UM Łódź: Historia Łodzi. Jak bogaciło się miasto? O podatkach, powiększaniu ziem i budowaniu ratusza
Pisali bowiem mieszczanie łódzcy skargę do kapituły we Włocławku, że nie są w stanie wywiązać się z nałożonych na nich świadczeń. Eminencja zdecydował, że każdy mieszczanin łódzki będzie płacił z każdego łanu po 8 groszy i dwa kapłony rocznie. Przybyły też podatki, które płacić musieli łodzianie: od ogrodu – 2 gr, od warsztatu rzemieślniczego – 1 gr, piwowarzy – 12 gr rocznie, szynkarze – 3 gr, użytkownicy lasów, kowale, cieśle, kołodzieje, bednarze i szewcy – po 12 gr.
Przywilej biskupi
Mając na uwadze wzbogacenie się Łodzi, biskup Jakub Uchański w 1561 r. oddaje miastu w użytkowanie pole, zwane Wżdżarowym, leżące na południe od miasta, rozciągające się na wschód ku wsi Rokicie, nazywane także Piaszczyste (stąd pewnie pochodzą nazwy Piaski i Żdżary). Było to ostatnie przed okresem uprzemysłowienia nadanie ziemi miastu. Mogli też łodzianie sprzedawać sól, jagły, pierze, świece i obuwie, nie płacąc placowego. Ponadto biskup Uchański pozwolił budować w Łodzi ratusz, jatki i sklepy oraz nadał łodzianom przywilej korzystania z lasów wsi Widzewnica i Rogi. Od XVI w. mieszczanie zaczęli także karczować las położony na zachód od miasta. Uzyskane pola nazwano następnie Długimi oraz Nowymi Przymiarkami i do 1561 r. łodzianie nie płacili z nich czynszów. Nowy przywilej, określający uposażenie, daniny i świadczenia łodzian z 1561 r. w wielu punktach nawiązywał do postanowień lokacyjnych, ale akt ten okazał się jeszcze trwalszy, bo był odnawiany aż przez siedmiu biskupów włocławskich w latach 1643–1751, zachowując ciągłość prawną do XVIII w.
POLECAMY
Restauracje dawnej Łodzi. To tu łodzianie chodzili na dancingi, striptiz i pierogi ruskie [ZDJĘCIA]
10 najbogatszych gmin w woj. łódzkim. Lider najlepszy w Polsce! [RANKING]
Na czas władania biskupstwem włocławskim przez Jakuba Uchańskiego, a potem bp. Hieronima Rozdrażewskiego przypada okres pewnego rozwoju rolniczego miasteczka. Według inwentarza z końca XVI w. Łódź miała 80 placów, czyli liczbę zbliżoną do tej z okresu lokowania miasta. Na podstawie nazwisk figurujących w księgach miejskich A. Zand obliczył, że w latach 1470–1589 liczba rodzin stale mieszkających w Łodzi zwiększyła się z 44 do 102, co przy mnożniku 5–6 daje wzrost z 220–264 nawet do ok. 500–600 osób. Łącznie zatem pod koniec XVI w. w Łodzi mogło mieszkać 600–700 osób i w tym okresie była to ludność wyłącznie polska. 2 marca 1586 r. biskup włocławski i pomorski, H. Rozdrażewski, ustanowił pierwsze w dziejach Łodzi… stypendium sponsorowane, wynoszące 200 zł rocznie, dla nauczyciela urodzonego w Łodzi, który będzie się kształcił w Akademii Krakowskiej. Biskup Rozdrażewski lokował także w 1584 r. w dobrach łódzkich wieś nazwaną od jego nazwiska – Rozdrażew, czyli dzisiejszy Zarzew.
Pierwszy łódzki ratusz
Niemal do końca XVI w. Łódź nie miała właściwie godnego ratusza, bo pierwszy obiekt przypominał drewnianą szopę. Dopiero w 1585 r. mamy informację, że burmistrz Mikołaj Kacprzyk, za pozwoleniem bp. Rozdrażewskiego, pozwolił postawić nowy ratusz w miejsce starego. Władze miejskie zawarły z majstrem Maciejem Doczekałowiczem (zwanym później Ratusznym) umowę, zgodnie z którą mieszczanin podejmował się swoim kosztem wystawić budynek na placu przy rynku. Ratusz – podobnie jak pobliski kościółek na Górkach Plebańskich – był drewniany i trochę większy niż inne domy mieszczan, zbudowano przy nim drewnianą wieżyczkę. W budynku znajdowała się karczma, a jedynie pewną część przeznaczono na siedzibę władz miejskich. Szynk ratuszowy zagrożony aż sześcioma konkurencyjnymi miejskimi karczmami. Przynosił on marne dochody, więc Doczekałowicz sprzedał budynek rodzinie Kamizelów za 62 grzywny, ale w końcu odkupiły go władze miejskie. Zapewne budynek ten w stanie znacznego zniszczenia dotrwał do połowy XVIII w., bo ostatnia wzmianka o nim pochodzi z 1727 r.
