Liczba przypadków wirusa Zachodniego Nilu rośnie w Europie i Ameryce Północnej, a szczytu można się spodziewać w nadchodzących miesiącach. Tymczasem naukowcy ostrzegają, że zmiany klimatyczne mogą spowodować rozprzestrzenienie się wirusa na nowe terytorium w tym stuleciu.

Liczba zachorowań na wirusa Zachodniego Nilu rośnie w Europie i Stanach Zjednoczonych, gdyż przenoszona przez komary infekcja osiąga swój sezonowy szczyt.

Dane Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) pokazują, że do końca lipca zgłoszono 69 przypadków zachorowań w ośmiu krajach, a w Grecji, Włoszech i Hiszpanii odnotowano osiem zgonów.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Wirus Zachodniego Nilu rozprzestrzenia się w Kerali: Objawy i profilaktyka – wszystko, co chcesz wiedzieć

Liczba zakażeń jest zgodna z oczekiwaniami ECDC, choć w Grecji i Hiszpanii liczba przypadków jest wyższa niż w poprzednich sezonach transmisji.

Do tej pory w 2024 roku zgłoszono ponad 100 przypadków w 26 stanach USA.

Historycznie sierpień był najcięższym miesiącem pod względem zakażeń wirusem Zachodniego Nilu w USA. Według US Centers for Disease Control and Prevention w ciągu ostatnich 20 lat odnotowano prawie 28 000 przypadków i 3000 zgonów z powodu wirusa.

Czym jest wirus Zachodniego Nilu?

Wirus Zachodniego Nilu — lub WNV — to jednoniciowy ortoflawiwirus RNA z tego samego rodzaju co denga, żółta febra i Zika. Wiele z tych wirusów może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia zarażonych ludzi.

Jak się rozprzestrzenia?

Wirus Zachodniego Nilu rozprzestrzeniany jest przez pospolitego komara domowego (Culex pipiens), który pierwotnie pochodził z Afryki, ale rozprzestrzenił się na cały świat. Obecnie występuje nie tylko w Afryce Subsaharyjskiej i północnej, ale także w większości Europy i Azji Środkowej, północnych Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.

Inne gatunki Culex zdolne do rozprzestrzeniania WNV występują również w południowych regionach świata, w tym w Azji Południowej, regionie Azji i Pacyfiku oraz obu Amerykach.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Kerala zgłasza 10 przypadków wirusa Zachodniego Nilu: wszystko, co musisz wiedzieć

Komary Culex działają jako wektory WNV, które przenoszą wirusa, gdy gryzą inne zwierzęta. Oprócz ludzi i ssaków, na zakażenie podatne są ptaki, a gatunki migrujące przyczyniły się do globalizacji wirusa.

Jakie są objawy i zagrożenia?

Agencje ochrony zdrowia zauważyły, że u wielu osób zakażenie wirusem WN nie daje żadnych objawów.

Jednak w niektórych przypadkach — około 20%, według ECDC — osoba może zachorować na gorączkę Zachodniego Nilu, której objawy obejmują bóle głowy, nudności, zmęczenie i złe samopoczucie oraz obrzęk węzłów chłonnych. W większości przypadków objawy te ustępują w ciągu tygodnia, ale ciężkie przypadki mogą wymagać specjalnej opieki medycznej.

Mniej niż 1% przypadków skutkuje zachorowaniem na chorobę Zachodniego Nilu, poważne zakażenie ośrodkowego układu nerwowego prowadzące do zapalenia opon mózgowych, zapalenia mózgu lub ostrego wiotkiego zapalenia rdzenia — schorzeń, które mogą być śmiertelne lub powodować powikłania przez całe życie.

Do grup najbardziej narażonych należą osoby starsze, osoby z nadciśnieniem tętniczym lub chorobami krwi, cukrzycą, chorobami nerek lub chorobami związanymi z alkoholem.

Zapobieganie i leczenie

Obecnie nie ma szczepionki przeciwko WNV, a profilaktyka polega na stosowaniu miejscowych środków ochrony przed komarami.

Środki te mogą obejmować kontrolę barier, taką jak noszenie odzieży zakrywającej ciało, stosowanie moskitier i drzwi siatkowych lub kontrolę chemiczną, taką jak repelenty na owady. Osoby i społeczności mogą również pomóc ograniczyć warunki środowiskowe sprzyjające rozmnażaniu się komarów i siedliskom.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Światowy Dzień Komara: 7 chorób przenoszonych przez komary, na które należy uważać!

Rola zmian klimatycznych w rozprzestrzenianiu się wirusa Zachodniego Nilu

Chociaż obecne liczby przypadków są zgodne z poprzednimi ogniskami, istnieją obawy, że WNV może stać się bardziej rozpowszechniony w kontekście przyszłych scenariuszy zmian klimatycznych. Na przykład w Europie przypadki są obecnie najczęstsze w krajach położonych blisko Morza Śródziemnego.

Jednak badanie z 2023 r. opublikowane w czasopiśmie One Health wykazało, że nawet w najlepszym scenariuszu zmian klimatycznych „wysokie ryzyko” dla komarów przenoszących WNV może sprawić, że do 2050 r. znaczna część Europy Środkowej i Zachodniej będzie narażona na zakażenie.

Zjawisko to nie dotyczy tylko WNV, ale również wielu innych chorób przenoszonych przez wektory. W marcu badacze piszący w Journal of the American Medical Association wymienili zmiany w „zasięgu geograficznym, sezonowości i intensywności transmisji” chorób przenoszonych przez komary, kleszcze i gryzonie jako konsekwencje wzrostu globalnych temperatur.