22 marca 2024 11:12 | Zaktualizowano o 11:14 czasu wschodniego

Eksperci podkreślają potrzebę szybkiego rozpoznania i szybkiego leczenia młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów (MIZS), aby zapobiec powikłaniom, a także potrzebę zwiększania świadomości społeczeństwa.

Narendra Bagri, profesor dodatkowy w Oddziale Reumatologii Dziecięcej, Wydział Pediatrii, Ogólnoindyjski Instytut Nauk Medycznych w New Delhi, położył nacisk na szybką diagnozę i wczesne leczenie młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów (MIZS), aby zapobiec powikłaniom, a także na potrzebę zwiększenia świadomość w społeczeństwie.

Jak stwierdził, MIZS to szerokie spektrum zapalenia stawów obejmujące różne podtypy i jest najczęstszą chorobą reumatyczną u dzieci. „Częstość występowania MIZS na całym świecie jest zmienna i waha się od 0,07 do czterech na 1000 dzieci. Istnieje globalne zróżnicowanie w rozmieszczeniu różnych podtypów; na przykład nieligostawowe MIZS (zajęcie mniej niż czterech stawów) występuje częściej w świecie zachodnim, podczas gdy zapalenie stawów związane z zapaleniem przyczepów ścięgnistych charakteryzujące się bólem pięt i bólem dolnej części pleców jest częstym podtypem na subkontynencie indyjskim, stanowiącym prawie jedną trzecią lub więcej przypadków” – powiedział.

Chociaż nie ma krajowego rejestru, biorąc pod uwagę populację kraju, znaczna liczba dzieci chorych na zapalenie stawów cierpi na MIZS, powiedział.

Objawy i leczenie

Dzieci często zgłaszają się z bólem i obrzękiem stawów oraz ograniczeniami funkcjonalnymi, takimi jak utykanie – powiedział, dodając: „Objawy są bardziej wyraźne rano, gdy wstają z łóżka lub po chwili odpoczynku. Zjawisko sztywności porannej może zgłaszać starsze dzieci, natomiast mniejszym dzieciom może być trudno je wyrazić. Rodzice mogą jednak zwrócić uwagę na ograniczoną aktywność wcześnie rano, która może się poprawić w miarę upływu dnia”.

W zależności od podtypu MIZS liczba stawów może wahać się od kilku do wielu, a co za tym idzie, różne będą także wynikające z tego ograniczenia funkcjonalne; na przykład zajęcie stawów kończyny dolnej (kolana, kostki) i dolnej części pleców (zapalenie krzyżowo-biodrowe) może utrudniać chodzenie, podczas gdy zajęcie stawu nadgarstkowego i kończyny górnej wpływa na pisanie. Staw skroniowo-żuchwowy (staw szczękowy) może powodować trudności w otwieraniu ust i jedzeniu. Opóźniona diagnoza i niekontrolowane zapalenie stawów mogą sprawić, że dzieci zostaną okaleczone i przykute do łóżka, twierdzi dr Bagri.

Oprócz zapalenia stawów u tych dzieci mogą występować inne objawy, takie jak ból w miejscu pochodzenia więzadła lub ścięgna (tzw. zapalenie przyczepów ścięgnistych). Może to objawiać się bólem pięty. Gorączka, wysypka i zaczerwienienie oczu mogą być innymi towarzyszącymi objawami, w zależności od podtypu MIZS. U małych dzieci chorych na MIZS może również rozwinąć się bezobjawowe zapalenie części oka (zapalenie błony naczyniowej oka), które może zagrażać wzrokowi, dlatego też u tych dzieci należy profilaktycznie badać się pod kątem tego powikłania. Oprócz MIZS zapalenie stawów może być również objawem innych chorób reumatycznych u dzieci, takich jak toczeń dziecięcy i młodzieńcze zapalenie skórno-mięśniowe, które można rozpoznać po specyficznej wysypce skórnej.

Obecnie dostępnych jest wiele leków stosowanych w leczeniu MIZS. „W przeciwieństwie do przeszłości, obecna era rzuciła wyzwanie nihilizmowi terapeutycznemu utrudniającemu leczenie tych zaburzeń. W leczeniu MIZS można zastosować wiele skutecznych leków. Ogólnie rzecz biorąc, stosowane leki to steroidy (dostawowe – wstrzykiwane miejscowo do stawu lub w niektórych przypadkach przepisywane ogólnoustrojowo), leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby (DMARD) lub nowsze leki, takie jak leki biologiczne. Ponieważ leki te modulują podwyższony układ odpornościowy powodujący zapalenie stawów i mogą powodować działania niepożądane, należy je stosować pod ścisłym nadzorem lekarza, a przepisywanie na własną rękę jest surowo zabronione” – stwierdziła dr Bagri.

Skuteczne leki już dostępne

Istnieją skuteczne leki, w tym leki biologiczne/biopodobne, będące uzupełnieniem konwencjonalnych DMARDS, które są nie tylko skuteczne, ale także minimalizują skutki uboczne ogólnoustrojowych sterydów stosowanych u niektórych dzieci. „Chociaż są skuteczne, nadal są poza zasięgiem zwykłego człowieka i istnieje potrzeba zbiorowego wysiłku, aby zapewnić ich dostępność” – stwierdził.

Badania pokazują, że na początku choroby istnieje szansa, podczas której odpowiednie leczenie poprawia wyniki.

Powstała praca poświęcona czynnikom warunkującym wizytę u reumatologa dziecięcego w ciągu 3 miesięcy lub wizyty okresowe. Jest zatytułowany: „Czynniki wpływające na kierowanie pacjentów z MIZS do ośrodka reumatologii dziecięcej trzeciego stopnia w północnych Indiach: retrospektywne badanie kohortoweReumatologia dziecięca” przez Manjari Agarwal i in.