 proc., co wymagało zgromadzenia niezwykle kosztownych zakupów LNG przez europejskich nabywców. Było to jednak konieczne, aby zastąpić zasoby gazu przesyłanego wcześniej do Europy rosyjskimi rurociągami.
Hurtowa cena gazu wzrosła do rekordowych poziomów w sezonie napełniania magazynów — w sierpniu osiągnęła wartość ponad 335 euro za megawatogodzinę. Miało to fatalny wpływ na rachunki wielu gospodarstw domowych, koszty energii ponoszone przez przedsiębiorstwa oraz konkurencyjność europejskiego przemysłu.
Dalsza część tekstu znajduje się pod materiałem wideo.
Od tego czasu, dzięki zmniejszeniu obaw o dostawy surowca, ceny gazu spadły jednak do poziomu nieco powyżej 50 euro za m sześc. UE wyznaczyła sobie nowy cel, jakim jest ponowne napełnienie magazynów gazu do listopada 2023 r. do poziomu 90 proc. Będzie to wymagało mniejszego zakupu LNG na rynku międzynarodowym, niż miałoby to miejsce w przypadku większego wyczerpania rezerw błękitnego paliwa.
„Oczekiwany wysoki stopień zapełnienia magazynów gazu na poziomie powyżej 50 proc. na koniec tego sezonu zimowego będzie mocnym punktem wyjścia dla sezonu grzewczego 2023/24, do wypełnienia pozostanie mniej niż 40 proc. objętości magazynów. To lepsza sytuacja, niż na koniec sezonu zimowego w 2022 r., kiedy to poziom rezerw gazu wynosił jedynie około 20 proc.” — czytamy w ocenie Komisji Europejskiej.
Analitycy z think tanku Independent Commodity Intelligence Services powiedzieli w tym tygodniu, że napełnianie magazynów w tym roku może być nadal „tak trudnym wyzwaniem, jak w zeszłym roku”, ale przewidują, że UE ma obecnie „więcej niż wystarczające zdolności importowe, aby sprostać temu wyzwaniu”.
W całej UE powstało pięć nowych pływających terminali LNG — w Holandii, Grecji, Finlandii i dwa w Niemczech — zapewniających dodatkowe 30 mld m sześc. zdolności importowych gazu. Kolejne terminale mają zostać uruchomione w tym i przyszłym roku.
DAVID HECKER / Getty ImagesTerminal skroplonego gazu ziemnego (LNG) budowany w pobliżu Wilhelmshaven w Niemczech, 16 lipca 2022 r.
Jednak zdolność Unii Europejskiej do napełnienia magazynów do poziomu 90 proc. przed następną zimą będzie prawdopodobnie zależała od dalszego ograniczenia zużycia gazu.
Bruksela od sierpnia ubiegłego roku wyznaczyła państwom członkowskim dobrowolny cel zmniejszenia zapotrzebowania na gaz o 15 proc. Według najnowszych danych Komisji Europejskiej w okresie od sierpnia do grudnia zapotrzebowanie na gaz spadło o ponad 20 proc. — częściowo dzięki środkom zwiększającym efektywność, częściowo zaś w wyniku reakcji konsumentów na znacznie wyższe ceny. Sytuacja ta doprowadziła do mniejszego zużycia energii.
Być może po 31 marca konieczne będzie przedłużenie terminu realizacji celu zakładającego ograniczenie zużycia o 15 proc., aby uniknąć ponownego wzrostu popytu na gaz w wyniku spadku cen. Ministrowie energii UE mają omówić tę kwestię na dwóch najbliższych spotkaniach, które odbędą się w lutym i marcu.
