SALT LAKE CITY, Utah — Wiele osób podjęło decyzje, których żałują lub które z perspektywy czasu wydają się irracjonalne. Nowe badanie przeprowadzone na myszach wykazało, że niektóre decyzje do pewnego stopnia mogą być poza kontrolą danej osoby. Myszy wydawały się „zaprogramowane” do podejmowania tych decyzji. Autorzy badania z University of Utah Health twierdzą, że te odkrycia mogą mieć wpływ na ludzi.

„To badanie mówi nam, że zwierzęta są ograniczone w podejmowaniu decyzji” – mówi dr Christopher Gregg, neurobiolog z University of Utah Health i główny autor badania. „Ich genetyka popycha ich w tę czy inną ścieżkę”.

Naukowcy zaczęli badać podejmowanie decyzji po zauważeniu, że myszy wielokrotnie podejmowały coś, co wydawało się być tą samą irracjonalną decyzją. Po znalezieniu ukrytego zapasu żywności (nasion), zamiast zostać i zjeść, gryzonie wracały do ​​innego miejsca, w którym dzień wcześniej znajdowało się jedzenie. Jednak tego dnia pierwotna lokalizacja była pusta.

„To było tak, jakby myszy zastanawiały się, czy w pierwszej lokalizacji naprawdę nie było jedzenia” — wyjaśnia Gregg w komunikacie uniwersyteckim. „Jakby myśleli, że coś przegapili”.

Dla Gregga i reszty zespołu takie zachowanie po prostu nie miało sensu. Myszy jadły mniej ze względu na czas, który marnowały na ciągłe powracanie do pustej grządki. Jeśli takie zachowanie powoduje, że myszy jedzą mniej na wolności, może to stanowić prawdziwy problem, wyjaśnia Gregg, ponieważ spożywanie niewystarczającej ilości kalorii może być szkodliwe dla myszy.

Czy mamy geny, które prowadzą do zgadywania?

Naukowcy twierdzą, że byli zaskoczeni odkryciem, że myszy pozbawione określonego genu nie „zastanawiały się”, dokąd się udać, a zatem były bardziej skłonne do pozostania i zjedzenia znalezionego pożywienia. W rezultacie te myszy spożywały więcej kalorii. Był to pierwszy odnotowany dowód sugerujący, że geny mogą wpływać na podejmowanie decyzji, nawet tych, które nie wydają się logiczne, przynajmniej dla człowieka. W tym konkretnym przypadku gen (Arc) wydaje się dość ważny, jeśli chodzi o zmuszenie myszy do kontynuowania poszukiwania pożywienia, nawet jeśli nie jest to konieczne.

„Wszyscy mamy jasne poczucie, jak to jest zgadywać coś po raz drugi, ale kto by pomyślał, że jeden gen może tak głęboko wpłynąć na ten typ zachowania?” komentarze współautorka badania dr Cornelia Stacher-Hörndli, neurobiolog. „Nasuwa to pytanie, czy inne błędy poznawcze są pod kontrolą genetyczną?”

Ludziom życie myszy wydaje się zwykle bardzo proste. Kiedy naukowcy umieścili gryzonie w naturalistycznym otoczeniu w laboratorium Gregga, opuścili dom, zbadali otoczenie, szukali pożywienia, zjedli trochę tego pożywienia i zatrzymali się w domu pomiędzy. W miarę prosto, prawda? Widok stał się bardziej złożony po tym, jak algorytm uczenia maszynowego zdekonstruował ich podróże.

Niestandardowy program opracowany przez Gregga i współautora badania, Jareda Emery’ego, przeanalizował łącznie 1609 wypraw żerujących, obserwując, że myszy powtarzały w kółko 24 określone sekwencje zachowań. Podczas żerowania myszy łączyły te sekwencje razem jak klocki, przeplatając je spontanicznymi zachowaniami, aby stworzyć bardziej złożone wzorce zachowań. Jednym z takich zachowań było zgadywanie.

„Do pewnego stopnia można było przewidywać przyszłość” — zauważa Gregg.

Ta przyszłość zmieniła się jednak w przypadku myszy pozbawionych genu (Arc). W sumie sześć z 24 sekwencji zachowań zostało zmienionych i razem różnice te wydawały się powodować zwarcie w zachowaniu polegającym na zgadywaniu. Już wcześniejsze badania wykazały, że Arc odgrywa rolę w uczeniu się i zapamiętywaniu. Ogólnie rzecz biorąc, analiza ta wykazała jednak, że pamięć myszy, jak również inne zachowania, pozostały w dużej mierze nienaruszone. Sugeruje to, że wpływ na te sześć zachowań był specyficzny.

„Jednym z intrygujących pomysłów jest to, że zwierzęta ewoluowały, aby podejmować takie decyzje, ponieważ były w jakiś sposób korzystne w środowisku naturalnym” – mówi Gregg.

Jedną z możliwości jest to, że kiedy myszy chodzą tam iz powrotem, aby ocenić poprzednie miejsca pożywienia, może im to pomóc w stworzeniu mentalnej mapy. Ta mapa może pomóc im szybciej znaleźć jedzenie następnym razem.

„Genetycznie kontrolowane zniekształcenie poznawcze może pozwolić na skuteczne podejmowanie decyzji podczas żerowania” – dodaje autor badania.

Oczywiście nadal pozostaje wielkie pytanie: czy istnieje biologiczna podstawa dla innych rodzajów błędów poznawczych? Ponadto, czy geny naprawdę mogą kierować podejmowaniem decyzji u ludzi? Dalsze badania to jedyny sposób na znalezienie dalszych odpowiedzi.

„Wierzę, że te badania mają fundamentalne znaczenie dla nowej dziedziny, którą nazywamy genetyką decyzji” — podsumowuje Stacher-Hörndli.

Badanie zostało opublikowane w iScience.