Mama zawsze mówiła: „Wybieraj przyjaciół mądrze”. Teraz badanie przeprowadzone przez profesora Rutgers Health pokazuje, że miała rację: ich cechy mogą się na ciebie rzucić — zwłaszcza te, które są w ich genach.

Przełomowe badanie wykazało, że uwarunkowania genetyczne rówieśników w okresie dojrzewania mogą mieć długofalowe konsekwencje dla indywidualnego ryzyka wystąpienia zaburzeń związanych z używaniem narkotyków i alkoholu, depresji i lęków.

„Genetyczne predyspozycje rówieśników do zaburzeń psychicznych i związanych z używaniem substancji psychoaktywnych są powiązane z ryzykiem wystąpienia u danej osoby tych samych zaburzeń w młodym wieku dorosłym” — powiedziała Jessica E. Salvatore, adiunkt psychiatrii w Rutgers Robert Wood Johnson Medical School i główna autorka badania opublikowanego w Amerykańskie czasopismo psychiatryczne.

„Nasze dane pokazują, jak dalekosiężne są skutki społeczne i genetyczne” – powiedziała.

Socjogenomika — wpływ genotypu jednej osoby na obserwowalne cechy innej — to rozwijająca się dziedzina genomiki. Badania sugerują, że skład genetyczny rówieśników może wpływać na wyniki zdrowotne ich przyjaciół. Aby to sprawdzić, Salvatore i współpracownicy wykorzystali szwedzkie dane krajowe do oceny społecznych efektów genetycznych rówieśników w przypadku kilku zaburzeń psychicznych.

Mając zanonimizowaną bazę danych ponad 1,5 miliona osób urodzonych w Szwecji w latach 1980–1998, których rodzice urodzili się w Szwecji, pierwszym krokiem było mapowanie osób według lokalizacji i szkoły w okresie nastoletnim. Następnie badacze wykorzystali rejestry medyczne, farmaceutyczne i prawne dokumentujące używanie substancji psychoaktywnych i zaburzenia zdrowia psychicznego u tych samych osób w wieku dorosłym.

Uruchomiono modele, aby ocenić, czy predyspozycje genetyczne rówieśników przewidywały prawdopodobieństwo wystąpienia u osób docelowych nadużywania substancji psychoaktywnych, poważnej depresji i zaburzeń lękowych w wieku dorosłym. Predyspozycje genetyczne rówieśników indeksowano za pomocą rodzinnych wyników ryzyka genetycznego — spersonalizowanych miar ryzyka genetycznego opartych na historii rodzinnej — dla tych samych schorzeń.

Nawet po uwzględnieniu czynników takich jak predyspozycje genetyczne osób docelowych i rodzinne czynniki społeczno-ekonomiczne, badacze odkryli wyraźny związek między predyspozycjami genetycznymi rówieśników a prawdopodobieństwem rozwinięcia się u osób docelowych uzależnienia od substancji lub zaburzeń psychicznych. Efekty były silniejsze wśród rówieśników ze szkół niż wśród rówieśników z określonych obszarów geograficznych.

W grupach szkolnych najsilniejsze efekty wystąpiły u kolegów z klasy szkoły średniej, szczególnie u tych w wieku od 16 do 19 lat, którzy uczęszczali do tej samej szkoły zawodowej lub przygotowującej do college’u. Efekty społeczno-genetyczne u rówieśników ze szkół były większe w przypadku zaburzeń związanych z używaniem narkotyków i alkoholu niż w przypadku ciężkiej depresji i zaburzeń lękowych.

Salvatore powiedział, że potrzeba więcej badań, aby zrozumieć, dlaczego istnieją te powiązania.

„Najbardziej oczywistym wyjaśnieniem, dlaczego predyspozycje genetyczne rówieśników mogą być powiązane z naszym własnym dobrostanem, jest idea, że ​​predyspozycje genetyczne naszych rówieśników wpływają na ich fenotyp lub prawdopodobieństwo, że rówieśnicy również są dotknięci zaburzeniem” – powiedziała. „Jednak w naszej analizie odkryliśmy, że predyspozycje genetyczne rówieśników były powiązane z prawdopodobieństwem wystąpienia zaburzenia u osób docelowych, nawet po przeprowadzeniu statystycznej kontroli nad tym, czy rówieśnicy byli dotknięci, czy nie”.

Salvatore powiedział, że jasne jest, jakie znaczenie mają te ustalenia w kontekście interwencji.

„Jeśli chcemy zastanowić się, jak najlepiej zająć się tymi kosztownymi społecznie zaburzeniami, musimy więcej myśleć o interwencjach opartych na sieciach i interwencjach społecznych” – powiedziała. „Nie wystarczy myśleć o ryzyku indywidualnym”.

Badania te podkreślają również znaczenie zakłócania procesów i ryzyka, które rozciągają się na co najmniej dekadę po uczęszczaniu do szkoły, dodała Salvatore. „Wpływy genetyczne rówieśników mają bardzo daleki zasięg” – powiedziała.

Współautorami są Henrik Ohlsson, Jan Sundquist i Kristina Sundquist z Uniwersytetu w Lund w Szwecji oraz Kenneth S. Kendler z Virginia Institute for Psychiatric and Behavioral Genetics na Virginia Commonwealth University.