Jak poinformowało w piątek wiele mediów, prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan odracza wizytę w Białym Domu planowaną na 9 maja, co prawdopodobnie zniweczy wysiłki na rzecz naprawienia stosunków po długotrwałych tarciach i będzie sprzyjać prezydentowi Rosji Władimirowi Putinowi.

Nie podano żadnego powodu. Rzecznik ambasady USA w Ankarze powiedział: „Nie możemy się doczekać, aby gościć prezydenta Erdogana w Białym Domu w dogodnym dla obu stron terminie, ale nie byliśmy w stanie dopasować naszych harmonogramów”.

Źródła zaznajomione ze szczegółami planowanego szczytu powiedziały Al-Monitorowi, że decyzja prawdopodobnie wynikała z decyzji Białego Domu o zbyt długim czasie, jak widziała Ankara, z formalnym ogłoszeniem wizyty. Uważa się, że czwartkowe uwagi koordynatora Rady Bezpieczeństwa Narodowego ds. komunikacji strategicznej Johna Kirby’ego były punktem zwrotnym. Zapytany o wizytę Kirby powiedział: „W harmonogramie nie ma nic, co można by poruszyć w kontekście konkretnej wizyty prezydenta Erdogana. Więc właściwie nie mam komentarza na ten temat.”

Urzędnicy obu stron przygotowywali się do spotkania, o które Erdogan od dawna zabiegał, a z przemówień w tle wynikało, że podróż trwała do dzisiaj.

Prezydent USA Joe Biden jako pierwszy od dwudziestu lat nie przyjął Erdogana w Białym Domu podczas jego pierwszych trzech lat urzędowania.

Nabycie przez Turcję rosyjskich baterii rakietowych S-400 i jej operacje wojskowe przeciwko syryjsko-kurdyjskim sojusznikom kierowanej przez USA koalicji anty-ISIS zatruły stosunki. Jednakże konflikty na Ukrainie i w Gazie oraz eskalacja napięć z Iranem sprawiły, że strategiczna pozycja Turcji ponownie znalazła się w centrum uwagi. Erdogan starał się to maksymalnie wykorzystać, wstrzymując się przez długie miesiące z zatwierdzeniem członkostwa Szwecji w NATO.

Decyzja administracji Bidena z początku tego roku o zapaleniu zielonego światła dla sprzedaży myśliwców F-16 i zestawów modernizacyjnych dla istniejącej floty Turcji doprowadziła do odwilży i zaproszenia do Białego Domu. Wiadomość o wizycie wyciekła do Ankary na dwa dni przed ogólnokrajowymi wyborami samorządowymi zaplanowanymi na 31 marca.

Turecki serwis informacyjny Oda TV podał 20 kwietnia, że ​​Erdogan odwoła wizytę po zatwierdzeniu przez Stany Zjednoczone pakietu pomocowego dla Izraela o wartości 26 miliardów dolarów.

Zmiana tonu była wyraźna, gdy Erdogan ostro skrytykował Izrael i administrację Bidena za jego politykę w Gazie podczas konferencji w sprawie Jerozolimy, która odbyła się dziś w Stambule. Nazwał izraelskiego premiera Benjamina Netanjahu „rzeźnikiem Gazy” i zapewnił, że „nie będziemy wśród tych, którzy fałszywie oskarżają Hamas o bycie organizacją terrorystyczną”. Erdogan kontynuował: „Dzięki bezwarunkowemu wsparciu wojskowemu i dyplomatycznemu, jakiego udziela Izraelowi, administracja amerykańska nie przyczynia się do rozwiązania, a raczej powiększa problem”. Erdogan wziął także za cel weto Stanów Zjednoczonych na zeszłotygodniowym posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa ONZ w odpowiedzi na prośbę Palestyny ​​o pełne członkostwo w organie międzynarodowym.

Erdogan, zagorzały orędownik praw Palestyńczyków, udzielił swego wsparcia Palestyńczykom w wojnie w Gazie, ale jego baza skrytykowała go za niewystarczające działania. Dali wyraz swojemu niezadowoleniu przy urnach wyborczych podczas wyborów lokalnych 31 marca, przechodząc w znacznej liczbie na rzecz mniejszej partii islamistycznej, Nowej Partii Opieki Społecznej, która prowadziła kampanię na platformie bojowo pro-Gazowskiej. Partia ponad dwukrotnie zwiększyła swoje notowania w wyborach, wyrywając kilka kluczowych gmin Partii Sprawiedliwości i Rozwoju Erdogana.

Od tego czasu Ankara stale zaostrza swoje stanowisko, uderzając ograniczeniami w eksport 54 produktów do Izraela. Nie ograniczyło to jednak przepływu ropy do Izraela z Azerbejdżanu rurociągiem prowadzącym do portu Ceyhan na południu Morza Śródziemnego. Uważa się, że około 60% izraelskiego importu ropy pochodzi z Azerbejdżanu i Kazachstanu. I choć Turcja wycofała swojego ambasadora z Tel Awiwu wkrótce po tym, jak Hamas wszczął konflikt, dokonując 7 października rzezi około 1200 Izraelczyków, nie było żadnych oznak zamrożenia stosunków dyplomatycznych.

Rzeczywiście, źródła zaznajomione z planowaniem programu Erdogana sugerowały, że prawdziwym problemem był brak jasności ze strony Waszyngtonu, który pozwolił zwyciężyć jastrzębiom wokół Erdogana nalegającym na niego, aby zrezygnował z wycieczki. Oda TV znana jest ze swojego antyamerykańskiego i prorosyjskiego stanowiska.

Namik Tan, były ambasador Turcji w Waszyngtonie i Izraelu oraz poseł do parlamentu z ramienia proświeckiej głównej opozycyjnej Republikańskiej Partii Ludowej, powiedział, że nie byłoby zaskakujące, gdyby Erdogan nalegał na przyjęcie go na poziomie, który zapewnia administracja Bidena nie był skłonny udzielić i że turecki przywódca zdecydował się oportunistycznie przełożyć wizytę i „odzyskać swój płaszcz jako zbawiciela Palestyny” w swojej bazie i na ulicy arabskiej.

„Jest oczywiste, że Biały Dom bardzo źle zarządzał sprawami i nie odczytał dokładnie nastroju Erdogana. To ogromne zwycięstwo dla Rosji” – Tan powiedział Al-Monitor.

Zgodził się z tym Gonul Tol, dyrektor programu dla Turcji w Instytucie Bliskiego Wschodu. „Erdogan wykorzysta to, aby wzmocnić swój wizerunek w kraju i powstrzymać dalsze odstępstwa od New Welfare” – powiedziała Al-Monitor.

Zachodni dyplomata rozmawiający w tle z Al-Monitorem powiedział: „Jeśli celem jest wystąpienie w obronie Gazy, jaka jest lepsza okazja do krytykowania polityki administracji wobec Izraela niż stanie przed kamerami u boku Bidena w Waszyngtonie?”

Prawdopodobne szkody wyrządzone stosunkom amerykańsko-tureckim staną się wyraźniejsze, gdy strony oficjalnie wypowiedzą się w tej sprawie. Czy przełożenie oznacza, że ​​Erdogan nie weźmie udziału w lipcowym szczycie NATO w Waszyngtonie? To także pozostaje niejasne.

Ale na razie „Putin prawdopodobnie zaciera ręce z radości” – zauważył Tan. Tan dodał, że jeszcze mniej jasne będzie, jaką konkretną różnicę zrobi to odwołanie dla mieszkańców Gazy.

Ezgi Akin przyczynił się do powstania tego raportu z Ankary.

Ta rozwijająca się historia została zaktualizowana od czasu jej pierwszej publikacji.