Wydaje się, że język, którego uczymy się dorastając, pozostawia trwały, biologiczny ślad w naszych mózgach.

Native speakerzy języka niemieckiego i arabskiego mają różną siłę połączeń w określonych częściach obwodu językowego mózgu, donoszą naukowcy z 19 lutego w Neuroobraz, sugerując, że wymagania poznawcze naszych języków ojczystych fizycznie kształtują mózg. Nowe badanie, oparte na prawie 100 skanach mózgu, jest jednym z pierwszych, w których naukowcy zidentyfikowali tego rodzaju różnice w okablowaniu strukturalnym w dużej grupie jednojęzycznych dorosłych.

„Specyficzne trudności [of each language] pozostawiają wyraźne ślady w mózgu” — mówi neuronaukowiec Alfred Anwander z Instytutu Nauk Poznawczych Człowieka i Mózgu im. Maxa Plancka w Lipsku w Niemczech. „Więc nie jesteśmy tacy sami, jeśli nauczymy się mówić jednym językiem lub jeśli nauczymy się innego”.

Każdy ludzki język wyraża się za pomocą innego zestawu sztuczek. Niektórzy używają bogatych systemów sufiksów i przedrostków do tworzenia ogromnych, gęstych słów. Inni zmieniają brzmienie słów lub sposób ich ułożenia w frazach, aby stworzyć znaczenie. Nasze mózgi przetwarzają te sztuczki w konstelacji obszarów mózgu połączonych istotą białą. Tkanka ta prowadzi długie, podobne do kabli komórki nerwowe z jednej części mózgu do drugiej i przyspiesza komunikację między nimi. Łączenie ze sobą regionów mózgu w ten sposób jest częścią procesu uczenia się: im częściej używamy połączenia, tym bardziej staje się ono niezawodne.

Różne części obwodu językowego mózgu mają różne zadania. Ale chociaż wielkoskalowa struktura tego obwodu jest uniwersalna, każdy język ma „swoje własne trudności”, które mogą skutkować różnymi sieciami istoty białej, mówi Anwander.

On i jego zespół zrekrutowali 94 zdrowych ochotników, którzy mówili jednym z dwóch niezwiązanych ze sobą języków ojczystych – niemieckim lub lewantyńskim arabskim – do strukturalnych skanów MRI mózgu. Arabskojęzyczni przybyli niedawno do Niemiec jako uchodźcy i nie mówili jeszcze po niemiecku. Skany ujawniły, że mieli silniejsze połączenia na lewej i prawej półkuli, podczas gdy osoby mówiące po niemiecku miały gęstszą sieć połączeń w lewej półkuli.

„Odpowiada to specyficznym trudnościom w poszczególnych językach”, mówi Anwander.

Na przykład złożoność korzeni języka arabskiego — trio spółgłosek, które łączą się z wzorcami samogłoskowymi, tworząc słowa — może wymagać dodatkowego wysiłku od części mózgu zaangażowanych w analizowanie dźwięków i słów. Typowym przykładem tego rodzaju korzenia jest ktb, który tworzy słowa związane z pisaniem jak kitab (książka), taktub (ty lub ona pisze) i maktab (biuro). Tekst arabski jest również pisany od prawej do lewej, co zdaniem naukowców może wymagać większej komunikacji między półkulami.

Z kolei język niemiecki ma złożoną i elastyczną kolejność wyrazów, która pozwala tworzyć subtelne odcienie znaczenia poprzez proste przemieszanie słów w zdaniu. Podczas gdy osoba mówiąca po angielsku nie może zmienić kolejności słów kobieta, piłka I pies w zdaniu „kobieta dała psu piłkę” bez zniekształcania podstawowego znaczenia, można to zrobić dokładnie w języku niemieckim. To może wyjaśniać gęstsze sieci istoty białej osób mówiących po niemiecku w częściach lewej półkuli, które analizują kolejność słów.

Mimo to możliwe jest, że niedawne przybycie osób mówiących po arabsku do Niemiec mogło również poprawić ich sieci istoty białej, mówi Zhenghan Qi, neurobiolog kognitywny z Northeastern University w Bostonie, który nie brał udziału w badaniu.

Mówi, że zaledwie miesiąc nauki nowego języka może prowadzić do większego zaangażowania prawej półkuli mózgu i większej interakcji między obiema półkulami. Badanie skanów MRI osób mówiących po arabsku mieszkających w ich krajach ojczystych lub śledzenie zmian w mózgu, gdy ludzie uczą się nowych języków, pomogłoby oddzielić skutki nauki języka od skutków języka ojczystego, mówi Qi.

Podczas gdy nowe badanie skupiało się tylko na obwodzie językowym, części tego obwodu zajmują się czymś więcej niż tylko językiem, mówi Qi. A uczenie się języka „może również zmieniać niejęzykowe obszary mózgu”, więc możliwe jest, że osoby z różnymi doświadczeniami językowymi mogą inaczej przetwarzać informacje pozajęzykowe, mówi.

Nadal kontrowersyjne jest, czy zmiana połączeń istoty białej związana z językiem wpływa nie tylko na język, mówi Anwander. Ale przynajmniej w obrębie obwodu językowego nowe wyniki wskazują, że nasze języki ojczyste to znacznie więcej niż tylko słowa, z którymi dorastaliśmy – są dosłownie częścią nas.