Naukowcy badający gatunek ryby piłowatej będący pod ogromnym zagrożeniem wyginięciem odkryli kluczowe informacje na temat jego rozrodu, które podkreślają pilną potrzebę ochrony kluczowych miejsc żerowania w Australii Zachodniej (WA).

Zielona piła (Pristis zijsron) jest jedną z największych ryb na Ziemi, osiągającą ponad 6 metrów długości. Jest to rodzaj płaszczki znany z charakterystycznego, piłkowatego pyska, czyli rostrum, i występuje w tropikalnych i subtropikalnych wodach Indo-Zachodniego Pacyfiku.

Gatunek ten jest obecnie poważnie zagrożony wyginięciem z powodu utraty naturalnego środowiska i nielegalnego handlu płetwami i wydłużonymi pyskami, które łatwo zaplątują się w sprzęt połowowy.

Jedną z największych barier skutecznej ochrony ryby piłowatej jest niewielka wiedza na temat jej biologii rozrodu, powiązań genealogicznych i częstości występowania chowu wsobnego.

Aby wypełnić tę lukę, w nowym australijskim badaniu zbadano genetykę gatunku w kluczowym obszarze żłobkowym – wodach estuarium delty rzeki Ashburton i przyległych zatok pływowych w południowym regionie Pilbara w Australii Zachodniej, ponad 1000 km na północ od Perth.

Naukowcy zbadali pokrewieństwo ponad 100 zielonych ryb piłowatych, wykorzystując próbki DNA zebrane w latach 2011–2022. Odkryli, że w tym czasie urodziło ponad 50 samic, z czego 9 wielokrotnie korzystało z tego obszaru jako miejsca narodzin.

„Te odkrycia są naprawdę ważne dla działań na rzecz ochrony przyrody, ponieważ pokazują, że niektóre samice piły zielonej faktycznie wracają do tego samego miejsca i ponownie je wykorzystują do rozrodu” – mówi dr Jack Ingelbrech z Centrum Zrównoważonych Ekosystemów Wodnych na Uniwersytecie Murdocha, który współkierował badaniami opublikowanymi w Ochrona wód: ekosystemy morskie i słodkowodne.

Zielone ryby piłowate na badanym obszarze są również silnie spokrewnione, z wysokim odsetkiem przyrodniego rodzeństwa zarówno ze strony matki, jak i ojca. Co najmniej 88% wszystkich badanych ryb piłowatych było spokrewnionych z co najmniej jednym innym osobnikiem do trzeciego stopnia.

Wyniki badań rzucają ważne światło na zjawisko „filopatrii” w rozrodzie kobiet i mężczyzn.

„Dzieje się tak, gdy osoby jednej płci są bardziej skłonne powracać do miejsca urodzenia w celu reprodukcji, podczas gdy przedstawiciele płci przeciwnej są bardziej skłonni do rozproszenia się” – mówi Ingelbrecht.

„Obecność tak licznego przyrodniego rodzeństwa ze strony matki i ojca wskazuje, że rozprzestrzenianie się jest ograniczone zarówno u samic, jak i samców zielonej ryby piłowatej.”

Naukowcy twierdzą, że ochrona kluczowych stanowisk szkółkarskich może być jedną z najskuteczniejszych metod ochrony P. zijsron i powinno być priorytetem w działaniach na rzecz ochrony środowiska.

„Jeśli populacja w rzece Ashburton i przyległych zatokach pływowych zmniejszy się lub ulegnie lokalnemu wyginięciu, istnieje ryzyko, że nie zostanie ona uzupełniona przez osobniki z innych populacji w krótkim okresie czasu” – piszą.

„Południowy region Pilbara stoi w obliczu szybkiego rozwoju przemysłowego, który zagraża stabilności tego przybrzeżnego ekosystemu. Dlatego też konieczne jest lepsze zrozumienie ekologii P. zijsron„Aby zidentyfikować i ograniczyć zagrożenia dla tego gatunku oraz opracować skuteczniejsze strategie zarządzania”.