„Rosyjska agresja na Ukrainę zadała cios [international] stabilności” – powiedział Macron przed spotkaniem z Xi w Wielkiej Hali Ludowej na placu Tiananmen. „Wiem, że mogę na was liczyć, jeśli chodzi o przywrócenie Rosji rozsądku i wszystkich z powrotem do stołu negocjacyjnego”.

Macron powiedział wcześniej społeczności francuskiej w Pekinie, że nie wierzy w „nieodpartą spiralę” ciągnącą się w dół w stosunkach Chin z Zachodem i bronił jako niezbędnego dialogu z Pekinem w sprawie wojny na Ukrainie.

Wydaje się, że prezydent Francji zabiega o przychylność drugiej co do wielkości gospodarki świata i podróżuje z delegacją dużych francuskich firm, w tym producenta samolotów Airbus, producenta kolei dużych prędkości Alstom i grupy energetycznej EDF.

Ze swojej strony Xi powtórzył, że Pekin jest chętny do współpracy z Francją i wzywa społeczność międzynarodową do „unikania działań, które mogłyby jeszcze bardziej pogorszyć kryzys lub spowodować, że wymknie się on spod kontroli”, według chińskich mediów państwowych.

Xi wykorzystał podróż do Moskwy w zeszłym miesiącu, aby dopracować swoje bliskie partnerstwo z prezydentem Rosji Władimirem Putinem, chociaż nie było widocznych postępów w realizacji 12-punktowego chińskiego planu zawieszenia broni dla Ukrainy. Chiński przywódca nie zadzwonił też do prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego, jak podobno planował to zrobić po spotkaniu z Putinem.

Z kolei Stany Zjednoczone wielokrotnie wyrażały zaniepokojenie faktem, że Pekin już zapewnia Moskwie „przykrywkę dyplomatyczną” i ekonomiczną koło ratunkowe – a teraz może rozważać „śmiercionośne” wsparcie.

Xi również pośrednio odniósł się do Stanów Zjednoczonych. Według oficjalnego odczytu stosunki Chin z UE „nie są ukierunkowane, zależne od ani kontrolowane przez stronę trzecią”.

Macron i Europa zabezpieczają się przed Chinami

Podczas swojej pierwszej wizyty od 2019 r. Macron został potraktowany wszystkimi oznakami chińskiej ceremonii dyplomatycznej i zalotów po przybyciu do Pekinu.

Został powitany salutem z 21 dział w Wielkiej Sali Ludowej w czwartek, zanim udał się na spotkania z nowo mianowanym chińskim premierem Li Qiangiem, a następnie z Xi. Xi zorganizuje państwową kolację dla Macrona w czwartek wieczorem.

Nagranie przedstawiające Macrona i Xi razem w Pekinie jest tym bardziej wymowne, że chiński przywódca nie zgodził się na wielokrotne prośby prezydenta Bidena o rozmowę telefoniczną w ciągu ostatnich kilku tygodni.

Następnie Macron uda się do Kantonu, gdzie ma zjeść prywatną kolację z Xi w południowym mieście, gdzie ojciec Xi prowadził kiedyś reformy gospodarcze, aby ponownie otworzyć Chiny na świat.

Towarzyszenie zagranicznym przywódcom w podróżach po Chinach to dyplomatyczny uprzejmość, którą Xi stosuje tylko od czasu do czasu, na przykład podczas spotkania z premierem Indii Narendrą Modi w Xi’an w 2015 r. Dla Pekinu wizyta w kolebce reform gospodarczych jest przejawem chęci handlu jako Xi stara się odwieść europejskich przywódców od sprzymierzenia się ze Stanami Zjednoczonymi w rodzącym się konflikcie między supermocarstwami.

Chiński nadawca państwowy wykorzystał decyzję Macrona o przybyciu do Pekinu bez czekania, aż Xi najpierw pojedzie do Paryża, jako demonstrację, że Europa potrzebuje Chin. Przybycie Macrona tuż po wycieczce hiszpańskiego premiera Pedro Sáncheza w zeszłym tygodniu zostało przytoczone jako dowód na to, że Pekin staje się światową „poczekalnią” wypełnioną chętnymi gośćmi.

„Chiny bardzo teraz potrzebują Europy, a Europa bardzo potrzebuje Chin” – powiedział Song Luzheng, naukowiec z Uniwersytetu Fudan w Szanghaju. „Stany Zjednoczone wyraźnie uzasadniają, że Chiny są ich przeciwnikiem numer jeden, a Chiny potrzebują każdej potęgi, która może stanowić przeciwwagę dla Stanów Zjednoczonych”.

„Jeśli chodzi o Europę, przynajmniej nie jest ona skłonna do oddzielenia się od Chin i uważa, że ​​Rosja jest zagrożeniem numer jeden, a Chiny nie” – dodał.

Niedawno mianowany ambasador Chin przy Unii Europejskiej, Fu Cong, pierwsze miesiące swojego urzędowania skupił na sprzedawaniu Chin jako wiarygodnego partnera handlowego i neutralnej strony w wojnie na Ukrainie. Fu przyjął znacznie mniej krytyczny ton niż wielu innych chińskich dyplomatów, mówiąc w tym tygodniu New York Times, że poprzednie opisy stosunków chińsko-rosyjskich jako „bez ograniczeń” były „niczym innym niż retoryką”.

Xi spotyka się z Putinem na pokaz antyzachodniej jedności, ale jest też niepokój

W porównaniu z innymi europejskimi przywódcami, Macron był jednym z najbardziej otwartych na chiński 12-punktowy plan politycznego rozwiązania wojny na Ukrainie, mówiąc, że nie zgadza się ze wszystkim w propozycji, ale uważa, że ​​pokazuje ona, że ​​Pekin próbuje „budować droga do pokoju”.

Pekin był mniej zachwycony towarzyszką podróży Macrona: przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulą von der Leyen, która w zeszłym tygodniu wygłosiła mocno sformułowane przemówienie, w którym wyszczególniła potrzebę uznania chińskiej agresji. Powiedziała, że ​​Europa musi stawić czoła autorytarnej trajektorii Chin, w tym odmowie potępienia „okrutnej i nielegalnej” inwazji Rosji na Ukrainę.

Chociaż media państwowe zauważyły, że Xi zaprosił Macrona, nie poinformowały, że to samo zaproszenie zostało skierowane do von der Leyen. Chińscy uczeni zinterpretowali to rozróżnienie jako afront.

„Nie powinniśmy zapominać, że po objęciu urzędu przez von der Leyen stosunki Chiny-UE stały się… najbardziej napięte i skomplikowane, jakie kiedykolwiek były”, Ding Yifan, badacz z Taihe Institute w Pekinie, think tanku, powiedział Phoenix TV w tym tygodniu.

W czwartek Von der Leyen ustąpiła miejsca Macronowi, wygłaszając jedynie krótkie publiczne uwagi przed spotkaniem z premierem Li na temat potrzeby szczerych dyskusji na temat relacji, które „stały się bardziej złożone w ostatnich latach”.

Rosyjska inwazja na Ukrainę mogła wzmocnić więzi bezpieczeństwa między Stanami Zjednoczonymi a Europą, ale niektórzy chińscy obserwatorzy uważają, że wojna stworzyła nowe napięcie w transatlantyckich stosunkach gospodarczych, co pozostawia Pekinowi szansę na zbliżenie Europy.

Chiny w coraz większym stopniu pozycjonują się jako gotowe do pomocy w europejskim kryzysie energetycznym. Będąc już głównym eksporterem paneli słonecznych i turbin wiatrowych, ma ambicje dostarczania podstawowych technologii dla elektrowni jądrowych za granicą.

Tymczasem państwa europejskie wciąż próbują znaleźć skoordynowaną strategię postępowania z Chinami. W ostatnich miesiącach wizyty europejskich przywódców w Pekinie – w tym kanclerza Niemiec Olafa Scholza, przewodniczącego Rady Europejskiej Charlesa Michela i Sáncheza – miały nieco inny ton.

Uwydatniło to, w jaki sposób blok nadal bardzo stara się w kierunku chińskiej strategii pośród presji ze strony Stanów Zjednoczonych.

„Po zeszłotygodniowej przemowie von der Leyen wyzwanie śpiewania z tej samej nuty wzrosło” — napisał Noah Barkin, starszy gość w German Marshall Fund w Stanach Zjednoczonych, w swoim biuletynie „Obserwując Chiny w Europie. ”

Niesprowokowany atak Rosji na Ukrainę w pewnym sensie przywrócił partnerstwo transatlantyckie, które zostało zniszczone przez byłego prezydenta Donalda Trumpa.

Ale nie wszyscy w Europie są przekonani o konieczności przyjęcia bardziej asertywnego stanowiska wobec Chin. Wielu Europejczyków waha się, czy wybrać stronę między Waszyngtonem a Pekinem, wybierając zarówno stosunki dwustronne, jak i UE-Chiny przez pryzmat handlu, a nie rywalizacji wielkich mocarstw.

Pekin jest wrażliwy na te pęknięcia w europejskiej jedności. Wskazał w szczególności Francję jako ognisko ofensywy uroków w europejskich stolicach, a chińscy uczeni podkreślali trudności w stosunkach Paryża z Berlinem i Waszyngtonem.

Ciągłe wysiłki Macrona w negocjacjach z Rosją i jego starania o bycie liderem UE czynią go obiecującym partnerem dla Pekinu, napisali uczeni z Szanghaju Zhang Ji i Xue Sheng w niedawnym eseju. „Chociaż we Francji nadal istnieją obawy dotyczące wzrostu naszego kraju [global] rolę, wsparcie Chin jest niezbędne, jeśli Francja chce wykorzystać swoją miękką siłę w globalnym zarządzaniu” – napisali obaj, jak przetłumaczono przez substack Sinification.

Theodora Yu z Hongkongu przyczyniła się do powstania tego raportu.