Szwecja gorączkowo pracowała w niedzielę, aby utrzymać swoją kandydaturę NATO na właściwej drodze po wściekłej reakcji Turcji na prowokatora, któremu pozwolono spalić kopię Koranu przed jej ambasadą w Sztokholmie.

Premier i minister spraw zagranicznych starali się rozładować falę gniewu w Turcji, nie tylko ze strony rządu, ale także przedstawicieli opozycji i opinii publicznej.

Szwecja, która ma jedne z najsilniejszych zabezpieczeń wolności słowa w Europie, zezwoliła na protest przeciwko paleniu Koranu, tak jak robiła to kilka razy wcześniej – nawet po tym, jak wywołała zamieszki w kwietniu.

„Wolność wypowiedzi jest fundamentalną częścią demokracji. Ale to, co jest legalne, niekoniecznie jest właściwe. Palenie ksiąg, które dla wielu są święte, jest aktem głębokiego braku szacunku. Chcę wyrazić współczucie dla wszystkich muzułmanów, którzy są urażeni tym, co wydarzyło się w Sztokholmie” – napisał na Twitterze premier Szwecji Ulf Kristersson.

Tobias Billström, szwedzki minister spraw zagranicznych, dodał: „Islamofobiczne prowokacje są przerażające. Szwecja ma daleko idącą wolność słowa, ale nie oznacza to, że szwedzki rząd lub ja popieramy wyrażane opinie”.

Ostatnia porażka szwedzkich prób przekonania Turcji do poparcia wniosku o członkostwo w NATO nastąpiła w sobotę po południu, kiedy Rasmus Paludan, znany duński prawicowy prowokator, podpalił Koran przed ambasadą Turcji w Sztokholmie.

Turcja już odwołała planowaną wizytę szwedzkiego ministra obrony Påla Jonsona przed spaleniem, które samo w sobie miało być pierwszym spotkaniem dwustronnym od czasu, gdy szwedzka grupa sprzeciwiająca się członkostwu w NATO zawiesiła kukłę prezydenta Turcji Recepa Tayyipa Erdoğana przed sztokholmskim ratuszem.

Hulusi Akar, minister obrony Turcji, powiedział Jonsonowi, że „nikczemne i haniebne” protesty w Sztokholmie sprawiły, że ich zaplanowane na 27 stycznia spotkanie w celu omówienia członkostwa w NATO „bez znaczenia”, zgodnie z oświadczeniem tureckiego ministerstwa obrony.

Ministerstwo spraw zagranicznych Turcji wezwało ambasadora Szwecji przed spaleniem Koranu – poinformowała państwowa agencja informacyjna Anadolu. „Pozwolenie na ten antyislamski akt, wymierzony w muzułmanów i obrażający nasze święte wartości, pod pozorem „wolności słowa”, jest całkowicie nie do przyjęcia. To jawne przestępstwo z nienawiści” – napisano w oświadczeniu ministerstwa. Dodał, że wydarzenia pokazały „niepokojący poziom” islamofobii i rasizmu w Europie.

W Stambule grupy nacjonalistyczne protestowały w sobotę przed szwedzkim konsulatem, aby przeczytać Koran i zażądać, aby Szwecja nigdy nie przystąpiła do NATO.

Paul Levin, dyrektor Instytutu Studiów Tureckich Uniwersytetu Sztokholmskiego, powiedział, że negocjacje NATO „znalazły się w głębokim kryzysie”. „Jeśli Erdoğan utrzyma się u władzy, ratyfikacja może potrwać lata, a nie miesiące, przynajmniej jeśli inni sojusznicy z NATO nie wkroczą z każdą dostępną marchewką i kijem, aby przekonać Ankarę” – powiedział.

Spór ze Szwecją i Finlandią dał Erdoğanowi niezwykłą przewagę nad zachodnimi partnerami, a publiczny gniew z powodu ich kandydatury może pomóc pobudzić jego konserwatywną bazę przed majowymi wyborami parlamentarnymi, kiedy czeka go trudna kampania o utrzymanie władzy.

Ale oburzenie wydarzeniami w Sztokholmie dało rzadki konsensus z opozycją. Kemal Kılıçdaroğlu, przewodniczący największej partii opozycyjnej, powiedział na Twitterze, że potępił atak na Koran, nazywając go „faszyzmem, który jest szczytem przestępstwa z nienawiści”.

Węgry zapowiedziały, że w przyszłym miesiącu ratyfikują wnioski złożone przez Szwecję i Finlandię do NATO, pozostawiając Turcji jedynego przeciwnika wśród 30 członków sojuszu.

Stany Zjednoczone niedawno powiedziały Turcji, że nadszedł „czas”, aby powitać dwa kraje nordyckie w sojuszu, powtarzając komentarze sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga, podczas gdy Litwa powiedziała Ankarze, że opóźnienie szkodzi regionalnemu bezpieczeństwu krajów bałtyckich.

Erdoğan wyraził konsternację z powodu bliskich wcześniej powiązań Szwecji z grupami kurdyjskimi, które uważa za terrorystów. Chce, aby Szwecja i Finlandia dokonały ekstradycji dziesiątek osób ubiegających się o azyl polityczny, których oskarża o kurdyjski separatyzm lub udział w nieudanym zamachu stanu z 2016 roku.